اختلال شخصیت خودشیفته

اختلال شخصیت خودشیفته ( به انگلیسی: ( Narcissistic personality disorder ( NPD ) نوعی اختلال شخصیت است که در آن فرد خود را بزرگ و مهم می پندارد و به گونه ای غلوّآمیز احساس توانایی و لیاقت می کند. [ ۱] این بیماران مرکز دنیای خود بوده، از هر جهت ویژه هستند، افاده ای و اسم پران بوده و در ذهن خود شخص مشهوری هستند. حس خودپسندی و سزاوار بودن، هرگونه نگرانی دربارهٔ نیازها، مشکلات و احساسات دیگران را از ذهن آنان خارج می سازد. آنان متکبر و تحکم آمیز بوده، خود را برتر از دیگران می دانند و از دیگران انتظار احترام و تحسین دارند. هنگامی که خود آنان و جهان اطراف شان نمی توانند انتظارات غیرواقع گرایانه و ناممکن آنان را برآورده سازند، به طور شایع دچار ناامیدی می شوند. [ ۲] .
معمولا خودشیفتگی با ظاهر بینی[ ۳] هم همراه است
طبق DSM - IV - TR شیوع تقریبی اختلال شخصیت خودشیفته، دو تا شانزده درصد از جمعیت بالینی و کمتر از یک درصد از جمعیت عمومی است. خطر وقوع این اختلال در فرزندان افراد مبتلا ممکن است بیشتر از دیگران باشد، چون آن ها احساس غیر واقع بینانه همه توانی ( قدرت مطلق؛ omnipotence ) ، خود بزرگ بینی، زیبا بودن و با هوش بودن را در ذهن فرزندان خود نیز می کارند. تعداد افراد مبتلا به این اختلال هر روز بیشتر از پیش گزارش می شود. [ ۴] به گزارش DSM - 5، نرخ شیوع اختلال شخصیت خودشیفته، بر اساس معیارهای DSM - IV، در نمونه های آماری گرفته شده از جامعه، ۰٪ تا ۶٫۲٪ است. [ ۵]
خود بزرگ بینی ( در خیال یا رفتار ) ، نیاز به مقبولیت، و فقدان حس همدلی به صورت الگویی نافذ و فراگیر که از اوایل بزرگسالی شروع شده باشد و در زمینه های گوناگون به چشم آید، که علامت اش وجود لااقل پنج تا از موارد زیر است:
• احساس خود بزرگ بینانه ای به صورت مهم پنداشتن خود داشته باشد ( مثلاً در موفقیت ها و استعدادهای خود اغراق کند یا بدون آنکه به موفقیت شایسته ای دست یافته باشد، انتظار داشته باشد که او را آدم بزرگ و مهمی بدانند ) .
• مشغولیت ذهنیش خیالاتی از قبیل موفقیت، قدرت، استادی و ذکاوت، زیبایی یا محبوب و دوست داشتنی بودن در حد نامحدود باشد.
• معتقد باشد که «استثنایی» است و تنها سایر افراد ( یا موسسات ) استثنایی یا رده بالا می توانند او را درک کنند یا او باید تنها با این افراد رابطه داشته باشد.
• احتیاج داشته باشد که به شکلی افراطی تحسین شود.
• احساس محق بودن ( entitlement ) بکند، یعنی به شکل نامعقولی انتظار داشته باشد برخوردی رضایت بخش و اختصاصی با او صورت گیرد یا افراد خود به خود تسلیم خواسته هایش شوند.
• در روابط بین فردی استثمارگر باشد، یعنی از امتیازات دیگران برای رسیدن به مقاصد خود استفاده کند.
• فاقد حس همدلی باشد، یعنی تمایلی به درک یا شناخت احساسات و نیازهای دیگران نداشته باشد.
• اغلب به دیگران حسودی کند یا معتقد باشد که دیگران به او حسادت می کنند.
• رفتارها و نگرش هایش پرافاده و تکبر آمیز باشند. [ ۶]