اسم

[ویکی فقه] نام و عنوان را اِسْم گویند و یکی از اقسام سه گانه کلمه (اسم ، فعل و حرف ) در دستور زبان عربی می باشد.در احکام در باب های طهارت، نکاح، طلاق و یمین از آن سخن رفته است.
اسم لفظی است که بر چیزی که اسم بر او نهاده شده (مسمّی) دلالت کند مانند لفظ دیوار که بر معنای معروف دلالت دارد.عالمان صرف و نحو بیش از دو قسم دیگر کلمه به بررسی و تعریف اسم پرداخته اند.نخستین اشاره ای که به اسم شده ، همان است که در روایت ابوالاسود ه م در قرن ق /م آمده است ه د، /۸۸. چند دهه پس از ابوالاسود، ابن ابی اسحاق د ۱۷ق /۳۵م و شاگردش عیسی بن عمر ۴۹ق /۶۶م با عنایت به «علت و قیاس »، اشاره خام منسوب به ابوالاسود را اندکی گسترش دادند.

[ویکی الکتاب] معنی أَثُمَّ: آیا بعد از
معنی أَصَمِّ: کر- ناشنوا
معنی عِصَمِ: عقد و ازدواجهای دائمی (عصم جمع عصمت است که به معنای عقد و ازدواج دائمی است ، و بدین جهت آن را عصمت نامیدهاند که زن را حفظ و ناموسش را نگهداری میکند )
معنی بِسْمِ: به نامِ - با یاری جستن از اسمِ
معنی سُلَالَةٍ: اسم برای هر چیزی است که از چیزی کشیده و بیرون آورده شود -عصاره - چکیده
معنی مَنَامِهَا: خوابش (اسم زمان)
معنی مَعَادٍ: بازگشت گاه - محل بازگشتن - زمان بازگشتن (کلمه معاد اسم محل عود ، یا اسم زمان عود است)
معنی هَلُمَّ: بیا ("هَلُمَّ" اسم فعلی است که معنای" بیا " میدهد ، و چون اسم فعل است تثنیه و جمع ندارد )
معنی مَعْزِلٍ: کنار (کلمه معزل اسم مکان از عزل است )
معنی کُبَّاراً: بسیار بزرگ (کبّار اسم مبالغه از کبر است )
معنی زَّیْتُونَ: زیتون (اسم جنس جمعی است ، و مفرد آن را زیتونه میگویند )
معنی دَاخِرُونَ: ذلیلان (اسم فاعل از مصدر دخور به معنی ذلت )
معنی مُّمَرَّدٌ: صاف شده ( اسم مفعول از تمرید به معنای صاف کردن است)
معنی مُنِیرِ: روشن کننده - روشنگر (اسم فاعل از أنارَ)
ریشه کلمه:
سمو (۴۹۳ بار)
وسم (۱۸۱ بار)

نام. گویند: اصل آن سمو است همزه اول عوض از واو است و گویند: اصل آن وسم به معنی علامت است واو به همزه قلب شده. و آن لفظی است که بر چیزی گذاشته شود تا از دیگر چیزها متمایز گردد. احتمال نزدیک به یقین گردد. احتمال نزدیک به یقین آن است که اصل آن وسم به معنی علامت باشد که اسم هر چیز علامت و نشانه آن است. طبرسی اصل آن سمو به معنی رفعت است همچنین است قول راغب. . تسمیه: نا گذاشتن . . مسمّی: نام گذاری شده. معنای تعیین نیز می‏دهد که نام گذاری تعیین به خصوصی است. . سپس مدتی مقرر داشت و مدّت تعیین شده نزد اوست. سمّی: هم نام و همتا که مراد هم نام است . به خدا عبادت کن و در بندگیش بردبار باش آیا برای او همتائی می‏دانی؟. * . ظاهراً مراد از «سَمّوهُمْ» چنانکه در المیزان فرموده توصیف است یعنی برای خدا شریکانی قائل شدند بگو آنها رب، خالق، رازق، رحیم، و رحمن، و غیره گفت؟ چون توصیف واقعیت هر چیز را روشن می‏کند در این صورت خواهند دانست که آنها شریک خدا نیستند. * . به نظر می‏آید الانثی بیان تسمیه است: آنانکه به قیامت ایمان ندارند ملائکه را مؤنث توصیف می‏کنند و می‏گویند ملائکه دختران خدایند چنانکه فرموده . * به قولی ضمیر جمع «عَرَضَهُمْ» و «هؤلاءِ» راجع به آدم است و آن اسم نوع می‏باشد. نه علم شخص و مراد از اسماء ظاهراً استعداد و قابلیت هائی است که در بشر گذاشته است و منظور از تعلیم اسماء بودن آنها در نهاد آدم است. و شاید مراد از اسماء، اسماء حسنس باشد که مشروح آن در «خلف» ذیل عنوان بشر خلیفه خداست گذشت. معنی آیه چنین است: خداست گذشت. معنی آیه چنین است: خداوند همه اسماء را به آدم (که خلیفه خداست) آموخت، سپس آدمها را به ملائکه نشان داد و فرمود از نامهای اینان «از قابلیّت و کارهایشان) به من خبر دهید اگر (در خلیفه خدا بودن) راستگواید؟ * . اسماء حسنی خداوند مشروحاً در «حسن» گذشت. * . به قولی مراد از اسم ذکر است یعنی: القاب بد را به یکدیگر نبندید. بد یاد کردنی است که مردم را پس از ایمان با فسق یاد کنید بهتر است بگوئیم: فسوق مخصوص به ذمّ بئس است و مراد از آن خطاب کننده یا خطاب شده است که به کسی بعد از ایمانش آن بد نامی است که به کسی بعد از ایمانش نسبت داده شود و یا خود شخص در اثر تلقیب بد فاسق گردد. * ، ، در این گونه آیات مراد ذکر خداوند است و قید اسم ظاهراً برای آن است که خدا را فقط با قلب یاد نکنید بلکه با زبان و ذکر نامهای حسنای او هم یاد نمتئید. بِسْمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ‏ مخفی نماند مجموع سوره‏های قرآن صدو چهارده است در اوائل همه آنها به جز سوره توبه بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ آمده است و یک بار نیز در سوره نمل در نامه سلیمان به قوم سباء ذکر شده علی هذا مجموعاً صد و چهارده بار در قرآن مجید تکرار شده است. طبرسی در مجمع البیان فرموده: به اتفاق امامیه، آن یک آیه است از سوره حمد و از هر سوره دیگر و هر که آن را در نماز نخواند نمازش باطل است خواه واجبی باشد یا ندبی. و در نمازهای جهریّه بلند گفتن آن واجب و در نمازهای اخفاتی بلند خواندن مستحب است. در این که گفته شد میان فقهاء امّت «اهل سنت» اختلاف هست ولی در اینکه آن جزء آیه سوره نمل است اختلافی نیست. آیة اللّه یزدی در عروة الوثقی فرموده: بسمله جزء هر سوره است. واجب است قرائت عروة ذیل این مسئله فرموده: این مطلب اجماعی است چنانکه در خلاف شیخ، مجمع البیان، نهایه الاحکام، ذکری، جامع المقاصد و... نقل است. حرّ هاملی رحمة اللّه در وسائل کتاب الصلوة ابواب قرائت باب 11 روایات آن را نقل کرده و در باب 12 نیز روایات محمول بر تقیه را آورده است. زمخشری در کشّاف گوید: همه قراء مکه و کوفه و فقهاء آن دو شهر گفته‏اند: بسمله آیه ای است از فاتحه و از هر سوره. شافعیو اصحاب نیز در همین عقیده‏اند و لذا آن را با جهر می‏خوانند و گویند: اهل سلف آن را در قرآن ثابت کرده‏اند با آنکه توصیه می‏نمودند قرآن را از هر زاید پاک دارند. بدین جهت آمین را ننوشته‏اند اگر بسمله از قرآن نمی‏بود آن را در قرآن محفوظ نمی‏دانستندو از ابن عباس منقول است: هر که آن را ترک کند صد و چهارده آیه از کناب خدا را ترک کرده است. ولی ابوحنیفه و تابعنش و دیگران گفته‏اند: آن آیه نیست نه از حمد و نه از سوره‏های دیگر فقط برای تبرک و جدا کردن میان سوره‏ها نوشته شده چنانکه در هر کار با آن شروع می‏شود و در رأی آنها در نماز با جهر خوانده نمی‏شود. المنار در ذیل سوره حمد گوید: مسلمین اتفاق دارند در اینکه