احمد نیریزی

دانشنامه اسلامی

[ویکی شیعه] میرزا احمد نیریزی (زنده در ۱۱۵۱ق)، نامدارترین خوشنویس قلم نسخ ایران. در منابع از استاد و شاگرد مستقیمی برای وی یاد نشده است. تذکره نویسان شهرت او را در خوشنویسی نسخ به پایه میر عماد در قلم نستعلیق، و درویش عبدالمجید طالقانی در شکسته نویسی می دانند. از آنجا که تمامی آثار وی جنبه مذهبی داشته، بسیاری از آنها در کتابخانه ها و موزه ها نگهداری می شود. درباره محل درگذشت وی اختلاف وجود دارد، اما انجمن ملی آثار ایران در زادگاهش -نیریز- بنای یادبودی برای وی به پا داشته است.
وی در صحیفه سجادیه ای که در سال ۱۰۸۷ق کتابت کرده و نخستین اثر شناخته شده او به شمار می آید، نام پدرش را سلطان محمد و لقبش را شمس الدین و خود را با لقب فخرالدین می خواند. وی در محله سادات نیریز زاده شد، اما تاریخ تولد او معلوم نیست. با توجه به آثار موجود او که برخی متعلق به اواخر قرن یازدهم قمری است، می ‏توان ولادت او را در نیمه دوم سده یازدهم حدس زد. برخی تولد او را در ۱۰۶۷ق گفته اند که مأخذی برای آن ذکر نشده است.
با آنکه بخش اصلی زندگی او در قرن۱۲(قمری) سپری شده اما منابع نوشته شده در این سده هیچ گونه آگاهی از زندگی او به دست نمی دهند.

پیشنهاد کاربران

احمد بن شمس الدین محمد نیریزی یا میرزا احمد نیریزی، ( ۱۰۸۷ - ۱۱۵۵ ه‍. ق ) ملقب به سلطانی از بزرگ ترین خوشنویسان خط نسخ و کاتبان قرآن در سدهٔ دوازده هجری ( اواخر حکومت صفوی ) است.
او بانی شیوهٔ خاصی در خط نسخ است که مورد استقبال خوشنویسان پس از او قرار گرفت و به نسخ ایرانی شهرت یافته است. او به مناسبت کتابت برای شاه سلطان حسین صفوی برخی از آثارش را با عبارت «سلطانی» رقم یا امضاء می کرده است. احمد نیریزی به بزرگترین خوشنویس خط نسخ شهرت دارد اما شکسته و نستعلیق را هم خوش می نوشته است.
...
[مشاهده متن کامل]

میرزا احمد نیریزی که در شهر نیریز فارس متولد شد. اولین اثری که از او شناخته شده صحیفه سجادیه ای است که در سال ۱۰۸۷ قمری کتابت کرده و در آن نام پدرش را «سلطان محمد» و لقب خود را «شمس الدین» قید می کند.
گرچه از زندگانی او اطلاع دقیقی در دست نیست اما قدر مسلم او به دعوت آخرین پادشاه صفویان به اصفهان مهاجرت کرده و در سال های ۱۱۰۵ تا ۱۱۳۴ هجری قمری در دربار صفوی به کتابت قرآن و ادعیه و نسخ دینی مشغول بوده است. آغاز ورود او را به اصفهان در ۱۱۰۰ قمری ) نوشته اند. پادشاه صفوی میرزا احمد را به «سلطانی» ملقب کرد.
او در حدود سال ۱۱۰۰ هجری قمری در دربار شاه سلطان حسین صفوی اقامت گزید. ورودش به اصفهان مصادف با اواخر سلطنت شاه سلیمان صفوی و عمدهٔ شهرت و جاه و عزتش در عهد شاه سلطان حسین بوده و فتنه افغان ها را درک کرده است، اما معلوم نیست چگونه از این مهلکه جان به در برده است.
احمد نیریزی در طول عمرش مبلغ شصت هزار تومان صفوی و هدایا و تحف بسیاری از شاه سلطان حسین و درباریان و صاحب منصبان دریافت کرد با وجود این درآمد هنگفت، فقط به اندکی قناعت نموده و بقیه را در راه خدا انفاق کرد میرزا احمد علاوه بر کتابت و خوشنویسی به تعلیم شاگردان نیز اهتمام می ورزید.
با وجود شهرت فراوان از جزئیات زندگی و تاریخ دقیق تولد و درگذشت این استاد مسلم خوشنویسی اطلاع چندانی در دست نیست اما می دانیم دست کم از سال ۱۰۹۶ قمری تا ۱۱۵۲ قمری یعنی بیش از نیم قرن خوشنویسی کرده است. و دکتر بیانی گزارشی از کارهایش ارائه داده که بین ۱۰۹۴ و ۱۱۷۷ است که جمعاً ۸۳ سال می شود. از این رو او عمری دراز داشته و از آغاز جوانی به خوشنویسی مشغول و مشهور بوده است. شهرت احمد نیریزی و استقبال از آثارش در طول زمان زندگی و پس از درگذشتش موجب شده که پای بسیاری از آثار قدیم یا جدید را که به قلم اساتید دیگر بوده به نام او امضاء کرده و بفروش برسانند. بدین سبب خطوط اصلی میرزای نیریزی مثل یاقوت کمیاب و پربها است.

احمد نیریزیاحمد نیریزیاحمد نیریزی
منابع• https://fa.wikipedia.org/wiki/احمد_نیریزی

بپرس