اجاره نشین ها

اجاره نشین ها در زمانی ساخته شد که فیلم های کلیشه ای و شعارزده صحنه سینمای ایران را به تسخیر خود درآورده بودند و از این جهت فیلمی بسیار متفاوت با ارجاعات سیاسی و اجتماعی فراوان است.
یک آپارتمان در حاشیه شهر تهران که مالکش درگذشته، بدون وارث مانده و اداره امور آپارتمان و مستاجرها را مباشر مالک که خود نیز ساکن همین ساختمان است به عهده گرفته و قصد دارد با همکاری یک مشاور املاک محلی ملک را تصاحب کند. آپارتمان، فرسوده و نیازمند تعمیرات اساسی است. ولی عباس آقا ( مباشر مالک درگذشته با بازی عزت الله انتظامی ) نه خود وظیفه تعمیرات را به عهده می گیرد و نه به دیگر ساکنان اجازه انجام این کار را می دهد. در این ساختمان هر یک از ساکنان به دنبال به کرسی نشاندن حرف ونظر خود هستند و این امکان تفاهم بر سر چگونگی تأمین هزینه های تعمیرات را از بین می برد تا اینکه عباس آقا به توصیه مادرش ( با بازی حمیده خیرآبادی ) مجلس شامی تدارک می بیند و می پذیرد که با مشارکت همه ساکنان هزینه تعمیرات تأمین شود. اما فردای آن روز این توافق با توصیه های غلام ترکه ای به عباس آقا برهم می خورد و کار تعمیرات ساختمان همچنان بر زمین می ماند تا این که در شبی بارانی منبع آب بزرگ ساختمان سقوط می کند و کل ساختمان فرو می ریزد. روز بعد مأموران شهرداری به اجاره نشین ها اعلام می کنند که این ملک به شکل قسطی به آن ها واگذار می شود.
پاییز ۱۳۶۴ داریوش مهرجویی پس از فراز و نشیب فراوان و چند ماهی که به ایران بازگشته برای یکی از فیلمنامه های خود که طرح آن را در پاریس نوشته اجازه ساخت می گیرد. دیگر فیلمنامه های او در آن زمان، همچنان توقیف بودند.
ایرج راد یکی از بازیگران فیلم در گفتگو با خبرگزاری مهر گفته است: در آن سال ها فیلمبرداری اجاره نشین ها نسبت به ساخت دیگر فیلم ها بیشتر طول کشید. برای این فیلم سینمایی بیش از ۳ ماه مشغول به کار بودیم. تمام لحظات فیلمبرداری این فیلم برای عوامل فیلم خاطره بود. از ساختمانی که در آن کار می کردیم تا سکانس هایی که مجبور بودیم خودمان به جای بدلکار بازی کنیم.