استات

اَسِتات ( اتانوآت ) ( به انگلیسی: acetate ) یکی از ماده هایی است که می توان آن را از اسید استیک بدست آورد. که خود می تواند دربرگیرندهٔ سه ماده باشد: نمک ها، اِسترها و آنیونی که در یک محلول می توان آن را پیدا کرد. سالانه ۵ میلیارد کیلوگرم اسید استیک تولید می شود که بیشتر آن صرف تولید استات ها می گردد. از استات ها نیز در تولید پلیمرها استفاده می شود. از استات ها در طبیعت در زیست شیمی هم استفاده شده است. برای نمونه اسیدهای چرب از ارتباط میان واحدهای C۲ گرفته شده از استات تولید می شود. [ ۱]
فرمول آنیون استات به صورت CH۳CO۲− و C۲H۳O۲− و CH3COO− نوشته می شود. شیمی دان ها نام استات را به OAc− و AcO− کوتاه کرده اند بنابراین HOAc نام کوتاه شده ای برای استیک اسید و NaOAc برای سدیم استات و EtOAc برای اتیل استات می باشد. [ ۲] [ ۳]
سامانهٔ آیوپاک نام اتانوآت ( ethanoate ) را برای استات انتخاب کرده و استات تنها نامی است که در میان افراد جا افتاده است.
آنیون استات − خود از خانوادهٔ کربوکسیلات است و پایهٔ اسیدی اسید استیک. در pH بالای ۵٫۵ اسید استیک به استات تبدیل می گردد:[ ۲]
بسیاری از نمک های استات به صورت یونی اند و تمایل زیادی به حل شدن در آب دارند. یکی از استات هایی که در خانه نیز می توان آن را فراهم کرد سدیم استات است. مادهٔ جامد سفیدی که از واکنش سرکه با سدیم بیکربنات یا جوش شیرین فراهم می گردد:
استات دیگر فلزها نیز وجود دارد که برخی ساختاری پیچیده تر دارند. استات در ترکیب های کمپلکس به عنوان لیگاندی قوی رفتار می کند. برای نمونه استات کروم ( II ) یکی از کمپلکس های استات است.
از نمک استات های مهم و پرکاربرد می توان استات آلومینیم را نام برد که در رنگرزی کاربرد دارد؛ آمونیوم استات که مادهٔ سازندهٔ استامید است و پتاسیم استات که در ساخت داروهای ادرار آور مورد استفاده قرار می گیرد. هر سهٔ این نمک ها بی رنگ اند و در آب به آسانی حل می شوند. [ ۴]
استرهای استات دارای فرمول کلی CH۳CO۲R می باشند که R یک گروه ارگانیل organyl group است. برخلاف نمک های استات، استرهای استات بیشتر مایع، چربی دوست و گاهی بخارشدنی اند و چون بی آسیب اند، خیلی معمول اند، بوی شیرین دارند، ارزان اند و معمولاً مسمومیت بسیار پایینی دارند.
می توان گفت بیش از نیمی از استات اسیدها صرف تولید وینیل استات، مادهٔ سازندهٔ پلی وینیل الکل می گردد. این الکل مادهٔ سازندهٔ بسیاری از رنگ ها است.

رجوع شود به:اسید اتانوییک