ابوساج

[ویکی فقه] ابوساج پایه گذار حکومت بنی ساج بود. بنی ساج سلسله ای از امیران ایرانی راهدار حرمین و حاکم آذربایجان در سده سوم ق. بودند.
ابوساج پس از خلافت یافتن معتز در ۲۵۲ق. موقعیتی استوار یافت و فرمان حکومت سواد، کناره رود فرات، را گرفت و مأمور پاسداری از راه کوفه تا حجاز شد؛ ابوساج در انجام مأموریت راهداری مکه سیاست های اجرایی ویژه به کار بست. او در هر منطقه فرماندهی با نیروی کافی مستقر کرد. یک تن را به انبار و فردی دیگر را به کوفه فرستاد و کسانی را روانه قصر ابن هبیره نمود و همراه این فرماندهان، نظامیانی برای انجام مأموریت فرستاد. از سوی دیگر، ابوساج دسته ای نظامی، سواره و پیاده، برای بررسی قلمرو و موقعیت راه ها و بیرون راندن راهزنان تعیین کرد.
تأمین امنیت راه ها
به گزارش طبری، ابوساج برای ایجاد امنیت در راه ها، دسته های ویژه کوچک سامان داد و آن ها را مأمور بازرسی راه ها و منزلگاه ها کرد. سپس خود به بغداد آمد و در آن شهر با گروهی از طالبیان به سرکردگی ابوهاشم جعفری که قصد رفتن به کوفه داشت، روبه رو گشت و مانع سفر آن ها شد. سیاست دیگر ابوساج در مراقبت از راه کوفه تا مکه، شناسایی و جلب گروه های مشکوک بود.
عاقبت ابوساج
ابوساج شاید به جبران آن چه در گذشته در خدمت به عباسیان و پشت کردن به فرماندهان نامدار ایرانی کرده بود، در نبرد دیر العاقول میان یعقوب لیث و معتمد عباسی، به هواداری از سپاه ایران شرکت جست. از این رو، از چشم الموفق برادر معتمد افتاد و اموال و املاکش مصادره شد. بعدها وی امیر مصر و قنسرین و مرزهای شام (عواصم) شد و حکمرانی اهواز در ۲۶۱ق. به او سپرده گشت و به سود عباسیان با زنگیان جنگید. همه این ها برای دور کردن او از پایتخت خلافت بود. وی سرانجام به سال ۲۶۶ق. در جندی شاپور درگذشت.