ابن خمیس حسین بن نصر

[ویکی نور] «اِبْنِ خَمیس، ابوعبدالله تاج الاسلام مجد الدین حسین بن نصر کعبی جُهَنی موصلی» (466-552ق1074/-1157م)، فقیه شافعی. جهنی منسوب به جُهَینه (روستایی بزرگ در نواحی موصل) و کعبی منسوب به قبیلۀ بنی کعب است. وی در موصل زاده شد و در آن شهر از ابونصر ابن وَدْعان حدیث شنید، سپس به بغداد رفت و در آن جا از قاضی ابوبکر شامی، ابوالفوارس بن طِراز (یا طِراد) زینبی، ابن طلحۀ نَعالی، ابوعبدالله حمیدی و... استماع حدیث کرد و از ابوحامد غزالی، فقه آموخت. ابن خمیس مدتی قاضی رَحبۀ مالک بن طوق بود، سپس به زادگاه خود موصل بازگشت و به تألیف مشغول شد. پس از 540ق بار دیگر به بغداد رفت و به روایت حدیث پرداخت.
از او، سلیمان و علی فرزندان محمد موصلی، ابوالقاسم عبدالملک بن زید دَوْلَعی، ابن حاجب صوفی، مشرَفْ بن مؤیّد همدانی و ابن مُحِبّ محمد بن محمد نیشابوری استماع حدیث کرده اند.
از شاگردان وی در فقه، ابواسحاق ابراهیم بن نصر موصلی قاضی سلامیّه، شرف الدین ابن ابی عصرون و رضی الدین ابوالفضل یونس بن محمد اربلی را نام برده اند. وی سرانجام در زادگاه خود درگذشت.
1. تحریم الغیبة و ما فیها من العقوبات،
2. مناقب الابرار و محاسن الاخیار، کتابی است در احوال بزرگان صوفیه،
3. الموضح فی الفرائض، در احکام ارث بنابر مذهب شافعی.