اسمز معکوس یا اسمز وارونه[ ۱] ( یا گذرندگی وارونه ) ( به انگلیسی: Reverse Osmosis ) فرایند تصفیه آبی است که در آن از فشار برای معکوس نمودن جریان اسمزی آب از درون یک غشای نیمه تراوا برای تولید آب خالص و حذف یون ها، مولکول ها و ذرات بزرگتر حل شده در آب استفاده می شود. اگر یک غشای نیمه تراوا بین دو محلول آب خالص و آب ناخالص قرار گیرد آب به صورت طبیعی و تحت خاصیت اسمزی از غلظت پایین تر به غلظت بالاتر جریان می یابد. این پدیده تا هنگامی که پتانسیل های شیمیایی دو طرف برابر گردند ادامه خواهد یافت. در حالت تعادل اختلاف فشار بین دو طرف غشا برابر اختلاف فشار اسمزی است. اگر فشاری برابر با اختلاف فشار اسمزی به محلول غلیظ تر اعمال گردد جریان آب قطع خواهد شد. در صورتی که فشار اعمال شده بیشتر از فشار اسمزی باشد، جهت جریان طبیعی آب، معکوس خواهد گردید. این تکنولوژی در دستگاه های تصفیه آب خانگی نیز استفاده می شود.
در این روش آب با فشار از میان غشایی گذرانده می شود که نیترات و دیگر مواد معدنی و بسیاری از مواد شیمیایی و میکروارگانیسم ها ( عمدتاً باکتری ها ) را حذف می کند. نیم تا دو سوم آب پشت این غشا باقی می ماند که به عنوان آب پسمانده ( Concentrate ) دور ریخته می شود. می توان پسماند خروجی را مجدداً به سیستم بازگرداند تا در مصرف آب صرفه جویی شود. اگر پسآب خروجی که نیم تا دوسوم آب را تشکیل می دهد در یک سیکل چرخشی وارد شود می توان راندمان سیستم را افزایش داد.
همچنین بهترین روش نمک زدایی از آب های شور استفاده از فرایند گذرندگی وارونه می باشد، زیرا سیستم پیچیده ای نداشته و راهبری آن قابلیت کنترل بیشتری از دیگر روش ها دارا می باشد و با توجه به توسعه روش های پیشرفته تولید غشاهای پلیمری، به کارگیری این روش، توجیه بیشتری دارد.
صنایع امروز برای تصفیه آب مورد استفاده در بخش های تولید بخار و فرایند خود از سیستم گذرندگی وارونه به فراوانی استفاده می کنند. اساس کار این دستگاه ها بر عبور مولکول های غیر یونی مثل آب از یک غشاء با روزنه های بسیار ریز بنا شده است. این غشاءها به صورتی ساخته شده اند که مولکول های خنثی را به آسانی از خود عبور می دهند. به همین دلیل آب ورودی به سیستم، که دارای املاح مختلف است به آب تقریباً خالص تبدیل می گردد. در سیستم گذرندگی وارون، جریان ورودی یا خوراک ( Feed ) به دو جریان آب تصفیه شده ( Permeate ) و پساب غلیظ ( Concentrate ) یا ( Brine ) تبدیل می شود. سیستم گذرندگی وارونه که به واسطه فیلتری که به آن ممبران یا غشاء گفته می شود عملیات جداسازی مولکول را انجام می دهد. به این صورت که غشاء یا لایه های به هم تابیده شده به دور یک لوله استوانه ای که بیشتر از جنس پلاستیک است با روزنه هایی که اندازه آن ها از یک ده هزارم میکرون کوچکتر هستند آلاینده های آب را جداسازی می کند. این آلاینده های آب شامل نیترات، انگل، باکتری، قارچ، سموم کشاورزی، نمک و دیگر املاح محلول آلوده کننده می باشند.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفدر این روش آب با فشار از میان غشایی گذرانده می شود که نیترات و دیگر مواد معدنی و بسیاری از مواد شیمیایی و میکروارگانیسم ها ( عمدتاً باکتری ها ) را حذف می کند. نیم تا دو سوم آب پشت این غشا باقی می ماند که به عنوان آب پسمانده ( Concentrate ) دور ریخته می شود. می توان پسماند خروجی را مجدداً به سیستم بازگرداند تا در مصرف آب صرفه جویی شود. اگر پسآب خروجی که نیم تا دوسوم آب را تشکیل می دهد در یک سیکل چرخشی وارد شود می توان راندمان سیستم را افزایش داد.
همچنین بهترین روش نمک زدایی از آب های شور استفاده از فرایند گذرندگی وارونه می باشد، زیرا سیستم پیچیده ای نداشته و راهبری آن قابلیت کنترل بیشتری از دیگر روش ها دارا می باشد و با توجه به توسعه روش های پیشرفته تولید غشاهای پلیمری، به کارگیری این روش، توجیه بیشتری دارد.
صنایع امروز برای تصفیه آب مورد استفاده در بخش های تولید بخار و فرایند خود از سیستم گذرندگی وارونه به فراوانی استفاده می کنند. اساس کار این دستگاه ها بر عبور مولکول های غیر یونی مثل آب از یک غشاء با روزنه های بسیار ریز بنا شده است. این غشاءها به صورتی ساخته شده اند که مولکول های خنثی را به آسانی از خود عبور می دهند. به همین دلیل آب ورودی به سیستم، که دارای املاح مختلف است به آب تقریباً خالص تبدیل می گردد. در سیستم گذرندگی وارون، جریان ورودی یا خوراک ( Feed ) به دو جریان آب تصفیه شده ( Permeate ) و پساب غلیظ ( Concentrate ) یا ( Brine ) تبدیل می شود. سیستم گذرندگی وارونه که به واسطه فیلتری که به آن ممبران یا غشاء گفته می شود عملیات جداسازی مولکول را انجام می دهد. به این صورت که غشاء یا لایه های به هم تابیده شده به دور یک لوله استوانه ای که بیشتر از جنس پلاستیک است با روزنه هایی که اندازه آن ها از یک ده هزارم میکرون کوچکتر هستند آلاینده های آب را جداسازی می کند. این آلاینده های آب شامل نیترات، انگل، باکتری، قارچ، سموم کشاورزی، نمک و دیگر املاح محلول آلوده کننده می باشند.
wiki: اسمز معکوس