[ویکی فقه] باب اجیاد صغیر، از درهای ضلع جنوبی مسجدالحرام می باشد.
باب اجیاد صغیر، چهارمین در از درهای دیوار جنوبی مسجدالحرام از سمت شرق بوده که میان باب الصفا و باب اجیاد کبیر ساخته شد. در منابع از این در با چندین نام یاد شده است؛ از جمله باب بنی مخزوم به علت روبه رو بودن با خانه های بنی مخزوم. ناصر خسرو (م. ۴۸۱ق.) نام آن را طوی و ابن جبیر (م. ۶۱۴ق.) آن را جیاد صغیر و خلقیین دانسته اند. در برخی منابع، از این در با عنوان باب الخلیفتین یا الخلفیین نیز یاد شده که شاید تصحیف الخلقیین باشد. اجیاد اصغر و حلاقین (گروهی که سرهای حاجیان را می تراشند) نیز از دیگر نام های این در بوده است. در منابع به سبب این نام گذاری ها اشاره نشده است. (تصویر شماره ۱۱)
معرفی ظاهری باب اجیاد صغیر
این باب به طول ۵/۱۳ ذرع (بیش از شش و نیم متر) و عرض ۱۵ ذرع (بیش از هفت متر) و یک ستون در وسط دو طاقی که بر دو ورودی در قرار داشتند، در جریان گسترش دوم روزگار عباسی به سال ۱۶۴ق. به دست مهدی عباسی (حک: ۱۵۸-۱۶۹ق.) ساخته شد. منابع پیشین اعدادی متفاوت را در شمارگان پله های این در یاد کرده اند. برخی علت این اختلاف را پوشانده شدن شماری از پله ها بر اثر انباشت گل ولای سیل هایی دانسته اند که از جنوب مسجدالحرام به درون می ریخت و به تدریج پله ها را می پوشاند.
تاریخچه باب اجیاد صغیر
باب اجیاد صغیر در چندین بازسازی مسجدالحرام تعمیر شده است. به سال ۸۳۰ق. هم زمان با حکومت برسبای مملوکی (حک: ۸۲۵-۸۴۰ق.) برای جلوگیری از ورود سیل به مسجد، پله هایی بر ورودی این در ساخته شد. در دوره سلطان مراد سوم عثمانی (حک: ۹۸۲-۱۰۰۳ق.) به سال ۹۸۴ق. درگاه باب بازسازی شد وبرای هر یک از دو ورودی باب، دو لنگه در از جنس چوب ساخته و بر بالای در ۱۹ کنگره فراهم گشت. بر بالای ورودی ها، آیات ۳۰ تا ۳۲: {و وهبنا لداود سلیمان نعم العبد انه اواب• اذ عرض علیه بالعشی الصافنات الجیاد• فقال انی احببت حب الخیر عن ذکر ربی حتی توارت بالحجاب} نگاشته شد که مناسبتی نیز با نام باب دارد. رفعت پاشا در سده ۱۴ق. از وجود یکی از سه تکیه مکه کنار باب اجیاد با ۲۰ سقاخانه یاد می کند. این باب در گسترش دوران سعودی برداشته شد.
منابع مقاله
...
باب اجیاد صغیر، چهارمین در از درهای دیوار جنوبی مسجدالحرام از سمت شرق بوده که میان باب الصفا و باب اجیاد کبیر ساخته شد. در منابع از این در با چندین نام یاد شده است؛ از جمله باب بنی مخزوم به علت روبه رو بودن با خانه های بنی مخزوم. ناصر خسرو (م. ۴۸۱ق.) نام آن را طوی و ابن جبیر (م. ۶۱۴ق.) آن را جیاد صغیر و خلقیین دانسته اند. در برخی منابع، از این در با عنوان باب الخلیفتین یا الخلفیین نیز یاد شده که شاید تصحیف الخلقیین باشد. اجیاد اصغر و حلاقین (گروهی که سرهای حاجیان را می تراشند) نیز از دیگر نام های این در بوده است. در منابع به سبب این نام گذاری ها اشاره نشده است. (تصویر شماره ۱۱)
معرفی ظاهری باب اجیاد صغیر
این باب به طول ۵/۱۳ ذرع (بیش از شش و نیم متر) و عرض ۱۵ ذرع (بیش از هفت متر) و یک ستون در وسط دو طاقی که بر دو ورودی در قرار داشتند، در جریان گسترش دوم روزگار عباسی به سال ۱۶۴ق. به دست مهدی عباسی (حک: ۱۵۸-۱۶۹ق.) ساخته شد. منابع پیشین اعدادی متفاوت را در شمارگان پله های این در یاد کرده اند. برخی علت این اختلاف را پوشانده شدن شماری از پله ها بر اثر انباشت گل ولای سیل هایی دانسته اند که از جنوب مسجدالحرام به درون می ریخت و به تدریج پله ها را می پوشاند.
تاریخچه باب اجیاد صغیر
باب اجیاد صغیر در چندین بازسازی مسجدالحرام تعمیر شده است. به سال ۸۳۰ق. هم زمان با حکومت برسبای مملوکی (حک: ۸۲۵-۸۴۰ق.) برای جلوگیری از ورود سیل به مسجد، پله هایی بر ورودی این در ساخته شد. در دوره سلطان مراد سوم عثمانی (حک: ۹۸۲-۱۰۰۳ق.) به سال ۹۸۴ق. درگاه باب بازسازی شد وبرای هر یک از دو ورودی باب، دو لنگه در از جنس چوب ساخته و بر بالای در ۱۹ کنگره فراهم گشت. بر بالای ورودی ها، آیات ۳۰ تا ۳۲: {و وهبنا لداود سلیمان نعم العبد انه اواب• اذ عرض علیه بالعشی الصافنات الجیاد• فقال انی احببت حب الخیر عن ذکر ربی حتی توارت بالحجاب} نگاشته شد که مناسبتی نیز با نام باب دارد. رفعت پاشا در سده ۱۴ق. از وجود یکی از سه تکیه مکه کنار باب اجیاد با ۲۰ سقاخانه یاد می کند. این باب در گسترش دوران سعودی برداشته شد.
منابع مقاله
...
wikifeqh: جیاد_صغیر