ارزیابی دلایل قاعده صحت

[ویکی فقه] دلایلی که برای حجیت اصل صحت دلایلی اقامه شده که مورد ارزیابی قرار گر فته اند.
دلایلی که برای حجیت اصل صحت اقامه شد مجموعا عبارت بود از:الف) اجماع که به دلیل وجود ادله دیگر، فاقد اعتبار و ارزش استقلالی است؛ب) بنای عقلا ؛ج) ظهور حال مسلمان .باید دانست که چنانچه دلیل حجیت اصل صحت، ظهور حال مسلمان باشد، اصل مزبور در مورد اعمال افراد غیر مسلمان کارایی ندارد، در حالی که اگر بنای عقلا یا دلیل عقل را مستند قاعده قرار دهیم، جریان اصل به هیچ وجه اختصاص به اعمال مسلمانان نخواهد یافت.به نظر اکثر فقهای معاصر، دلیل عمده در اصل صحت، بنای عقلا و سیره قطعی عقلایی است و هیچ اختصاصی به طایفه خاصی ندارد و مسلمانان هم در روش خود، طریقه ای ویژه خارج از روش عادی عقلایی انتخاب نکرده اند. با مطالعه در این سیره کشف می شود که اصالت الصحه یک تلقی ضروری بوده و از آن زمان که انسان متمدن شده و انواع معاملات رایج گردیده، به این اصل معتقد بوده است.با مطالعه در زندگی مسلمانان فهمیده می شود که اینان در مورد اعمال سایر ملل- از قبیل نکاح ، طلاق ، عقد و ایقاعات - اصل را بر صحت می گذارند و بنابراین دیگر چیزی به نام سیره یا اجماع قولی و عملی در خصوص این قاعده، اضافه بر بنای عقلا و سیره عقلایی وجود ندارد و دلیلی مستقل محسوب نخواهد شد؛ بلکه همگی به همان امر عقلایی و ارتکاز موجود نزد خردمندان برگشت می کند.
تنبیهات قاعده صحت
فقها پس از بررسی اعتبار و استحکام قاعده صحت، مطالبی را که در این باب ذکر آن را ضروری تشخیص می دهند تحت عنوان تنبیهات مطرح می کنند. به پیروی از رویه آن بزرگواران به ذکر چند نکته می پردازیم.
← صحت واقعی یا صحت نزد فاعل
شکی که در معاملات حاصل می شود چند حالت دارد:
← شک در ارکان اصلی معامله
...