ابوالعلای معری احمد

ابوالعَلای مَعَرّی، احمد (۳۶۳ـ۴۴۹ق)
(احمد بن عبدالله بن سلیمان تنوخی، معروف به معرّی)، فیلسوف، شاعر و مصنف سوری. در مَعَرّۀ نعمان، ناحیه ای بین حلب و حماة، به دنیا آمد. نیاکانش متولی قضاوت معره و اهل علم و ادب بودند. ابوالعلاء در ۴سالگی براثر بیماری آبله بینایی اش را ازدست داد. ادب عربی و علوم اسلامی را در معرّه و حلب آموخت. سپس به شام سفر کرد و در دیرهای آن با مسیحیت و یهودیت آشنا شد. زمانی نیز به بغداد رفت و حکمت یونانی و هندی فراگرفت، اما تاب ماندن نیاورد و به معره بازگشت و تا هنگام مرگ در انزوا زیست. نخستین اشعارش در سَقْط الزَند مدون است. اثر دیگرش، لزوم مایَلزَم یا لزومیّات، در حکمت و زهدیات، چون سرشار از بدبینی، شک و تقدیرگرایی است، برخی را بر آن داشت تا معری را به کفر و زندقه متهم کنند. معروف ترین اثر منثور او رسالة الغُفران را همانند بهشت گمشدۀ میلتون و کمدی الهی دانته دانسته اند. از دیگر آثار اوست: الصاحل و الشاحج که در آن وقایع سیاسی زمانه به زبان چهارپایان هجو شده است؛ الفصول و الغایات که آن را کوشش کفرآمیز او به قصد فرارفتن از بلاغت قرآن پنداشته اند. ابوالعلاء بر شعر متنبّی و ابوتمّام و بُحتُری نیز تفسیر نوشته است.