اسب بزرگ

اسب بزرگ یا پگاز ، اسب بالدار نام یکی از صورت های فلکی نیمکره شمالی آسمان است که به آن اسب بالدار هم گفته می شود.
این صورت فلکی را معمولاً از روی صورتواره "مربع بزرگ" آن می شناسند البته تنها سه ستاره در سه گوشه این مربع به اسب بزرگ تعلق دارند که شامل ستارگان آلفا ( مرکب الفرس ) ، بتا ( ساعد الفرس ) گاما ( گاما اسب بزرگ ) می شود و ستاره گوشه شمال شرقی یعنی سُرَّةالفَرَس متعلق به صورت فلکی زن برزنجیر ( آندرومدا ) است.
هفتمین صورت فلکی بزرگ آسمان اسب بزرگ است. این صورت فلکی به علت داشتن بخش مربعی شکل که ستاره آلفای آن متعلق به آندرومداست، یافتنش در آسمان کار مشکلی نیست و می توان آن را در قسمت پائینی آندرومدا با دنبال کردن راس المسلسه که در قسمت شرقی مربع است پیدا کرد.
در مورد این صورت فلکی افسانه ای کهن وجود دارد که بر طبق آن اسب بالدار ( پگاسوس ) آسمان همان اسبی بود که پرسیوس یا برساوش سوار بر آن معشوقه خود یعنی آندرومدا را از دست هیولای دریا نجات داده است.
ستاره های دارای نام سنتی و ستارگان معروف در این صورت فلکی عبارت اند از:
• مرکب الفرس ( زین اسب ) : ( آلفا - اسب بزرگ ) α Peg: ستاره ای آبی - سفید از رده طیفی B9III که در فاصله ۱۳۳ سال نوری قرار دارد. [ ۱] این ستاره ( مانند ستاره گاما اسب بزرگ ) به نظر می رسد از رشته اصلی خارج شده است. چرا که هیدروژن هسته آن به اتمام رسیده است و ستاره در حال انبساط است تا جایی که به یک غول سرخ تبدیل گردد. [ ۲]
• ساعدالفرس ( بازوی اسب ) : ( بتا - اسب بزرگ ) β Peg: دومین ستاره پرنور صورتواره مربع اسب بزرگ. یک ستاره غول سرخ از رده طیفی M2. 5II - IIIe است و از زمین ۱۹۶ سال نوری فاصله دارد. [ ۳] درخشندگی این ستاره ۱۵۰۰ برابر خورشید است. [ ۴] بتا اسب بزرگ یک ستاره متغیر نیمه منظم است که قدر آن از ۷۰۰۰۲۳۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۲٫۳۱ تا ۷۰۰۰۲۷۴۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۲٫۷۴ با دوره تناوب ۷۰۰۱۴۳۳۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۴۳٫۳ روز تغییر می کند. [ ۵]
• جنب ( پهلوی اسب ) : ( گاما - اسب بزرگ ) γ Peg: ستاره ای آبی - سفید از رده طیفی B2IV که در فاصله ۳۹۱ سال نوری قرار دارد. [ ۶] این ستاره ( مانند ستاره مرکب الفرس ) به نظر می رسد از رشته اصلی خارج شده است. چرا که هیدروژن هسته آن به اتمام رسیده است و ستاره در حال انبساط است تا جایی که به یک غول سرخ تبدیل گردد. [ ۷]
• سرةالفرس ( ناف اسب ) : ( دلتا - اسب بزرگ ) δ Peg که امروزه به صورت صورت فلکی زن برزنجیر منتقل شده و آلفا - زن برزنجیر نام گرفته است.
• انف ( بینی ) : ( اپسیلون - اسب بزرگ ) ε Peg که پرنورترین ستاره این صورت فلکی است، یک ستاره ابرغول نارنجی از رده طیفی K21b می باشد. این ستاره ۱۲ برابر جرم خورشید جرم دارد و حدود ۶۹۰ سال نوری از زمین فاصله دارد. [ ۸] این ستاره یک متغیر نامنظم است و قدر ظاهری آن از ۷۰۰۰۲۳۷۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۲٫۳۷ تا ۷۰۰۰۲۴۵۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۲٫۴۵ تغییر می کند. [ ۹]
• سعدالهمام ( مرد خوش اندیش ) : ( زتا - اسب بزرگ ) ζ Peg
• سعدالمطر ( شگون باران ) : ( اتا - اسب بزرگ ) η Peg
• سعدالبهایم ( شگون دام ها ) : ( تتا - اسب بزرگ ) θ Peg: ستاره ای با قدر ظاهری ۷۰۰۰۲۹۴۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۲٫۹۴ است. این ستاره در واقع یک سیستم ستاره ای چندگانه شامل یک غول زرد از رده طیفی G2 با جرم ۷۰۰۰۳۲۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۳٫۲ برابر جرم خورشید و یک ستاره رشته اصلی زرد - سفید از رده طیفی A5V است که ۲ برابر جرم خورشید جرم دارد. این دو ستاره با دوره تناوب ۷۰۰۰۲۲۴۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۲٫۲۴ سال به دور یکدیگر می چرخند. [ ۱۰]
• سعدالبری ( شگون بیگناه ) : ( مو - اسب بزرگ ) μ Peg
• سلم ( تاو - اسب بزرگ ) τ Peg
• ستاره اومیکرون اسب بزرگ ( Omicron Pegasi ) : قدر ظاهری این ستاره ۷۰۰۰۴۷۹۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۴٫۷۹ است و در فاصله ۷۰۰۲۳۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۳۰۰±۲۰ سال نوری از زمین قرار دارد. [ ۱۱] این ستاره یک زیر غول سفید است که شروع به سرد شدن، انبساط و روشن تر شدن کرده و به خاطر خالی شدن هسته آن از هیدروژن، از رشته اصلی خارج می شود. [ ۱۲]