ابوالحسن میرزا قاجار (۱۲۶۴ـ۱۳۳۶ق)
(معروف به شیخ الرئیس و متخلص به حیرت) شاهزادۀ روحانی دوره قاجار. فرزند محمدتقی میرزا حسام السلطنه و نوادۀ فتحعلی شاه قاجار بود. در تبریز به دنیا آمد و مقدمات علوم را در تبریز، تهران و مشهد گذراند. دو سال نیز به مدرسه نظامی رفت. حکمت و کلام را در مشهد نزد ملا ابراهیم حکیم سبزواری و در تهران از آقا علی مدرس آموخت. فقه و اصول را نزد میرزا نصرالله مجتهد کاشانی و دیگران در مشهد فرا گرفت. برای تکمیل تحصیلات به عتبات سفر کرد و در مجلس درس میرزای شیرازی در سامرا حضور یافت. در ۱۲۹۴ق به ایران بازگشت و ناصرالدین شاه لقب شیخ الرئیس به او داد و مأمور خدمت در آستان قدس رضوی گردید. سپس به عشق آباد و از آن جا به استانبول رفت و به طرفداران نظریۀ اتحاد اسلام پیوست و مورد عنایت سلطان عبدالحمید دوم عثمانی قرار گرفت. در ۱۳۰۴ق، به فرمان شاه قاجار به ایران بازگشت و به خراسان رفت و بار دیگر نیز عازم استانبول شد و به بیت المقدس، مصر، هند و ... سفر کرد و مدتی در شیراز به تدریس پرداخت. محافل روحانی وابسته به دربار تکفیرش می کردند و کارگزاران دستگاه دولتی به فساد عقیده متهمش می ساختند. پس از آن به تهران آمد و در تنویر افکار مردم و استقرار مشروطه و شرکت در انجمن های سرّی پیش از مشروطیت نقش داشت. پس از به توپ بستن مجلس، در باغ شاه زندانی و بعد از یک هفته آزاد شد. در انتخابات دورۀ دوم به نمایندگی مردم مازندران انتخاب و به ریاست سنّی مجلس برگزیده شد. وی در تهران درگذشت و در صحن حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) دفن گردید. شیخ الرئیس به فارسی و عربی شعر می سرود و به صنایع لفظی توجه داشت و در سخنان و نوشته هایش به کار می برد. از آثار اوست: اتحاد اسلام، کتاب الابرار، دیوان شعر، منتخب النفیس.
(معروف به شیخ الرئیس و متخلص به حیرت) شاهزادۀ روحانی دوره قاجار. فرزند محمدتقی میرزا حسام السلطنه و نوادۀ فتحعلی شاه قاجار بود. در تبریز به دنیا آمد و مقدمات علوم را در تبریز، تهران و مشهد گذراند. دو سال نیز به مدرسه نظامی رفت. حکمت و کلام را در مشهد نزد ملا ابراهیم حکیم سبزواری و در تهران از آقا علی مدرس آموخت. فقه و اصول را نزد میرزا نصرالله مجتهد کاشانی و دیگران در مشهد فرا گرفت. برای تکمیل تحصیلات به عتبات سفر کرد و در مجلس درس میرزای شیرازی در سامرا حضور یافت. در ۱۲۹۴ق به ایران بازگشت و ناصرالدین شاه لقب شیخ الرئیس به او داد و مأمور خدمت در آستان قدس رضوی گردید. سپس به عشق آباد و از آن جا به استانبول رفت و به طرفداران نظریۀ اتحاد اسلام پیوست و مورد عنایت سلطان عبدالحمید دوم عثمانی قرار گرفت. در ۱۳۰۴ق، به فرمان شاه قاجار به ایران بازگشت و به خراسان رفت و بار دیگر نیز عازم استانبول شد و به بیت المقدس، مصر، هند و ... سفر کرد و مدتی در شیراز به تدریس پرداخت. محافل روحانی وابسته به دربار تکفیرش می کردند و کارگزاران دستگاه دولتی به فساد عقیده متهمش می ساختند. پس از آن به تهران آمد و در تنویر افکار مردم و استقرار مشروطه و شرکت در انجمن های سرّی پیش از مشروطیت نقش داشت. پس از به توپ بستن مجلس، در باغ شاه زندانی و بعد از یک هفته آزاد شد. در انتخابات دورۀ دوم به نمایندگی مردم مازندران انتخاب و به ریاست سنّی مجلس برگزیده شد. وی در تهران درگذشت و در صحن حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) دفن گردید. شیخ الرئیس به فارسی و عربی شعر می سرود و به صنایع لفظی توجه داشت و در سخنان و نوشته هایش به کار می برد. از آثار اوست: اتحاد اسلام، کتاب الابرار، دیوان شعر، منتخب النفیس.
wikijoo: ابوالحسن_میرزا_قاجار