احمد بن ابی یعقوب

[ویکی فقه] احمد بن ابی یعقوب که به یعقوبی مشهور است کاتب، اخباری، جغرافی دان و مورخ می باشد.
«احمد بن ابی یعقوب اسحاق بن جعفر بن وهب بن واضح» نامی است که از یعقوبی در منابع شرح حال یاد می شود. وی به عنوان کاتب و اخباری شهرت دارد. لقب نخست، اشاره به شغل دبیری در دربار عباسی است و لقب دوم، به اعتبار مورخ بودن وی و آشنائی او با اخبار تاریخی. از او با عنوان «مصری» و «اصفهانی» هم یاد شده که نشان از تعلق وطنی اجداد او دارد. خود وی در بغداد به دنیا آمده و همانجا زیست کرده است. لقب «عباسی» برای وی، از آنجاست که جد او «واضح» از موالی منصور عباسی بوده و به همین دلیل خاندان یعقوبی، از موالی عباسیان شمرده شده اند.
تاریخ ولادت و وفات
تاریخ تولد وی دانسته نیست؛ اما «یاقوت حموی» تاریخ وفاتش را سال ۲۸۴ هجری دانسته است.وی در کتاب «مشاکلة الناس» خود، روال تاریخی کتاب را به معتضد عباسی (خلافت از بیستم رجب سال ۲۷۹ تا ربیع الثانی ۲۸۹) خاتمه داده است. به علاوه، در کتاب البلدان از سقوط طولونیان که درسال ۲۹۲ اتفاق افتاده یاد می کند. در این صورت وی باید حداقل تا سال ۲۹۲ زنده بوده باشد.
مشاغل
واضح، در زمان منصور مدتی حاکم ارمینیه و آذربایجان و مصر بود، همچنان که پدر یعقوبی از کارمندان عالی رتبه دیوان برید به شمار می رفت. از مشاغل یعقوبی اطلاعی در دست نیست اما در صورتی که «کاتب» لقب خود وی باشد، می تواند اشاره به آن باشد که مانند پدرش به نوعی کار دبیری در یکی از دیوان ها مشغول بوده است.
مذهب یعقوبی
...

[ویکی شیعه] احمد بن ابی یعقوب (درگذشته ۲۸۴ یا ۲۹۲ قمری) معروف به یعقوبی، تاریخ نگار و جغرافی دان سده سوم هجری. کتاب های مانند تاریخ یعقوبی و البلدان و مشاکلة الناس لزمانهم از او به جای مانده است. گرایش شیعی وی، از محتوای تاریخ یعقوبی و سبک نگارش و تحلیل او از وقایع تاریخی آشکار است. پدران یعقوبی نیز با اینکه در دستگاه خلافت عباسی صاحب منصب بودند، به تشیع گرایش داشتند.
نام و نسب یعقوبی چنین است: احمد بن ابی یعقوب اسحاق بن جعفر بن وهب بن واضح. در برخی منابع وی را با لقب اصفهانی خوانده اند و بر این اساس اصل وی را از اصفهان دانسته اند. از سوی دیگر به دلیل اقامت طولانی مدت وی و پدرانش در مصر وی را مصری نیز لقب داده اند. در منابع مختلف یعقوبی را کاتب، عباسی و اخباری نیز لقب داده اند و از او با کنیه های ابن ابی یعقوب و ابن واضح یاد کرده اند.
درباره مکان و زمان تولد یعقوبی آگاهی اطمینان بخشی نداریم. یعقوبی خود در کتاب البلدان، اشاره می کند که نیاکانش در بغداد می زیسته اند. با توجه به این موضوع بسیاری از پژوهشگران، محل احتمالی تولد و زندگی اش را بغداد دانسته اند. علاقه یعقوبی به بغداد که در آثارش به خصوص کتاب البلدان نمایان است، این احتمال را تقویت می کند. با این حال برخی، خود وی را زاده بغداد ندانسته و حدس می زنند که خاندان یعقوبی سال ها پیش از تولد یعقوبی، در هنگام ماموریت جدش واضح در مصر، به این دیار آمده و دیگر به بغداد بازنگشته اند. سال وفات وی را ۲۸۴ق. و برخی ۲۹۲ق. دانسته اند.