[ویکی فقه] اخبار علاجیّه روایات بیانگر علاج تعارض در دو خبر متعارض را گویند. اخبار علاجیه به احادیث بیانگر وظیفه در موارد تعارض اخبار اطلاق می شود.
اخبار علاجیه از اخبار تعارض است و آن، اخباری است که در مقام رفع تعارض میان اخبار، از سوی معصوم (علیه السلام) وارد شده است. اگر در مقام بیان حکم مسأله ای، دو خبر با هم تعارض داشته باشند؛ به گونه ای که جمع بین آن دو ممکن نباشد و مکلّف ناگزیر از عمل به یکی از آن دو باشد، در روایات، راه هایی برای حل تعارض ذکر شده است. از این روایات به اخبار علاجیّه تعبیر شده و در اصول فقه، مبحث تعادل و تراجیح از آن ها سخن رفته است.
اقسام
این اخبار از نظر مضمون به چهار گروه تقسیم می شود:۱. اخبار تخییر؛۲. اخبار توقف؛۳. اخبار احتیاط؛۴. اخبار ترجیح.
بیان نمونه
مرحوم « شیخ انصاری » در کتاب رسائل در این باره چهارده روایت نقل می کند که به برخی از آنها اشاره می شود: ۱. روایت « سماعة » از امام صادق (علیه السلام):«سألته عن الرجل اختلف علیه رجلان من اهل دینه فی أمر کلاهما یرویه أحدهما یأمر بأخذه و الآخر ینهاه عنه کیف یصنع؟ فقال:یرجئه حتی یلقی من یخبره فهو فی سعة حتی یلقاه؛ سماعة بن مهران می گوید:به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم وظیفه مردی که دو حدیث مختلف از دو راوی مختلف به او رسیده و یکی از آن دو او را به انجام عملی امر و دیگری او را از انجام همان عمل منع می کند، چیست؟ حضرت فرمود:وظیفه او توقف است؛ یعنی به هیچ کدام عمل نکند و تا زمانی که امام عصر خویش را ملاقات نکرده و حکم واقعی را از زبان او نشنیده است در ] مقام عمل ۲. روایت « محمد بن عبدالله »:«قلت للرضا (علیه السلام):کیف نصنع بالخبرین المختلفین؟ فقال:إذا ورد علیکم خبران مختلفان فانظروا الی ما یخالف منهما العامة فخذوه و انظروا الی ما یوافق أخبارهم فدعوه؛ به حضرت رضا (علیه السلام) عرض کردم:وظیفه ما در مورد دو خبر مختلف و متعارض چیست؟حضرت فرمود:هر گاه دو حدیث متعارض به شما رسید، آن را که مخالف عامه است اخذ کنید و آن را که موافق با احادیث عامه است واگذارید»؛ ۳. مرسله « طبرسی »:«عن سماعة بن مهران عن ابی عبدالله (علیه السلام):«قلت:یرد علینا حدیثان واحد یأمرنا بالأخذ به و الآخر ینهانا عنه، قال لا تعمل بواحد منهما حتی تلقی صاحبک فتسأله. قلت:لابد ان نعمل بواحد منهما؟ قال:خذ بما فیه خلاف العامة؛ سماعة بن مهران می گوید:به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم:گاهی دو حدیث متعارض به دست ما می رسد که یکی از آن دو ما را به انجام عملی امر و دیگری ما را از انجام همان عمل نهی می کند، وظیفه ما چیست؟ حضرت فرمود:وظیفه شما توقف است؛ یعنی به هیچ کدام عمل نکنید تا زمانی که امام عصر خویش را ملاقات کرده و حکم واقعی را از زبان او بشنوید. عرض کردم:ناچاریم به یکی از آن دو روایت عمل کنیم، حضرت فرمود:روایت مخالف عامه را اخذ و موافق عامه را رها کن».
نکته
...
اخبار علاجیه از اخبار تعارض است و آن، اخباری است که در مقام رفع تعارض میان اخبار، از سوی معصوم (علیه السلام) وارد شده است. اگر در مقام بیان حکم مسأله ای، دو خبر با هم تعارض داشته باشند؛ به گونه ای که جمع بین آن دو ممکن نباشد و مکلّف ناگزیر از عمل به یکی از آن دو باشد، در روایات، راه هایی برای حل تعارض ذکر شده است. از این روایات به اخبار علاجیّه تعبیر شده و در اصول فقه، مبحث تعادل و تراجیح از آن ها سخن رفته است.
اقسام
این اخبار از نظر مضمون به چهار گروه تقسیم می شود:۱. اخبار تخییر؛۲. اخبار توقف؛۳. اخبار احتیاط؛۴. اخبار ترجیح.