بِسْمِ اللّه ارَّحْمنِ الرَّحیمِ از قرآن است و جزء آیه از سوره نمل می‏باشد ولی درباره آن در سوره های دیگر اختلاف دارند سپس مثل کشّاف اقوال را نقل نموده است. ولی در مکتب اهل بیت علیهم السلام «اَهْلُ الْبَیْتَ اَدْری بِما فی الْبَیْتِ» چنانکه نقل شد بسمله جزء تمام سوره‏ها و آیه مستقلی است و غیر آن مردود و باطل است در المیزان از خصال صدوق از امام صادق علیه السلام نقل شده فرمود: چه شده بر آنها خدا آنها را بکشد بزرگنرین آیه را در کتاب خدا قصد کرده و پنداشته‏اند که چون اظهارش کنند بدعت است و از امام باقر علیه السلام منقول است: گرامی‏ترین آیه را از کتاب خدا که بَسْمِ اللّهِ الَّرَحْمنِ الرَّحیمِ است دزدیدند. سزاوار است در شروع هر کار بزرگ و کوچک آن را بیاورند تا مبارک باشد و نیز فرموده: در روایات فریقین از رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم نقل شده: «کُلُّ اَمْرٍ ذی بالٍ لَمْ یُبْدَءْ فیهِ بِاِسْمِ اللّهِ فَهُوَ اَبْتَرٌ...». نا گفته نماند: ابن اثیر در نهایه بدین صورت نقل کرده «کُلُّ اَمْرٍ ذی بالٍ لَمْ یُبْدَءُ فیهِ بِحَمْدِ اللّهِ فَهُوَ اَبْتَرٌ» رسول خدا صلی اللّه علیه و اله و سلم جدا شدن و در روایتی تمام شدن سوره را نمی‏داشت مگر با نزول بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم. و از صحیح مسلم از حدیث انس نقل کرده است مه رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم فرمود: اکنون بر من سوره‏ای نازل شد پس خواند: بَسْمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم. این دو حدیث در المیزان نیز آمده است.

[ویکی فقه] اسم (ابهام زدایی). واژه اسم ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • اسم (ادبیات عرب)، یکی از اقسام سه گانه کلمه (اسم ، فعل و حرف ) بوده و از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق و ادبیات عرب• اسم (فقه)، به معنای نام و عنوان و دارای کاربرد در علم فقه، در ابواب طهارت، نکاح، طلاق و یمین
...

[ویکی فقه] اسم (ادبیات عرب). اسم یکی از اقسام سه گانه کلمه (اسم ، فعل و حرف ) بوده و از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق و ادبیات عرب می باشد.
اصطلاح اسم در علم منطق به معنای لفظ مفرد دارای معنای مستقل غیر مقترن به زمان است. اسم از اقسام لفظ مفرد تام است که بدون انضمام لفظ دیگر معنای مستقلی را می رساند و بر زمان دلالت ندارد. اسم در جمله هم می تواند محکومٌ علیه واقع شود و هم محکومٌ به، مانند: زید آمد و زید عالم است.بهمنیار در این باره می گوید: اسم، لفظ مفرد است که معنایی را نشان می دهد بدون اینکه زمان وجود آن معنا (از زمان های سه گانه) را نشان بدهد.
کاربرد ادبیاتی اسم
اسم لفظی است که بر چیزی که اسم بر او نهاده شده (مسمّی) دلالت کند مانند لفظ دیوار که بر معنای معروف دلالت دارد. عالمان صرف و نحو بیش از دو قسم دیگر کلمه به بررسی و تعریف اسم پرداخته اند. نخستین اشاره ای که به اسم شده ، همان است که در روایت ابوالاسود در قرن آمده است . چند دهه پس از ابوالاسود، ابن ابی اسحاق و شاگردش عیسی بن عمر با عنایت به «علت و قیاس »، اشاره خام منسوب به ابوالاسود را اندکی گسترش دادند.
