ابن قزمان

[ویکی فقه] اِبْن قُزْمان، عنوان چندتن از افراد خاندانی قرطبی که درسده های ۴-۶ق/۱۰-۱۲م می زیسته اند.
درباره نام جد اعلای این خاندان، «قزمان» نمی توان اظهار نظر قاطع کرد. از طرفی این احتمال داده شده است که قزمان شکل عربی شده نام اسپانیایی «Guzman» باشد که خود ریشه ژرمنی دارد. حرف «ق» هر چند جایگزین عادی «gÄ» نیست، ولی می توان مواردی چون «سرقسطه» یافت که در آن اینگونه تبدیل صورت گرفته باشد. از طرف دیگر در سده ۱ق/۷م در جزیرة العرب نام قزمان به عنوان یک نام عربی ، نمونه دارد که مشتق از ماده «ق ز م» است. کودرا در یادداشت هایی که در ۱۹۱۰م منتشر ساخته بود، احتمال عربی بودن این نام را بر ژرمنی (ویزیگوتی) بودن آن ترجیح داده است. شایان ذکر است که نسبت «زهری» برای افراد این خاندان که در نوشته ابن عبدالملک و ابن خطیب دیده می شود - اگرچه آنگونه که کولن ترجیح داده، ممکن است مربوط به نوعی رابطه غیر نسبی باشد - می تواند نسبتی اصیل بوده، بر انتساب آنان به عرب بنی زهره دلالت نماید. به هر روی در اندلس کسان دیگری نیز می توان یافت که نام قزمان داشته اند.
مشاهیر خاندان
خاندان بنی قزمان در سده های ۴ و ۵ق/۱۰ و ۱۱م در قرطبه از نفوذ و اعتبار به سزایی برخوردار بودند و از میان آنان رجال علمی و سیاسی، حتی وزیر برخاست، ولی درپی تحولات ربع پایانی سده ۵ق اقتدار آنان رو به کاستی نهاد.معروف ترین افراد از فقهای این خاندان اینانند:
← ابوالاصبغ عیسی بن قزمان
(۱) ابن ابار محمد، تحفة القادم، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م. (۲) ابن ابار محمد، التکملة، به کوشش کودرا، مادرید، ۱۸۸۲م. (۳) ابن ابار محمد، التکملة، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۷۵ق/۱۹۵۶م. (۴) ابن بسام علی، الذخیرة، به کوشش احسان عباس، لیبی/تونس، ۱۳۹۵-۱۳۹۹ق. (۵) ابن بسام علی، بخش هایی از الذخیرة در «قطعاتی» (نیکل در مآخذ لاتین). (۶) ابن بشکوال خلف، الصلة، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۷۴ق/ ۱۹۵۵م. (۷) ابن بشکوال خلف، الصلة، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۹۶۶م. (۸) ابن حجر عسقلانی احمد، الاصابة، قاهره، ۱۳۲۸ق. (۹) ابن حجة حموی ابوبکر، بلوغ الامل فی فن الزجل، به کوشش رضا محسن قریشی، دمشق، ۱۹۷۴م. (۱۰) ابن حزم علی، طوق الحمامة، به کوشش صلاح الدین قاسمی، تونس، ۱۹۸۵م. (۱۱) ابن خاقان فتح، قلائد العقیان، ۱۲۸۴ق. (۱۲) ابن خطیب محمد، الاحاطة، به کوشش محمد عبدالله عنان، قاهره، ۱۳۹۴ق/۱۹۷۴م. (۱۳) ابن خلدون مقدمة، به کوشش علی عبدالواحد وافی، مصر، ۱۳۸۸ق/۱۹۶۸م. (۱۴) ابن سعید علی، رایات المبرزین، به کوشش نعمان عبدالمتعال قاضی، قاهره، ۱۳۹۳ق/۱۹۷۳م. (۱۵) ابن سعید علی، المغرب، به کوشش شوقی ضیف، قاهره، ۱۹۵۳-۱۹۵۵م. (۱۶) ابن عبدالملک