[ویکی فقه] اخبار لا تنقض به احادیث مورد استناد در حجیّت استصحاب اطلاق می شود.
اخبار لا تنقض، اخباری است که برای حجیت استصحاب مورد استناد قرار گرفته و بیان می کنند که یقین سابق با شک لاحق از بین نمی رود؛ به بیان دیگر به اخباری گفته می شود که جمله «لا تنقض الیقین بالشک» یا «فلیس ینبغی ان ینقض الیقین بالشک» یا «لا ینقض الیقین ابدا بالشک» یا «فان الشک لا ینقض الیقین» و نظایر آن در آنها به کار رفته است.
بیان نمونه
برخی از این اخبار عبارت اند از:۱.«صحیحة زرارة :قلت له:الرجل ینام و هو علی وضوء أتوجب الخفقة و الخفقتان علیه الوضوء؟ قال:یا زرارة! قد تنام العین و لا ینام القلب و الأُذُن. فاذا نامت العین و الاذن فقد وجب الوضوء. قلت:فان حرّک فی جنبه شیء و هو لا یعلم؟ قال:لا، حتی یستیقن انه قد نام، حتی یجیء من ذلک أمر بیّن و الا فانه علی یقین من وضوئه و لا تنقض الیقین أبدا بالشک و انّما تنقضه بیقین آخر». در این روایت، زراره از امام صادق (علیه السلام) سؤال می کند:شخصی وضو گرفته است و در همان حال، خواب بر او غلبه پیدا می کند، آیا یک چرت و دو چرت باعث بطلان وضوی او می شود؟ امام (علیه السلام) در پاسخ فرمود: ای زرارة! گاهی چشم می خوابد، ولی گوش و قلب انسان بیدار است؛ بنابراین، فقط هنگامی که چشم و گوش هر دو خوابیدند، آن خواب، وضو را باطل می سازد.سپس زرارة می پرسد:اگر در کنار این شخص، چیزی حرکت داده شود و او متوجه نشود، آیا همین اندازه اماره و نشانه خواب شرعی خوابی که وضو را باطل می سازد است؟امام (علیه السلام) در پاسخ می فرماید:خیر، این چیزها اماره شرعی نیست، بلکه باید یقین کند که خوابیده تا وضو واجب شود؛ یعنی یک نشانه آشکاری در اختیار او باشد. در غیر این صورت، او باید بنا را بر یقین سابق به وضو بگذارد و آن را با شک بعدی نقض نکند، زیرا حالت یقین در شخص با شک از بین نمی رود، بلکه با پدید آمدن یقین دیگری بر خلاف آن از بین می رود.۲. در صحیحه دیگری از «زراره» آمده است:«و اذا لم یدر فی ثلاث هو او فی اربع و قد أحرز الثلاث، قام فاضاف الیها اخری، و لا شیء علیه و لا ینقض الیقین بالشک و لا یدخل الشک فی الیقین...؛ اگر نمی داند سه رکعت نماز خوانده یا چهار رکعت، بایستد و یک رکعت نماز احتیاط بخواند و چیزی بر او نیست و یقین خود ( یقین به سه رکعت ) را به واسطه شک از بین نبرد و شک را داخل یقین نکند».
اخبار لا تنقض، اخباری است که برای حجیت استصحاب مورد استناد قرار گرفته و بیان می کنند که یقین سابق با شک لاحق از بین نمی رود؛ به بیان دیگر به اخباری گفته می شود که جمله «لا تنقض الیقین بالشک» یا «فلیس ینبغی ان ینقض الیقین بالشک» یا «لا ینقض الیقین ابدا بالشک» یا «فان الشک لا ینقض الیقین» و نظایر آن در آنها به کار رفته است.
بیان نمونه
برخی از این اخبار عبارت اند از:۱.«صحیحة زرارة :قلت له:الرجل ینام و هو علی وضوء أتوجب الخفقة و الخفقتان علیه الوضوء؟ قال:یا زرارة! قد تنام العین و لا ینام القلب و الأُذُن. فاذا نامت العین و الاذن فقد وجب الوضوء. قلت:فان حرّک فی جنبه شیء و هو لا یعلم؟ قال:لا، حتی یستیقن انه قد نام، حتی یجیء من ذلک أمر بیّن و الا فانه علی یقین من وضوئه و لا تنقض الیقین أبدا بالشک و انّما تنقضه بیقین آخر». در این روایت، زراره از امام صادق (علیه السلام) سؤال می کند:شخصی وضو گرفته است و در همان حال، خواب بر او غلبه پیدا می کند، آیا یک چرت و دو چرت باعث بطلان وضوی او می شود؟ امام (علیه السلام) در پاسخ فرمود: ای زرارة! گاهی چشم می خوابد، ولی گوش و قلب انسان بیدار است؛ بنابراین، فقط هنگامی که چشم و گوش هر دو خوابیدند، آن خواب، وضو را باطل می سازد.سپس زرارة می پرسد:اگر در کنار این شخص، چیزی حرکت داده شود و او متوجه نشود، آیا همین اندازه اماره و نشانه خواب شرعی خوابی که وضو را باطل می سازد است؟امام (علیه السلام) در پاسخ می فرماید:خیر، این چیزها اماره شرعی نیست، بلکه باید یقین کند که خوابیده تا وضو واجب شود؛ یعنی یک نشانه آشکاری در اختیار او باشد. در غیر این صورت، او باید بنا را بر یقین سابق به وضو بگذارد و آن را با شک بعدی نقض نکند، زیرا حالت یقین در شخص با شک از بین نمی رود، بلکه با پدید آمدن یقین دیگری بر خلاف آن از بین می رود.۲. در صحیحه دیگری از «زراره» آمده است:«و اذا لم یدر فی ثلاث هو او فی اربع و قد أحرز الثلاث، قام فاضاف الیها اخری، و لا شیء علیه و لا ینقض الیقین بالشک و لا یدخل الشک فی الیقین...؛ اگر نمی داند سه رکعت نماز خوانده یا چهار رکعت، بایستد و یک رکعت نماز احتیاط بخواند و چیزی بر او نیست و یقین خود ( یقین به سه رکعت ) را به واسطه شک از بین نبرد و شک را داخل یقین نکند».
wikifeqh: اخبار_لا_تنقض