[ویکی اهل البیت] کلید واژه: احمد بن قاسم علیه السلام، قبرستان های قم، زندگینامه احمد بن قاسم علیه السلام، بارگاه امامزاده احمد بن قاسم،
از جمله امامزادگان معروف قم شاهزاده احمد فرزند قاسم بن احمد بن علی بن جعفر الصادق علیه السلام است که در نزدیکی دروازه جنوبی قم (دروازه قلعه) و در داخل شهر کمی بالاتر از مرقد منسوب به علی بن جعفر علیه السلام واقع شده که به گفته مؤلف تاریخ قم وی در مقبره قدیمه مالون دفن گردیده شد، هر چند در کتبیه بقعه، او را از اولاد موسی بن جعفر علیه السلام نوشته ولی فرمایش صاحب تاریخ قم و عصرش مقدم بر کتیبه است و مرحوم شیخ عباس قمی هم در کتاب (منتهی الآمال) می فرماید:
"بدان که در قم یکی از احفاد علی بن جعفر علیه السلام که به شرافت و جلالت معروف است مدفون می باشد که نام شریف او احمد بن قاسم..." و همچنین در کتاب "تاریخ قم" مذکور است که یکی از اولاد احمد به علی بن جعفر علیه السلام ابوالحسین احمد بن قاسم می باشد اما نمی دانم که پدرش همراه وی به قم آمده یا نه، اما شاهزاده احمد بن قاسم سیدی با تقوی و پرهیزکار بود که در اواخر عمر خود زمین گیر و نابینا شد و به معیت خواهر خود فاطمه از مدینه طیبه به جانب قم هجرت کرد و در این شهر به عبادت و ریاضت مشغول بود تا وفتا یافت و در مقبره مالون به خاک سپرده شد و بر فراز تربتش طبق معمول وقت سایبانی از بوریا به پا داشتند که این ضایعه در ثلث اول قرن سوم هجری رخ داده است و به تربت او را اهالی قم زیارت می کردند.
"بر سر تربت احمد بن قاسم همان سایبان از بوریا بود تا این که در سال 295 هـ.ق معتمد عباسی برای انتزاع بلاد زنجان و ابهر و سلطانیه و قزوین از تصرف علویه(حسین کوکبی) که حکومتی مستقل در آن منطقه تشکیل داده بود امیرموسی بن بوغا را با لشگری مجهز مأمور ساخت و به عبدالله بن طاهر حکمران خراسان هم نامه ای نوشته تا او را یاری نماید و ابن بوغا هم خاقان بن مفلح ترک را بر مقدمه الجیش سپاه خود امیر گردانید و به او مأموریت داد تا در سر راه خود آتش شورش قم را فرونشاند و مالیات معوقه را به حیطه وصول درآورد و متمردین را سرکوبی کرده و در ری به اردوی بغداد ملحق گردد.
و ابن مفلح پس از تلاش چند روزه به حصار قم رخنه کرد و تنی چند از سران اهالی قم را به قتل رسانید و مالیات چند ساله قم را وصول نمود و از جمله به تخریب این سایبان که محل اجتماع مردم شده بود فرمان داد و سپس این شهر را با حرکت به جانب ری ترک گفت. تربت شاهزاده احمد بن قاسم مدتی به همین منوال (بدون سایبان) بود و اهالی با همین وضع به زیارتش مشرف می شدند تا در سال 371 هـ.ق که برخی از صلحاء و نیکوکاران قم درعالم رؤیا چنین دیدند که مدفون در آن تربت مردی فاضل بوده که در زیارت قبر او ثواب و اجر بسیاری است لذا این رو بود که دیگر باره بنائی از چوب بر سر قبر او ساختند و مردم مجدداً به زیارت وی می رفتند.
جمعی از افراد مورد وثوق نقل کردند، اشخاصی که دارای دردهای مرموز و مزمنی بودند و یا در عضوی از اعضایشان درد و زخمی وجود داشت بر سر تربت مقدسش می رفتند و شفا می طلبیدند و به برکت روح مقدس و جلالت قدر و عظمت شأن آن امامزاده از درد شفا می یافتند.
از این روست که مردم قم به هر یک از امامزاده ها به نوع خاصی توجه می کردند و می کنند مثلا در روزگار قدیم وقتی اختلافی میان دو نفر به مرحله ای می رسید که جز قسم خوردن راه حل دیگری نداشت طرفین برای قسم خوردن، به بقعه شاهزاده حمزه می رفتند، و همچنین برای ادای نذر و شفاگرفتن سال هاست که به شاهزاده سید علی می روند و برای گوسفند قربانی کردن به بقعه شاهزاده اسماعیل، در هفت و هشت فرسنگی شهر قم در ناحیه کوهستانی رو می آورند.
بعد از آن که معلوم گردید احمد بن قاسم در مقبره مالون (دروازه قلعه) مدفون می باشد، مؤلف کتاب انوار المشعشعین هم قائل شده که فاطمه خواهر شاهزاده احمد بن قاسم، مادر محمد عزیزی هم در همان بقعه مدفون است زیرا در داخل آن بقعه آثار دو قبر نموداراست و مؤید این قول، کلام صاحب تاریخ قم است که نگاشته: فاطمه بنت قاسم بن احمد بن علی بن جعفر علیه السلام و مادر محمد عزیزی هم به مقبره مالون مدفون است و او را در همان جا زیارت می کنند.
