ابواسحاق اسفراینی

[ویکی فقه] اَبواِسْحاقِ اِسفَرایِنی، رکن الدین ابراهیم بن محمد بن ابراهیم ابن مهران (ح ۳۳۷-۴۱۸ق/۹۴۹-۱۰۲۷م)، فقیه شافعی و متکلم اشعری.
شرح حال نویسان به زادگاه و سال تولد او تصریح نکرده اند، اما براساس نوشته ذهبی که عمر او را بیش از ۸۰ سال ذکر کرده، می توان حدس زد که وی در حدود ۳۳۷ق به دنیا آمده است.
تحصیل و تدریس
ابواسحاق در جوانی (ح ۳۵۱ق) در طلب علم به عراق رفت و در بغداد اقامت گزید. وی چندی بعد در حالی که همگان به فضل و تقدم او اقرار داشتند، به اسفراین بازگشت، ولی پس از مدتی با اصرار نیشابوریان به نیشابور رفت. در این شهر مدرسه ای بی نظیر برای او ساختند که در آن به تدریس و گفتن حدیث پرداخت. پس از ابوطاهر زیادی در ۴۱۰ق، مجلس درسی در مسجد عقیل نیشابور برای او ترتیب دادند که مشایخ آن دیار در آن حضور می یافتند.
ویژگی ها
رجال شناسان از ابواسحاق تجلیل فراوان کرده و او را ثقه و ثبت دانسته اند. بنابر نقل فارسی، ابواسحاق فقیهی مجتهد و متبحر در علوم، کوشا در عبادت و پرهیزگار و خویشتن دار بود. آراء فقهی و اصولی او در منابع مختلف شافعی مورد توجه قرار گرفته است از جمله نظرات اصولی وی این بود که قرآن با سنت نسخ می شود؛ نیز وی قول به مصیب بودن هر مجتهدی را از امام شافعی نمی دانست و آن را رد می کرد درباره نقش او در کلام اشعری گفته اند: ابواسحاق، باقلانی و ابن فورک ، سه تن بودند که مذهب ابوالحسن اشعری را با تلاش خود استحکام بخشیدند.
مناظرات
...