ابوسعید پنجدیهی

[ویکی فقه] پَنْجْدیهی، ابوسعید تاج الدین محمدبن عبدالرحمان بن محمدمسعودی (ربیع الآخر۵۲۲- ربیع الاول۵۸۴/آوریل۱۱۲۸-مۀ۱۱۸۸)، محدث، فقیه، لغوی و ادیب شافعی بود.
از نام و دست نوشته های پنجدیهی تنها چنین برمی آید که منسوب به پنج دیه (پنجده) بوده است و شاید همان جا تولد یافته است و شهرتش نیز به پنجدیهی به همین سبب باشد. پدرش عبدالرحمان مردی عالم و دانشمند بود و پنجدیهی، اول بار نزد او استماع حدیث کرد پس از آن به قصد فراگیری دانش راهی سرزمینهای بسیاری چون شام ، عراق ، خراسان بزرگ، اصفهان و مصر شد و در محضر کسانی چون عبدالسلام بن احمد بلتیره ، مسعودبن محمدغانمی ، حافظ سلفی ، ابوشجاع بسطامی و ابومظفر تریکی حدیث شنید. وی در یکی از سفرهایی که به اسکندریه داشت، از جمعی محدثان اجازۀ روایت اخذ کرد، سپس آن روایات را به صورت مجموعه ای مکتوب گردآورد. در ۵۷۵ق/۱۱۷۹م نیز پس از آن که از شام به مصر رفت، خود مجالس روایت حدیث و املا برپا کرد و کسانی مانند ابوالفتوح بغدادی و ابومحمدمکی از وی حدیث شنیدند.
← خزانه کتابهای وقفی حلب
(۱) ابن خلکان، وفیات. (۲) احمد ابن دمیاطی، المستفاد من ذیل تاریخ بغداد، به کوشش قیصر ابوفرح، بیروت، ۱۳۹۹ق. (۳) ابوبکر ابن قاضی شهبه، طبقات الشافعیة، به کوشش عبدالعلیم خان، حیدرآباددکن، ۱۳۹۹ق/۱۹۷۹م. (۴) ابوبکر ابن قاضی شهبه، طبقات النحاة و اللغویین، به کوشش محسن غیاض، نجف، ۱۹۷۴م. (۵) عبدالله محمد حبشی، فهرس مخطوطات بعض المکتبات الخاصة فی الیمن، لندن، ۱۹۹۴م. (۶) محمد ذهبی، سیراعلام النبلاء، به کوشش بشار عواد معروف و محبی هلال سرحان، بیروت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م. (۷) محمد ذهبی، المختصر المحتاج الیه من تاریخ ابن الدییثی، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م. (۸) سیوطی، بغیةالوعاة، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م. (۹) خلیل صفدی، الوافی بالوفیات، به کوشش ددرینگ، ویسبادن، ۱۳۹۴ق/۱۹۷۴م. (۱۰) علی قفطی، انباءالرواة، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره/بیروت، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م. (۱۱) احمد مقریزی، المقفی الکبیر، به کوشش محمدیعلاوی، بیروت، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م. (۱۲) عبدالعظیم منذری، التکملة لوفیات النقلة، به کوشش بشار عواد معروف، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۴م. (۱۳) یاقوت حموی، معجم البلذان.