محمد، الذیل والتکملة، به کوشش محمد بن شریفه، بیروت، دارالثقافة. (۱۷) ابن قزمان، دیوان (گارثیا گومث در مآخذ لاتین). (۱۸) بلوی احمد، ثبت، به کوشش عبدالله عمرانی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م. (۱۹) تجیبی ابواسحاق، بخشی از نفح السحر در «قطعاتی» (نیکل در مآخذ لاتین). (۲۰) ثعالبی عبدالملک، یتیمة الدهر، ۱۳۵۲ق/۱۹۳۴م. (۲۱) حمیدی محمد، جذوة المقتبس، به کوشش محمد بن تاویت طنجی، قاهره، ۱۳۷۲ق/۱۹۵۲م. (۲۲) ذهبی محمد، سیراعلام النبلاء، به کوشش شعیب ارنؤوط و دیگران، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م. (۲۳) ضبی احمد، بغیة الملتمس، مادرید، ۱۸۸۴م. (۲۴) عمادالدین کاتب محمد، خریدة القصر، به کوشش آذرتاش آذرنوش و دیگران، تونس، ۱۹۷۲م. (۲۵) کتانی عبدالحی، فهرس الفهارس، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۴۰۲ق. (۲۶) گنثالث پالنثیا آنخل، تاریخ الفکر الاندلسی، ترجمه حسین مؤنس، قاهره، ۱۹۵۵م. (۲۶) مقری احمد، نفح الطیب، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۹۶۱م. (۲۷) نباهی ابوالحسن، تاریخ قضاة الاندلس، به کوشش لوی پرووانسال، قاهره، ۱۹۴۸م. (۲۸) وادی آشی محمد، برنامج، به کوشش محمد محفوظ، بیروت، ۱۹۸۲م. (۲۹) وزیر سراج محمد، الحلل السندسیة، به کوشش محمد حبیب هیله، تونس، ۱۹۷۰م.

[ویکی فقه] ابن قزمان (ابهام زدایی). ابن قزمان ممکن است اشاره به اشخاص و شخصیت های ذیل بوده و یا در معانی ذیل به کار رفته باشد: • ابن قزمان (اعلام)، اِبْن قُزْمان، عنوان چندتن از افراد خاندان قرطبی درسده های ۴-۶ق/۱۰-۱۲م • ابن قزمان ابوالاصبغ عیسی بن قزمان، ابوالاصبغ عیسی بن قزمان، کاتب، ادیب و شاعر، یکی از شخصیت های اِبْن قُزْمان• ابن قزمان ابوالحسین عبیدالله بن ابومروان، ابوالحسین عبیدالله، پسر ابومروان، یکی از شخصیت های اِبْن قُزْمان• ابن قزمان ابوالقاسم احمد بن قزمان زجل سرا، ابوالقاسم احمد، پسر ابن قزمان زجل سرا، یکی از شخصیت های اِبْن قُزْمان• ابن قزمان ابومروان عبدالرحمان بن ابوبکر، ابومروان عبدالرحمان، فقیه، محدث و ادیبی زبردست، یکی از شخصیت های اِبْن قُزْمان
...

[ویکی فقه] ابن قزمان (اعلام). اِبْن قُزْمان، عنوان چندتن از افراد خاندان قرطبی است که درسده های ۴-۶ق/۱۰-۱۲م می زیسته اند.
درباره نام جد اعلای این خاندان، «قزمان» نمی توان اظهار نظر قاطع کرد. از طرفی این احتمال داده شده است که قزمان شکل عربی شده نام اسپانیایی «Guzman» باشد که خود ریشه ژرمنی دارد. حرف «ق» هر چند جایگزین عادی «gÄ» نیست، ولی می توان مواردی چون «سرقسطه» یافت که در آن اینگونه تبدیل صورت گرفته باشد.از طرف دیگر در سده ۱ق/۷م در جزیرة العرب نام قزمان به عنوان یک نام عربی ، نمونه دارد
ابن حجر عسقلانی احمد، الاصابة، ج۲، ص۲۳۵، قاهره، ۱۳۲۸ق.
