ادوار علم الفقه و اطواره

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] أدوار علم الفقه وأطواره، اثر شیخ علی کاشف الغطاء که تحولات تاریخی و ادوار مختلف فقه و اجتهاد اسلامی را از آغاز شریعت اسلامی تا زمان خودش پی گیری می کند.
کاشف الغطا، معتقد است که علم فقه با واقعیت عینی زندگی بشر مرتبط است، و لذا در هر عصر و دوره ای مقتضیات آن تغییر می کند. فرق بسیاری وجود دارد بین زندگی در صدر اسلام و این زمان. در این زمان که زندگی بشر بسط یافته و گسترش پیدا کرده است. استنباط احکام و تطبیق آن بر حوادث روزانه مهارت علمی ویژه ای می طلبد. برای آن که یک مجتهد بتواند، استنباط خود را منطبق بر شرایط روز کند، لازم و ضروری است که به دقت سیر تحولات ادوار فقه اسلامی را بررسی کند تا بر مهارت و بصیرت وی افزوده شود و بتواند بر طبق شرایط روز به استنباط احکام شرعی بپردازد.
کتاب از یک مقدمه و هفت بخش ترکیب یافته، در هر بخش دوره ای از فقه را بیان کرده است. شیوه نگارش مؤلف، تاریخی و تحلیلی است و سعی کرده روند تکاملی علم فقه را در ادوار مختلف نشان دهد و فراز و نشیب های این دانش را تحلیل نماید.
وی دوره اول فقه و شریعت را عصر رسول الله(ص) معرفی نموده و به مناسبت، از آغاز وحی به پیامبر(ص)، در غار حرا، بحث را شروع کرده است. در آغاز به احکامی اشاره می کند که در عصر رسالت تشریع شد. وی با تفکیک دوران مکه و مدینه هر کدام را جداگانه بررسی کرده، ویژگی تشریع در هر یک از این دو دوره را بازگو می کند. مصدر تشریع در این دوره وحی الهی است، بر خلاف کسانی که آن را مستند به اجتهاد پیامبر می دانند. در این عصر، کلمه فقه بر فهم همه معارف اسلامی اطلاق می شد؛ یعنی همه آنچه که در قرآن آمده است، و البته فقه را نیز شامل می شود و لذا به قراء قرآن فقها می گفتند. در این دوره برخی از اصحاب پیامبر در وقایع مختلف از طریق اجتهاد به استنباط احکام شرعی می پرداختند و از آن جا که پیامبر اکرم(ص) حضور داشتند، مجالی برای اختلاف در احکام وجود نداشت.
دوره دوم فقه از وفات پیامبر اکرم(ص) شروع می شود و تا زمان خروج معاویه از اطاعت خلیفه مسلمین (امام علی(ع)) ادامه می یابد. در این دوره جامعه اسلامی به کتابت قرآن اهتمام داشتند. نویسنده، مطالب مختلفی درباره جمع و کتابت قرآن براساس منابع علوم قرآنی ارایه می کند.

[ویکی فقه] ادوار علم الفقه و اطواره (کتاب). «ادوار علم الفقه واطواره»، اثر شیخ علی کاشف الغطاء که تحولات تاریخی و ادوار مختلف فقه و اجتهاد اسلامی را از آغاز شریعت اسلامی تا زمان خودش پی گیری می کند.
کاشف الغطا، معتقد است که علم فقه با واقعیت عینی زندگی بشر مرتبط است، و لذا در هر عصر و دوره ای مقتضیات آن تغییر می کند. فرق بسیاری وجود دارد بین زندگی در صدر اسلام و این زمان. در این زمان که زندگی بشر بسط یافته و گسترش پیدا کرده است. استنباط احکام و تطبیق آن بر حوادث روزانه مهارت علمی ویژه ای می طلبد. برای آن که یک مجتهد بتواند، استنباط خود را منطبق بر شرایط روز کند، لازم و ضروری است که به دقت سیر تحولات ادوار فقه اسلامی را بررسی کند تا بر مهارت و بصیرت وی افزوده شود و بتواند بر طبق شرایط روز به استنباط احکام شرعی بپردازد.
ساختار
کتاب از یک مقدمه و هفت بخش ترکیب یافته، در هر بخش دوره ای از فقه را بیان کرده است. شیوه نگارش مؤلف، تاریخی و تحلیلی است و سعی کرده روند تکاملی علم فقه را در ادوار مختلف نشان دهد و فراز و نشیب های این دانش را تحلیل نماید.
گزارش محتوا
وی دوره اول فقه و شریعت را عصر رسول الله صلی الله علیه و آله وسلّم معرفی نموده و به مناسبت، از آغاز وحی به پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم ، در غار حرا ، بحث را شروع کرده است. در آغاز به احکامی اشاره می کند که در عصر رسالت تشریع شد. وی با تفکیک دوران مکه و مدینه هر کدام را جداگانه بررسی کرده، ویژگی تشریع در هر یک از این دو دوره را بازگو می کند. مصدر تشریع در این دوره وحی الهی است، بر خلاف کسانی که آن را مستند به اجتهاد پیامبر می دانند. در این عصر، کلمه فقه بر فهم همه معارف اسلامی اطلاق می شد؛ یعنی همه آنچه که در قرآن آمده است، و البته فقه را نیز شامل می شود و لذا به قراء قرآن فقها می گفتند. در این دوره برخی از اصحاب پیامبر در وقایع مختلف از طریق اجتهاد به استنباط احکام شرعی می پرداختند و از آن جا که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم حضور داشتند، مجالی برای اختلاف در احکام وجود نداشت.
أدوار علم الفقه و أطواره ، علی کاشف الغطاء، ص۷.
...

پیشنهاد کاربران

بپرس