ارمین وگنر

آرمین وگنر. آرمین تئوفیل وِگنِر ( به آلمانی: Armin Theophil Wegner ) ( زادهٔ ۱۶ اکتبر ۱۸۸۶ - درگذشتهٔ ۱۷ مه ۱۹۷۸ میلادی در رم ) یک سرباز و پزشک آلمانی در زمان جنگ جهانی اول بود.
وِگنِر در طی جنگ جهانی اول به عنوان پزشک نظامی همراه با ارتش آلمان وارد ترکیه شد. او توانست تصاویر و اخباری را از نسل کشی ارمنی ها در این کشور در طی آن سال ها جمع آوری کند که با کمک این عکس ها «اولین نسل کشی قرن بیستم» به جهانیان شناسانده شد. [ ۱]
کودکانی که گرسنگی در جاده ها تلف شدند و پدران و مادرانی که در حال کندن قبر هستند، از جمله عکس های این شاهد عینی به شمار می روند. آن زمان، عکس گرفتن از ارمنی ها ممنوع بود و به همین خاطر، وگنر دستگیر و پس از چندی به آلمان بازگردانده شد. وگنر در یکی از خاطراتش می گوید: «کشیش ارمنی به من گفت، روزی من کشیش بودم ولی الان بره ای هستم که می روم کشته شوم. »[ ۲]
او در سال ۱۹۱۹، نامه «راه بی بازگشت» در مورد وضعیت ارمنی ها را به وودرو ویلسون، رئیس جمهور وقت آمریکا نوشت و از وی خواست برای تشکیل ارمنستان مستقل تلاش کند. [ ۲]
وی پس از بازگشت به آلمان به شهرت رسید. او تنها نویسندهٔ آلمانی در زمان نازی ها بود که به آزاری که بر یهودی ها روا داشته می شد اعتراض کرد. [ ۳] در پی همین اعتراضات وی در سال ۱۹۳۳ توسط گشتاپو دستگیر شد. وی مدتی در چند اردوگاه زندانی بود و در نهایت توانست به ایتالیا بگریزد. [ ۴]
او سرانجام موفق به فرار به ایتالیا شد و در سال ۱۹۷۸ در رم درگذشت. بنای یادبودی از وگنر، هم در ارمنستان و هم در اسرائیل وجود دارد. [ ۲]
در سال ۱۹۵۶ وگنر توسط دولت فدرال آلمان به عنوان برندهٔ عنوان «بالاترین درجهٔ شایستگی» اعلام شد. [ ۵]
پس از مرگش، در سال ۱۹۹۶ میلادی بخشی از خاکستر او به ارمنستان منتقل شد و پس از یک مراسم تدفین نمادین در نزدیک مشعل یادمان نسل کشی ارمنی ها ( نسل کشی ارامنه ) جای گرفت. [ ۴]