[ویکی نور] ابن دحیه، مجد الدین عمر بن حسن بن علی بن محمد بن فرح کلبی، مکنی به ابوالخطاب و معروف به ذوالنّسبین (544 - 633ق)، محدث، لغوی، فقیه، مورخ آشنا به ایام عرب و شاعر اندلسی، در بَلنسیه (والانسیا) زاده شد و در قاهره درگذشت و در سَفح المقطم مدفون گردید. ابن دحیه نسب خود را از جانب پدر به دحیه از صحابه پیامبر اکرم(ص) و از سوی مادر به ابن بسام فاطمی علوی از نسل حسین بن علی(ع) می رساند و به همین سبب خود را ذوالنسبین می نامید، اما مخالفانش نسبت او به دحیه کلبی را نفی کرده و گفته اند که دحیه، بلاعَقِب بوده است.
او که به تحصیل علم و استفاده از محضر مشایخ و رجال حدیث و تاریخ توجه خاص داشت، در همان ایام جوانی زادگاهش را ترک گفت و به سیر و سفر پرداخت و در جست وجوی علم به شهرهای مختلف اندلس، مراکش، مصر، شام، عراق، حجاز و ایران (خراسان و اصفهان) رفت و در این نواحی نزد دانشمندان بنام زمان شاگردی کرد. از استادان او کسانی چون ابن بشکوال، ابوبکر بن جدّ، ابوبکر بن خیر و ابن مضا را در اندلس و ابوجعفر صیدلانی در اصفهان و منصور بن عبدالمنعم فراوی را در نیشابور می توان نام برد. برخی نیز مانند حسن بن احمد بن بیسانی و ابوشامه عبدالرحمان بن اسماعیل از او اجازه روایت یافته اند.
ابن دحیه پس از آنکه از اندلس به مصر سفر کرد، به دربار ملک عادل ایوبی پیوست و از سوی وی به معلمی فرزندش کامل محمد برگزیده شد. بعدها که کامل دارالحدیث را ساخت، ابن دحیه را به ریاست آنجا گماشت. در مورد مهارت وی در لغت گفته اند که او «حوشی اللغة» بود؛ یعنی سخن وی مشحون از غرایب و نوادر لغات و غوامض آن بود. داوری مورخان در باره ابن دحیه بسیار متفاوت است. درحالی که اندلسیان، او را دانشمندی بزرگ می دانند و می ستایند، برخی نیز او را به جعل نسب، انتحال شعری، وضع حدیث و گزافه گویی در حفظ احادیث و استماع از استادان متهم کرده اند. وی دو بار نیز به سمت قاضی شهر دانیه منصوب شد.
به ابن دحیه آثار متعددی نسبت داده اند که اکثر آنها از میان رفته و فقط نامی از آنها مانده است. آثار مهم او، از موجود و مفقود، به قرار زیر است:
برگرفته از دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، جلد 3، ص 489، به قلم سعید الله قره بگلو.
اعلام نصر مبین در داوری میان اهل صفین (ترجمه) / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
او که به تحصیل علم و استفاده از محضر مشایخ و رجال حدیث و تاریخ توجه خاص داشت، در همان ایام جوانی زادگاهش را ترک گفت و به سیر و سفر پرداخت و در جست وجوی علم به شهرهای مختلف اندلس، مراکش، مصر، شام، عراق، حجاز و ایران (خراسان و اصفهان) رفت و در این نواحی نزد دانشمندان بنام زمان شاگردی کرد. از استادان او کسانی چون ابن بشکوال، ابوبکر بن جدّ، ابوبکر بن خیر و ابن مضا را در اندلس و ابوجعفر صیدلانی در اصفهان و منصور بن عبدالمنعم فراوی را در نیشابور می توان نام برد. برخی نیز مانند حسن بن احمد بن بیسانی و ابوشامه عبدالرحمان بن اسماعیل از او اجازه روایت یافته اند.
ابن دحیه پس از آنکه از اندلس به مصر سفر کرد، به دربار ملک عادل ایوبی پیوست و از سوی وی به معلمی فرزندش کامل محمد برگزیده شد. بعدها که کامل دارالحدیث را ساخت، ابن دحیه را به ریاست آنجا گماشت. در مورد مهارت وی در لغت گفته اند که او «حوشی اللغة» بود؛ یعنی سخن وی مشحون از غرایب و نوادر لغات و غوامض آن بود. داوری مورخان در باره ابن دحیه بسیار متفاوت است. درحالی که اندلسیان، او را دانشمندی بزرگ می دانند و می ستایند، برخی نیز او را به جعل نسب، انتحال شعری، وضع حدیث و گزافه گویی در حفظ احادیث و استماع از استادان متهم کرده اند. وی دو بار نیز به سمت قاضی شهر دانیه منصوب شد.
به ابن دحیه آثار متعددی نسبت داده اند که اکثر آنها از میان رفته و فقط نامی از آنها مانده است. آثار مهم او، از موجود و مفقود، به قرار زیر است:
برگرفته از دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، جلد 3، ص 489، به قلم سعید الله قره بگلو.
اعلام نصر مبین در داوری میان اهل صفین (ترجمه) / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده
wikinoor: ابن_دحیه،_عمر_بن_حسن