← توضیح اصطلاح
(۱) ابن ابی الربیع ، عبیدالله ، البسیط فی شرح جمل الزجاجی ، به کوشش عیاد بن عیدالبثیتی ، بیروت ، ۴۰۷ق /۹۸۶م .(۲) ابن انباری ، عبدالرحمان ، الانصاف فی مسائل الخلاف ، قاهره ، ۹۶۱م .(۳) ابن جنی ، عثمان ، الخصائص ، به کوشش محمدعلی نجار، قاهره ، ۳۷۱ق /۹۵۲م .(۴) ابن جنی ، عثمان ، اللمع فی العربیة، به کوشش حامد مؤمن ، بیروت ، ۴۰۵ق /۹۸۵م .(۵) ابن حاجب ، عثمان ، الکافیة، شرح رضی الدین استرابادی ، بیروت ، ۴۰۵ق /۹۸۵م .(۶) ابن سراج ، محمد، الاصول فی النحو، به کوشش عبدالحسین فتلی ، بیروت ، ۴۰۱ق /۹۸۸م .(۷) ابن عقیل ، عبدالله ، شرح علی الالفیة، به کوشش محمد محیی الدین عبدالحمید، قاهره ، ۳۵۰ق .(۸) ابن فارس ، احمد، الصاحبی ، به کوشش احمد صقر، قاهره ، ۹۷۷م .(۹) ابن هشام ، عبدالله ، شرح شذور الذهب ، به کوشش عبدالغنی دقر، دمشق ، ۴۰۴ق /۹۸۴م .(۱۰) ابن یعیش ، شرح المفصل ، بیروت ، عالم الکتب .(۱۱) ابواسحاق شیرازی ، ابراهیم ، شرح اللمع ، به کوشش عبدالمجید ترکی ، بیروت ، ۴۰۸ق /۹۸۸م .(۱۲) ابوالبقاء عکبری ، عبدالله ، التبیین ، به کوشش عبدالرحمان عثیمین ، بیروت ، ۴۰۶ق / ۹۸۶م .(۱۳) ابوحیان توحیدی ، علی ، البصائر و الذخائر، به کوشش ابراهیم کیلانی ، دمشق ، ۹۶۴م .(۱۴) ابوزید انصاری ، سعید، النوادر فی اللغة، بیروت ، ۳۸۷ق /۹۶۷م .(۱۵) ازهری ، محمد، تهذیب اللغة، به کوشش احمد عبدالعلیم بردونی ، قاهره ، ۹۶۶م .(۱۶) جرجانی ، عبدالقاهر، دلائل الاعجاز، به کوشش محمد رشیدرضا، قاهره ، ۳۶۶ق .(۱۷) جرجانی ، علی ، التعریفات ، قاهره ، ۳۰۶ق .(۱۸) خطیب تبریزی ، یحیی ، تهذیب اصلاح المنطق ، به کوشش فوزی عبدالعزیز مسعود، قاهره ، ۹۸۶م .(۱۹) زجاجی ، عبدالرحمان ، الایضاح فی علل النحو، به کوشش مازن مبارک ، بیروت ، ۹۸۶م .(۲۰) زجاجی ، عبدالرحمان ، الجمل فی النحو، به کوشش علی توفیق حمد، بیروت ، ۴۰۷ق /۹۸۶م .(۲۱) زمخشری ، المفصل فی النحو، به کوشش پروسه ، لایپزیگ ، ۹۷۹م .(۲۲) سیبویه ، الکتاب ، بیروت ، ۳۸۷ق / ۹۶۷م .(۲۳) سیوطی ، الاشباه و النظائر، به کوشش ابراهیم محمد عبدالله ، دمشق ، ۴۰۷ق /۹۸۶م .(۲۴) صقر، احمد، تعلیقات بر الصاحبی .(۲۵) عبدالتواب ، رمضان ، مباحثی در فقه اللغة و زبان شناسی عربی ، ترجمه حمیدرضا شیخی ، تهران ، ۳۶۷ش .(۲۶) قرشی کیشی ، محمد، الارشاد الی علم الاعراب ، به کوشش عبدالله علی حسینی برکاتی و محسن سالم عمیری ، مکه ، ۴۱۰ق /۹۸۹م .(۲۷) مبرد، محمد، المقتضب ، به کوشش محمد عبدالخالق عضیمه ، قاهره ، ۳۸۲ق /۹۶۳م .

[ویکی فقه] اسم (فقه). اسم به معنای نام و عنوان است و در علم فقه، در ابواب طهارت، نکاح، طلاق و یمین از از آن سخن به میان آمده است.
اسم لفظی است که بر چیزی که اسم بر او نهاده شده (مسمّی) دلالت کند مانند لفظ دیوار که بر معنای معروف دلالت دارد.
تأثیر اسم در احکام
تمام احکام بر اسم، یعنی عنوان موضوع حکم مترتّب می شوند و با زایل شدن اسم و عنوان، حکم نیز زایل می شود بنابراین سگ- که نجس است- اگر استحاله شده و تبدیل به نمک شود پاک می گردد، زیرا عنوان نمک از عناوین نجس نیست.
