استان صعده

استان صعده ( به Error: {{Lang - xx}}: متن دارای نشانه گذاری ایتالیک است ( راهنما ) نام استانی در کشور یمن در شبه جزیره عربستان است.
استان صعده استانی است کوهستانی و در فاصلهٔ ۲۴۳ کیلومتری شمال پایتخت یمن صنعا واقع می باشد، و ارتفاعش از سطح دریا ۱۵۰۰ تا ۲۵۰۰ متر می باشد.
در دوران قدیم نام این شهر «جُماع» بوده است؛ و در هزار سال گذشته به نام «صعده» خوانده است. این استان در حدود یمن به عربستان سعودی قرار دارد. جادهٔ آسفالته از صنعا تا اینجا پایان می یابد. این استان در سال ۲۰۰۴ جمعیتی برابر ۶۹۵٬۰۳۳ داشته است ( ۳٫۶۷٪ جمعیت کل یمن ) و مساحت آن ۱۱٬۳۷۵ کیلومترمربع است. [ ۱]
جمعیت استان صعده ( ۲۰۰۴ ) در حدود ۶۹۵٬۰۳۳ نفر می باشد. [ ۱] اکثریت جمعیت این استان شیعه زیدیه هستند.
این استان شامل ۱۵ شهرستان است: حشوه، صفرا، ظاهر، باقم، حیدان، رازح، ساقین، ساحر، شدا، صعده، غمر، قطابر، کتاف و بقع، مجز، منبه. [ ۱]
استان صعده به پنج فرمانداری تقسیم شده است.
• فرمانداری سحار، مرکز الُسنارة.
• فرمانداری جُماعه، مرکز مَجر.
• فرمانداری خولان بن عامر، مرکز ساقین.
• فرمانداری رازح، مرکز النظیر.
• فرمانداری همدان، مرکز کِناف.
آثار و خرابه های شهر باستانی «صعده» در یک کیلومتری شمال شهر کنونی برجای مانده است، این شهر در پایهٔ کوه «تُلمُصّ» واقع بوده است.
گویند ویرانی این شهر زیبا در اثر جنگی که در مابین دو نوهٔ الهادی بن یحیی الحسین و نوهٔ الحسن بن الناصر در قرن سوم هجری قمری رخ داده بوده، واین شهر به طور کلی تخریب شده است. این جنگ در سال ۲۵۲ هجری قمری شروع و در سال ۳۳۰ هجری قمری پایان یافته است.
مؤرخ و تاریخ نویس و شاعر «الهمدانی» می گوید که در صعده قصر مشیدی وجود داشته بود که از زیباترین بناهای آن دوران بود، اتاقهای زیبا و با نقش و نگاری مخصوص و تزیین جباسی و الواح عاج و شیشه های رنگارنگ و در و دریچه های اتاق ها تزیین خاصی نموده بودند، آثار این کاخ هنوز در ضلع جنوبی شهر صعده کنونی به چشم می خورد.
صعده دارای علماء و محدثین افاضل و تاریخ نویسان و دانشمندان بوده است که از مشهورترین آنها نام می بریم:
• ابو عبدالله محمد بن ابراهیم بن مسلم البطال الصعدی ( محدث ) .
• محمد بن عقبة بن علقمة.
• اسحاق بن وهب العلاف.
• محمد بن حمید الرازی.
• السماد بن سعید بن خلف