خاندان بنی قزمان در سده های ۴ و ۵ق/۱۰ و ۱۱م در قرطبه از نفوذ و اعتبار به سزایی برخوردار بودند و از میان آنان رجال علمی و سیاسی، حتی وزیر برخاست،
ابن سعید علی، رایات المبرزین، ج۱، ص۷۳، به کوشش نعمان عبدالمتعال قاضی، قاهره، ۱۳۹۳ق/۱۹۷۳م.
(۱) ابن ابار محمد، تحفة القادم، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م.(۲) ابن ابار محمد، التکملة، به کوشش کودرا، مادرید، ۱۸۸۲م.(۳) ابن ابار محمد، التکملة، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۷۵ق/۱۹۵۶م.(۴) ابن بسام علی، الذخیرة، به کوشش احسان عباس، لیبی/تونس، ۱۳۹۵-۱۳۹۹ق.(۵) ابن بسام علی، بخش هایی از الذخیرة در «قطعاتی» (نیکل در مآخذ لاتین).(۶) ابن بشکوال خلف، الصلة، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۷۴ق/ ۱۹۵۵م.(۷) ابن بشکوال خلف، الصلة، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۹۶۶م.(۸) ابن حجر عسقلانی احمد، الاصابة، قاهره، ۱۳۲۸ق.(۹) ابن حجة حموی ابوبکر، بلوغ الامل فی فن الزجل، به کوشش رضا محسن قریشی، دمشق، ۱۹۷۴م.(۱۰) ابن حزم علی، طوق الحمامة، به کوشش صلاح الدین قاسمی، تونس، ۱۹۸۵م.(۱۱) ابن خاقان فتح، قلائد العقیان، ۱۲۸۴ق.(۱۲) ابن خطیب محمد، الاحاطة، به کوشش محمد عبدالله عنان، قاهره، ۱۳۹۴ق/۱۹۷۴م.(۱۳) ابن خلدون مقدمة، به کوشش علی عبدالواحد وافی، مصر، ۱۳۸۸ق/۱۹۶۸م.(۱۴) ابن سعید علی، رایات المبرزین، به کوشش نعمان عبدالمتعال قاضی، قاهره، ۱۳۹۳ق/۱۹۷۳م.(۱۵) ابن سعید علی، المغرب، به کوشش شوقی ضیف، قاهره، ۱۹۵۳-۱۹۵۵م.(۱۶) ابن عبدالملک محمد، الذیل والتکملة، به کوشش محمد بن شریفه، بیروت، دارالثقافة.(۱۷) ابن قزمان، دیوان (گارثیا گومث در مآخذ لاتین).(۱۸) بلوی احمد، ثبت، به کوشش عبدالله عمرانی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.(۱۹) تجیبی ابواسحاق، بخشی از نفح السحر در «قطعاتی» (نیکل در مآخذ لاتین).(۲۰) ثعالبی عبدالملک، یتیمة الدهر، ۱۳۵۲ق/۱۹۳۴م.(۲۱) حمیدی محمد، جذوة المقتبس، به کوشش محمد بن تاویت طنجی، قاهره، ۱۳۷۲ق/۱۹۵۲م.(۲۲) ذهبی محمد، سیراعلام النبلاء، به کوشش شعیب ارنؤوط و دیگران، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.(۲۳) ضبی احمد، بغیة الملتمس، مادرید، ۱۸۸۴م.(۲۴) عمادالدین کاتب محمد، خریدة القصر، به کوشش آذرتاش آذرنوش و دیگران، تونس، ۱۹۷۲م.(۲۵) کتانی عبدالحی، فهرس الفهارس، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۴۰۲ق.(۲۶) گنثالث پالنثیا آنخل، تاریخ الفکر الاندلسی، ترجمه حسین مؤنس، قاهره، ۱۹۵۵م.(۲۶) مقری احمد، نفح الطیب، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۹۶۱م.(۲۷) نباهی ابوالحسن، تاریخ قضاة الاندلس، به کوشش لوی پرووانسال، قاهره، ۱۹۴۸م.(۲۸) وادی آشی محمد، برنامج، به کوشش محمد محفوظ، بیروت، ۱۹۸۲م.(۲۹) وزیر سراج محمد، الحلل السندسیة، به کوشش محمد حبیب هیله، تونس، ۱۹۷۰م.