[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از کتاب فرهنگ عاشورا است
چهل، چهلم. در فرهنگ اسلامی و در معارف عرفانی، عدد چهل (اربعین) جایگاه خاصی دارد. چله نشینی برای رفع حاجت یا رسیدن به مقامات سلوک و عرفان معروف است.
حفظ کردن چهل حدیث، اخلاص چهل صباح، کمال عقل در چهل سالگی، دعا برای چهل مؤمن، چهل شب چهارشنبه و... بسیاری از این نمونه ها و موارد.
در فرهنگ عاشورا، اربعین به چهلمین روز شهادت
حسین بن علی علیه السلام گفته می شود که مصادف با روز بیستم ماه صفر است. از
سنت های مردمی، گرامی داشت چهلم مردگان است که به یاد عزیز فوت شده خویش، خیرات و صدقات می دهند و مجلس یاد بود به پا می کنند.
در روز بیستم صفر نیز شیعیان، عظیمترین مراسم سوگواری را در کشورها وشهرهای مختلف به یاد عاشورای حسینی برپا می کنند و همراه با دسته های سینه زنی و عزاداری به تعظیم شعائر دینی می پردازند. در شهر کربلا، اربعین حسینی عظمت و شکوه خاصی دارد و دسته های عزادار، مراسمی پرشور برپا می کنند.
در نخستین اربعین شهادت
امام حسین علیه السلام،
جابر بن عبدالله انصاری و عطیه عوفی موفق به زیارت تربت و قبر سیدالشهدا شدند. بنا به برخی نقل ها، در همان اربعین، کاروان اسرای اهل بیت علیهم السلام در بازگشت از
شام و سر راه مدینه، از
کربلا گذشتند و با جابر دیدار کردند البته برخی از مورخان هم آن را نفی کرده و نپذیرفته اند. از جمله مرحوم محدث قمی در «منتهی الآمال » دلایلی ذکر می کند که دیدار اهل بیت از کربلا در اربعین اول نبوده است.
بعضی از علما نیز در این باره تحقیق مبسوط و مستقلی انجام داده اند که منتشر شده است. به هر حال، تکریم این روز و احیای خاطره غمبار عاشورا، رمز تداوم شورعاشورایی در زمان های بعد بوده است.
در تاریخ
انقلاب اسلامی ایران نیز، سنت احیای اربعین تاثیر مهمی در شور گستری در شهرها داشت و در چهلم شهدای حادثه
قم (در تاریخ 19 دی 1356 ش) مردم مسلمان تبریز قیام کردند و
شهید دادند. در اربعین شهدای تبریز، شهرهای دیگر مجلس یاد بود گرفته، تظاهرات کردند و همین گونه اربعین ها به هم وصل شد و سراسر ایران به نهضت پیوست تا آن که انقلاب اسلامی در 22 بهمن سال 1357 ش به پیروزی رسید. این به برکت الهام گیری از فرهنگ شهادت و ایثار خون بود که ملت قهرمان ایران از عاشورا گرفته بود. «اربعین »، تداوم «عاشورا» بود و «ذکر»، رسالت بازماندگان پس از «خون » و «شهادت ».
