[ویکی فقه] اِبْن دَلایی، ابوالعباس احمد بن عمر بن انس بن دَلْهاث عُذری (۳۹۳-۴۷۸ق/۱۰۰۳-۱۰۸۵م)، محدث، فقیه ، حافظ ، مورخ و جغرافی دان اندلسی می باشد.
اشتهار وی به ابن دلایی به دلیل انتساب وی به دلایة شهری نزدیک المریة در اندلس بوده است چنانکه شهرت وی به «مرییی» نیز به علت انتساب او به المریة است. معروفیت او به «عذری» نیز از آن روی است که به قبیله عذرة منسوب بوده است، چنانکه خود درکتاب «ترصیع الاخبار» ذیل فصلی که مربوط به البیرة و توابع آن است، به این نکته تصریح کرده است که وی از نسل «زغیبة بن قطبة» از قبیلة عذرة است.
پیشینه نیاکان
زغیبة نیای بزرگ ابن دلایی از اطرافیان ابوایوب بن خلیفه عبدالرحمان بن معاویه (د۱۷۲ق/۷۸۸م) از امیران اموی اندلس بود و بعد به ولید بن عبدالملک اموی (د۹۶ق/۷۱۵م) پیوست و در اختلافی که پس از مرگ عبدالرحمان بن هشام (د۱۸۰ق/۷۹۶م) و سلیمان برادرش روی داد، به هواداری از سلیمان برخاست، اما بعد به هشام پیوست و به قولش کشته شد.منزلگاه خاندان و نیاکان ابن دلایی، دلایه، جیّان و ثغر اندلس بوده است که نیای پنجم وی، عمران به گفته یاقوت حموی از کسانی بود که در ربض قُرطُبه در ۲۰۲ق/۸۱۷م علیه حَکم قیام کرد.
تحصیلات
ابن دلایی مقدمات علوم را در زادگاه خویش فراگرفت و به گفته یاقوت پیش از رفتن به مشرق نزد ابومحمد علی بن حزم اندلسی و ابوعمر یوسف بن عبدالبر استماع حدیث کرد. در ۴۰۷ق/۱۰۱۶م و یا در ۴۰۸ق در حالی که نوجوانی بیش نبود، با پدر و مادر خود به مشرق سفر کرد و در رمضان ۴۰۸ق وارد مکه معظمه گردید و از عالمان آن جا و جماعتی از محدثان عراق و خراسان و شامات که به مکه رفته بودند، حدیث شنید.
← حضور در مکه
...
اشتهار وی به ابن دلایی به دلیل انتساب وی به دلایة شهری نزدیک المریة در اندلس بوده است چنانکه شهرت وی به «مرییی» نیز به علت انتساب او به المریة است. معروفیت او به «عذری» نیز از آن روی است که به قبیله عذرة منسوب بوده است، چنانکه خود درکتاب «ترصیع الاخبار» ذیل فصلی که مربوط به البیرة و توابع آن است، به این نکته تصریح کرده است که وی از نسل «زغیبة بن قطبة» از قبیلة عذرة است.
پیشینه نیاکان
زغیبة نیای بزرگ ابن دلایی از اطرافیان ابوایوب بن خلیفه عبدالرحمان بن معاویه (د۱۷۲ق/۷۸۸م) از امیران اموی اندلس بود و بعد به ولید بن عبدالملک اموی (د۹۶ق/۷۱۵م) پیوست و در اختلافی که پس از مرگ عبدالرحمان بن هشام (د۱۸۰ق/۷۹۶م) و سلیمان برادرش روی داد، به هواداری از سلیمان برخاست، اما بعد به هشام پیوست و به قولش کشته شد.منزلگاه خاندان و نیاکان ابن دلایی، دلایه، جیّان و ثغر اندلس بوده است که نیای پنجم وی، عمران به گفته یاقوت حموی از کسانی بود که در ربض قُرطُبه در ۲۰۲ق/۸۱۷م علیه حَکم قیام کرد.
تحصیلات
ابن دلایی مقدمات علوم را در زادگاه خویش فراگرفت و به گفته یاقوت پیش از رفتن به مشرق نزد ابومحمد علی بن حزم اندلسی و ابوعمر یوسف بن عبدالبر استماع حدیث کرد. در ۴۰۷ق/۱۰۱۶م و یا در ۴۰۸ق در حالی که نوجوانی بیش نبود، با پدر و مادر خود به مشرق سفر کرد و در رمضان ۴۰۸ق وارد مکه معظمه گردید و از عالمان آن جا و جماعتی از محدثان عراق و خراسان و شامات که به مکه رفته بودند، حدیث شنید.
← حضور در مکه
...
wikifeqh: ابن_دلایی