تشخّص و تعیّن با اسم
اسم و عنوان هر چیزی موجب تعیّن و تشخّص آن می گردد، بنابراین در مواردی که تعیّن شرط است همچون زوجین در عقد ازدواج یا زوجه در طلاق، باید با اسم بردن یا اشاره یا توصیف، مشخص گردد.
احکام شرعی اسم
...

آسم. آسم یا ربو[ ۱۰] یک بیماری التهابی طولانی مدت راه های هوایی ریه است. [ ۵] این بیماری با نشانه های متغیر و عودکننده، انسداد برگشت پذیر جریان هوا، و انقباض نایژه که به راحتی تحریک می شود، مشخص می شود. [ ۱۱] [ ۱۲] نشانه های آن شامل دوره های خس خس سینه، سرفه، احساس تنگی در قفسه سینه و تنگی نفس است. [ ۴] این موارد ممکن است چند بار در روز یا چند بار در هفته رخ دهند. [ ۵] بسته به فرد بیمار، نشانه های آسم ممکن است در طول شب یا با ورزش بدتر شوند. [ ۵]
تصور می شود که آسم در اثر ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی ایجاد می شود. [ ۴] عوامل محیطی عبارتند از قرارگرفتن در معرض آلاینده های هوا و آلرژن ها ( مواد حساسیت زا ) . [ ۵] دیگر محرک های بالقوه شامل داروهایی مانند آسپرین و مسدودکننده های بتا هستند. [ ۵] تشخیص معمولاً بر اساس الگوی نشانه ها، پاسخ به درمان در طول زمان و تست اسپیرومتری عملکرد ریه صورت می گیرد. [ ۶] آسم بر اساس فراوانی نشانه ها، حجم بازدم اجباری در یک ثانیه ( FEV۱ ) و حداکثر سرعت بازدم طبقه بندی می شود. [ ۱۳] همچنین ممکن است به عنوان آتوپیک یا غیرآتوپیک طبقه بندی شود، که در آن آتوپی به استعداد ابتلا به واکنش حساسیت نوع آی اشاره دارد. [ ۱۴] [ ۱۵]
هیچ درمان شناخته شده ای برای آسم وجود ندارد، اما می توان آن را کنترل کرد[ ۵] علائم را می توان با اجتناب از مواجهه با محرک ها، مانند آلرژن ها و محرک های تنفسی، و با استفاده از کورتیکواستروئیدهای استنشاقی سرکوب کرد. [ ۷] [ ۱۶] اگر نشانه های آسم کنترل نشده باقی بمانند، آگونیست های بتا طولانی اثر ( LABA ) یا عوامل ضدلوکوترین ممکن است علاوه بر کورتیکواستروئیدهای استنشاقی استفاده شوند. [ ۱۷] [ ۱۸] درمان نشانه هایی که به سرعت در حال بدتر شدن هستند، معمولاً با یک آگونیست بتا - ۲ کوتاه اثر استنشاقی مانند سالبوتامول و کورتیکواستروئیدها صورت می گیرد که از راه خوراکی مصرف می شوند. [ ۸] در موارد بسیار شدید، کورتیکواستروئیدهای داخل وریدی، سولفات منیزیم و بستری شدن در بیمارستان ممکن است مورد نیاز باشند. [ ۱۹]
در سال ۲۰۱۹، آسم تقریباً ۲۶۲ میلیون نفر را تحت تأثیر قرار داد و باعث مرگ حدود ۴۶۱ هزار نفر شد[ ۹] بیشتر مرگ ومیرها در کشورهای در حال توسعه رخ داده است. [ ۵] آسم اغلب در دوران کودکی شروع می شود، [ ۵] و میزان آن از دهه ۱۹۶۰به طور قابل توجهی افزایش یافته است. [ ۲۰] آسم در اوایل مصر باستان شناخته شده بود. [ ۲۱] واژه «آسم» از یونانی ἆσθμα، âsthma به معنای نفس نفس زدن است. [ ۲۲]

آسم. آسْم (asthma)