از جمله امامزادگان معروف قم شاهزاده احمد فرزند قاسم بن احمد بن علی بن جعفر الصادق علیه السلام است که در نزدیکی دروازه جنوبی قم (دروازه قلعه) و در داخل شهر کمی بالاتر از مرقد منسوب به علی بن جعفر علیه السلام واقع شده که به گفته مؤلف تاریخ قم وی در مقبره قدیمه مالون دفن گردیده شد، هر چند در کتبیه بقعه، او را از اولاد موسی بن جعفر علیه السلام نوشته ولی فرمایش صاحب تاریخ قم و عصرش مقدم بر کتیبه است و مرحوم شیخ عباس قمی هم در کتاب (منتهی الآمال) می فرماید:
"بدان که در قم یکی از احفاد علی بن جعفر علیه السلام که به شرافت و جلالت معروف است مدفون می باشد که نام شریف او احمد بن قاسم..." و همچنین در کتاب "تاریخ قم" مذکور است که یکی از اولاد احمد به علی بن جعفر علیه السلام ابوالحسین احمد بن قاسم می باشد اما نمی دانم که پدرش همراه وی به قم آمده یا نه، اما شاهزاده احمد بن قاسم سیدی با تقوی و پرهیزکار بود که در اواخر عمر خود زمین گیر و نابینا شد و به معیت خواهر خود فاطمه از مدینه طیبه به جانب قم هجرت کرد و در این شهر به عبادت و ریاضت مشغول بود تا وفتا یافت و در مقبره مالون به خاک سپرده شد و بر فراز تربتش طبق معمول وقت سایبانی از بوریا به پا داشتند که این ضایعه در ثلث اول قرن سوم هجری رخ داده است و به تربت او را اهالی قم زیارت می کردند.
"بر سر تربت احمد بن قاسم همان سایبان از بوریا بود تا این که در سال 295 هـ.ق معتمد عباسی برای انتزاع بلاد زنجان و ابهر و سلطانیه و قزوین از تصرف علویه(حسین کوکبی) که حکومتی مستقل در آن منطقه تشکیل داده بود امیرموسی بن بوغا را با لشگری مجهز مأمور ساخت و به عبدالله بن طاهر حکمران خراسان هم نامه ای نوشته تا او را یاری نماید و ابن بوغا هم خاقان بن مفلح ترک را بر مقدمه الجیش سپاه خود امیر گردانید و به او مأموریت داد تا در سر راه خود آتش شورش قم را فرونشاند و مالیات معوقه را به حیطه وصول درآورد و متمردین را سرکوبی کرده و در ری به اردوی بغداد ملحق گردد.
و ابن مفلح پس از تلاش چند روزه به حصار قم رخنه کرد و تنی چند از سران اهالی قم را به قتل رسانید و مالیات چند ساله قم را وصول نمود و از جمله به تخریب این سایبان که محل اجتماع مردم شده بود فرمان داد و سپس این شهر را با حرکت به جانب ری ترک گفت. تربت شاهزاده احمد بن قاسم مدتی به همین منوال (بدون سایبان) بود و اهالی با همین وضع به زیارتش مشرف می شدند تا در سال 371 هـ.ق که برخی از صلحاء و نیکوکاران قم درعالم رؤیا چنین دیدند که مدفون در آن تربت مردی فاضل بوده که در زیارت قبر او ثواب و اجر بسیاری است لذا این رو بود که دیگر باره بنائی از چوب بر سر قبر او ساختند و مردم مجدداً به زیارت وی می رفتند.
جمعی از افراد مورد وثوق نقل کردند، اشخاصی که دارای دردهای مرموز و مزمنی بودند و یا در عضوی از اعضایشان درد و زخمی وجود داشت بر سر تربت مقدسش می رفتند و شفا می طلبیدند و به برکت روح مقدس و جلالت قدر و عظمت شأن آن امامزاده از درد شفا می یافتند.
از این روست که مردم قم به هر یک از امامزاده ها به نوع خاصی توجه می کردند و می کنند مثلا در روزگار قدیم وقتی اختلافی میان دو نفر به مرحله ای می رسید که جز قسم خوردن راه حل دیگری نداشت طرفین برای قسم خوردن، به بقعه شاهزاده حمزه می رفتند، و همچنین برای ادای نذر و شفاگرفتن سال هاست که به شاهزاده سید علی می روند و برای گوسفند قربانی کردن به بقعه شاهزاده اسماعیل، در هفت و هشت فرسنگی شهر قم در ناحیه کوهستانی رو می آورند.
بعد از آن که معلوم گردید احمد بن قاسم در مقبره مالون (دروازه قلعه) مدفون می باشد، مؤلف کتاب انوار المشعشعین هم قائل شده که فاطمه خواهر شاهزاده احمد بن قاسم، مادر محمد عزیزی هم در همان بقعه مدفون است زیرا در داخل آن بقعه آثار دو قبر نموداراست و مؤید این قول، کلام صاحب تاریخ قم است که نگاشته: فاطمه بنت قاسم بن احمد بن علی بن جعفر علیه السلام و مادر محمد عزیزی هم به مقبره مالون مدفون است و او را در همان جا زیارت می کنند.
wikiahlb: احمد_بن_قاسم_علیه_السلام