بیان نمونه
مرحوم « شیخ انصاری » در کتاب رسائل در این باره چهارده روایت نقل می کند که به برخی از آنها اشاره می شود: ۱. روایت « سماعة » از امام صادق (علیه السلام):«سألته عن الرجل اختلف علیه رجلان من اهل دینه فی أمر کلاهما یرویه أحدهما یأمر بأخذه و الآخر ینهاه عنه کیف یصنع؟ فقال:یرجئه حتی یلقی من یخبره فهو فی سعة حتی یلقاه؛ سماعة بن مهران می گوید:به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم وظیفه مردی که دو حدیث مختلف از دو راوی مختلف به او رسیده و یکی از آن دو او را به انجام عملی امر و دیگری او را از انجام همان عمل منع می کند، چیست؟ حضرت فرمود:وظیفه او توقف است؛ یعنی به هیچ کدام عمل نکند و تا زمانی که امام عصر خویش را ملاقات نکرده و حکم واقعی را از زبان او نشنیده است در ] مقام عمل ۲. روایت « محمد بن عبدالله »:«قلت للرضا (علیه السلام):کیف نصنع بالخبرین المختلفین؟ فقال:إذا ورد علیکم خبران مختلفان فانظروا الی ما یخالف منهما العامة فخذوه و انظروا الی ما یوافق أخبارهم فدعوه؛ به حضرت رضا (علیه السلام) عرض کردم:وظیفه ما در مورد دو خبر مختلف و متعارض چیست؟حضرت فرمود:هر گاه دو حدیث متعارض به شما رسید، آن را که مخالف عامه است اخذ کنید و آن را که موافق با احادیث عامه است واگذارید»؛ ۳. مرسله « طبرسی »:«عن سماعة بن مهران عن ابی عبدالله (علیه السلام):«قلت:یرد علینا حدیثان واحد یأمرنا بالأخذ به و الآخر ینهانا عنه، قال لا تعمل بواحد منهما حتی تلقی صاحبک فتسأله. قلت:لابد ان نعمل بواحد منهما؟ قال:خذ بما فیه خلاف العامة؛ سماعة بن مهران می گوید:به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم:گاهی دو حدیث متعارض به دست ما می رسد که یکی از آن دو ما را به انجام عملی امر و دیگری ما را از انجام همان عمل نهی می کند، وظیفه ما چیست؟ حضرت فرمود:وظیفه شما توقف است؛ یعنی به هیچ کدام عمل نکنید تا زمانی که امام عصر خویش را ملاقات کرده و حکم واقعی را از زبان او بشنوید. عرض کردم:ناچاریم به یکی از آن دو روایت عمل کنیم، حضرت فرمود:روایت مخالف عامه را اخذ و موافق عامه را رها کن».
نکته
...
wikifeqh: اخبار_علاجیه
[ویکی فقه] اخبار علاجیه (اصول). اخبار علاجیه به احادیث بیانگر وظیفه در موارد تعارض اخبار اطلاق می شود.
اخبار علاجیه از اخبار تعارض است و آن، اخباری است که در مقام رفع تعارض میان اخبار، از سوی معصوم (علیه السلام) وارد شده است.اگر در مقام بیان حکم مسأله ای، دو خبر با هم تعارض داشته باشند؛ به گونه ای که جمع بین آن دو ممکن نباشد و مکلّف ناگزیر از عمل به یکی از آن دو باشد، در روایات، راه هایی برای حل تعارض ذکر شده است.از این روایات به اخبار علاجیّه تعبیر شده و در اصول فقه، مبحث تعادل و تراجیح از آن ها سخن رفته است.
اقسام
این اخبار از نظر مضمون به چهار گروه تقسیم می شود:۱. اخبار تخییر؛۲. اخبار توقف؛۳. اخبار احتیاط؛۴. اخبار ترجیح.
صدر، محمدباقر، بحوث فی علم الاصول، ج۷، ص۳۳۷.
مرحوم «شیخ انصاری» در کتاب رسائل در این باره چهارده روایت نقل می کند که به برخی از آن ها اشاره می شود:
← روایت سماعه
...
اخبار علاجیه از اخبار تعارض است و آن، اخباری است که در مقام رفع تعارض میان اخبار، از سوی معصوم (علیه السلام) وارد شده است.اگر در مقام بیان حکم مسأله ای، دو خبر با هم تعارض داشته باشند؛ به گونه ای که جمع بین آن دو ممکن نباشد و مکلّف ناگزیر از عمل به یکی از آن دو باشد، در روایات، راه هایی برای حل تعارض ذکر شده است.از این روایات به اخبار علاجیّه تعبیر شده و در اصول فقه، مبحث تعادل و تراجیح از آن ها سخن رفته است.
اقسام
این اخبار از نظر مضمون به چهار گروه تقسیم می شود:۱. اخبار تخییر؛۲. اخبار توقف؛۳. اخبار احتیاط؛۴. اخبار ترجیح.
صدر، محمدباقر، بحوث فی علم الاصول، ج۷، ص۳۳۷.
مرحوم «شیخ انصاری» در کتاب رسائل در این باره چهارده روایت نقل می کند که به برخی از آن ها اشاره می شود:
← روایت سماعه
...
wikifeqh: اخبار_علاجیه