نوعی بیماری مزمن. وجه مشخصۀ آن سختی تنفس به علت انقباض نایژه هادر شُش هاست. حساسیت، عفونت، و تنشممکن است باعث شروع حملۀ آسم شود. شیوع آسم براثر آلودگی هوا و خطرات شغلی افزایش می یابد. راه درمان آن استفاده از داروهای گشادکنندۀ نایژه هااست. این دسته از داروها با شل کردن عضلات جدار نایژه ها تنفس را تسهیل می کنند. برای درمان نمونه های شدید، از استروئیدهای استنشاقیاستفاده می کنند که التهاب نایژه ها را کاهش می دهند. آسم با منشأ خارجیبر اثر تماس با مواد تحریک کننده ای مثل گردۀ گیاهان و گرد و خاکشروع می شود و در کودکان و نوجوانان شایع تر است. در فوریۀ ۱۹۹۷، محققان برزیلی گزارش دادند که دو گونه هیره (مایت) در گرد و خاک روی پوست سر کودکان زندگی می کنند. این یافته مشخص کرد پاک سازی رختخواب مانع از بروز حملات آسم نمی شود. با استفاده از شامپوهای ضد شوره و کاستن از مقدار منابع غذایی این موجودات، تعداد آن ها کم می شود. آسم با منشأ داخلیدر میانسالی شروع می شود و نسبت به آسم خارجی شیوع کمتری دارد. تقریباً پنج تا ده درصد کودکان آسم دارند. یک سوم این عده پس از بلوغ علایم بیماری را دیگر نشان نمی دهند، در حالی که پنج تا دَه درصد مردم پس از بلوغ این علایم را نشان می دهند. شواهد فزاینده ای دال بر دخالت سیستم ایمنی در بروز آسم در دست است. مطالعه در این زمینه ممکن است به کشف روش های درمانی جدید بیانجامد. آسم قلبینشانه ای از اُفت عملکرد قلب است و باید از آسم ریوی تفکیک شود، اگرچه این بیماری علایمی مشابه آسم نایژه ای دارد. مبتلایان به آسم می توانند با دستگاه اندازه گیری سرعت خروج هوای بازدمیوضعیت خود را مرتباً بررسی کنند. محققان دانشگاه سیدنیِاسترالیا، در پی تحقیقاتی که در نیو ساوت ویلزصورت گرفت، طی مقاله ای نشان دادند که چرا حملات آسم در هنگام طوفانِ همراه با رعد و برق افزایش می یابد (۲۰۰۱). در این شرایط جوّی، جریان های کم ارتفاع هوای سرد باعث تجمع گردۀ گیاهان در نزدیکی سطح زمین می شوند.

اِسم
در اصطلاح دستور زبان، کلمه ای که، از لحاظ معنایی، برای نامیدن موجودات به کار می رود و، از نظر نحوی، نقش های نهاد، مفعول، متمم، مسند، منادا و مضاف الیه را می پذیرد و از جنبۀ صرفی نشانۀ جمع می پذیرد. مثلِ حسن، عقل، دیو، گلّه، نگارش. اسم، از جهات گوناگون، تقسیم بندی می شود: ۱. اسم ساده، که از یک تکواژ قاموسی ساخته شده باشد و قابل تقسیم به اجزای کوچک تر معنی دار نباشد، مثلِ پدر، لشکر، تراش؛ ۲. اسم مرکب، که بیش از یک تکواژِ قاموسی داشته باشد، مثلِ کتابخانه، مدادتراش، آبرفت؛ ۳. اسم مشتق، که از یک تکواژ قاموسی و وند تشکیل شود، مثلِ خوابگاه، رخسار، امروز، آویزه؛ ۴. اسم مفرد، که بر یک فرد دلالت کند و علامت جمع نداشته باشد، مثلِ مادر، آب، شرّ؛ ۵. جمع اسمی است که در انتهای آن یکی از نشانه های جمع بیاید و یا بر قاعده جمع مکسر زبان عربی جمع بسته شود و بر بیش از یک فرد دلالت کند، مثلِ درختان، رودها، مهندسین، روحانیون، اثرات، کتب؛ ۶. اسمِ جمع، که نشانۀ جمع ندارد، امّا بر بیش از یکی دلالت می کند و نشانۀ جمع می پذیرد. مثلِ گله، لشکر، کاروان، گروه، ملّت؛ ۷. اسم معرفه، که نزد گوینده و شنونده شناخته شده باشد. اسم به چند روش معرفه می شود. عمده ترین آن ها عبارت اند از الف: با کمک نقش نمای «را» بعد از آن، مثلِ «کتاب را بیاور»؛ ب: صفت اشاره قبل از آن بیاید، مثلِ «آن روز»؛ ج: هرگاه مضاف الیهِ معرفه ای بعد از آن بیاید. مثلِ «روستایِ ابیانه»؛ د: هرگاه اسم خاص باشد، مثلِ دماوند، فردوسی؛ ۸. اسم نکره، که برای گوینده و شنونده ناشناس باشد و در ساخت آن از تکواژ «یک» در آغاز آن و یا تکواژ «ی» در پایان آن و یا هر دو استفاده شود، مثلِ «کتابی خریدم»، «یک ماشین توقف کرد»، «یک فکری به سر دارم»؛ ۹. اسم عام، که در خارج از جمله، شامل کلیۀ افراد هم جنس خود شود، مثلِ کتاب، سنگ، درخت؛۱۰. اسم جنس، که همۀ افراد جنس خود را شامل شود، مثلِ «کتاب بهترین دوست است»؛ ۱۱. اسم خاص، که از نظر شنونده و گوینده شناخته شده باشد و جمع بسته نشود. مثلِ «رستم قهرمان شاهنامه است»، «حسن دیگر به ما سر نمی زند»؛ ۱۲. اسم مبهم، که بر افراد نامعیّن دلالت می کند و از نظر معنی مبهم است. مثلِ همه، برخی، دیگری، این و آن، بعضی. اسم مبهم را «ضمیر مبهم» نیز می نامند؛ ۱۳. اسم آلت اسم ابزار و وسیلۀ کار است که طبق قاعده ساخته می شود و جزو اسم های مشتق است، غالب آن ها طبق دو قاعدۀ زیر ساخته می شود: الف: «بن ماضی + ه». مثلِ رنده، ماله، کوبه، تابه، آویزه. ب: «اسم یا صفت + بن مضارع». مثلِ برف روب، ناخن گیر، دوربین؛ ۱۴. اسم مصغّر، که مفهوم کوچکی را دربر دارد و جزو اسم های مشتق است. ساختِ آن تشکیل شده است از اسم مورد نظر همراه پسوند «ک» یا «چه». مثلِ دخترک، باغچه؛ ۱۵. اسم صوت: ← نام_آوا؛ ۱۶. اسم مصدر اسم مشتقی است که مفهوم مصدر را دربر دارد. معروف ترین ساخت های اسم مصدر عبارت است از الف) «بن مضارع + ش»؛ مثلِ روش، نگرش، ستایش. ب) «بن مضارع + ه»؛ مثلِ خاله، اندیشه، گریه. ج) «بن مضارع»؛ مثلِ خیز، دو، تاب. د) «بن مضارع + و + بن مضارع»؛ پرس وجو، خوروخواب، گیرودار؛ ۱۷. اسم ذات اسمی است که مصداق آن به خودی خود وجود دارد و قابل دیدن و لمس کردن است؛ همۀ اسم های خاص، ذات هستند. مثلِ ابراهیم، درخت، رخش، فرشته؛ ۱۸. اسم معنی، به خودی خود وجود ندارد بلکه وجودش وابسته به چیزی دیگر است، اسم معنی شامل مفاهیم انتزاعی و مجرد می شود، مثلِ صدا، خطر، گریه، عقل.

اسم (منطق). در اصطلاح منطق، از اقسام سه گانۀ لفظ مفرد. اسم همانند فعل، در نفس خود، به استقلال و بدون پیوند با واژه های دیگر معنی کامل و تمام دارد، مثل مرد، درخت. اسم بر امور گوناگون دلالت می کند: ۱. ذات چیزها: مثل انسان؛ ۲. صفات مجرد: مثل نطق؛ ۳. مجموع ذات و صفت: مثل ناطق؛ ۴. نفس زمان: مثل روز، ماه؛ ۵. مجموع زمان و معنی دیگر: مثل متقدم؛ ۶. معنایی که در زمانی غیر معین واقع است: مثل ضارب. فرق اسم و فعل: اسم برخلاف فعل، که مقرون به مفهوم زمان معین نیز هست، تنها بر معنی دلالت دارد، یعنی معنایی را بدون پیوند آن با زمان معین بیان می دارد. اقسام اسم عبارت اند از اسماء مترادف، اسماء متباین، اسماء مشتق، اسماء متجانس، اسماء متفق، اسماء متشابه، اسماء مشترک، اسماء منقول، اسماء مُتواطی و اسماء مُشکِّک.