ابراهیم علم

[ویکی فقه] محمد ابراهیم خان علم، مشهور به شوکت الملک دوم، زمیندار بزرگ و حاکم منطقه بیرجند، جنوب خراسان و سیستان و از چهره های مؤثر در تاریخ ایران در اواخر دوران قاجار و اوائل دوران پهلوی بود.
محمد علی منصف در کتاب خود «امیر قاین» در معرفی خاندان علم، نسب این خاندان را از سران طوایف عرب خزیمه می داند؛ اما وی از زمان دقیق ورود این خاندان به سازمان های دولتی ایران اظهار بی اطلاعی می کند. مظفر شاهدی نیز در «زندگانی سیاسی خاندان علم» در شناساندن این خاندان دو نظر را می آورد:۱. اعرابی بودند که در زمان منصور، خلیفه دوم عباسی (۱۳۶-۱۵۸ ق) برای سرکوبی جنبش ها و شورش های گوناگون، به خراسان و سیستان روانه شده بودند.۲. اعرابی که در دوران مامون عباسی (۱۹۸-۲۱۸ق) به سرکردگی خازم بن خزیمه همراه افراد قبیله خزاعه برای سرکوبی امین، با سپاه طاهر ذوالیمینین همکاری کرده اند. طبق این نظر، منشا این خاندان از بحرین است که به جنوب خراسان مهاجرت کرده بودند.
شاهدی، مظفر، زندگانی سیاسی خاندان علم، ص۱.
امیر ابراهیم خان، معروف به شوکت الملک دوم، یکی از مهمترین افراد دودمان علم به شمار می رود. وی در سال ۱۲۵۹ش/۱۲۹۸ق در بیرجند متولد شد. وی از خاندان خزیمه علم بود، که تبارشان به خازم بن خزیمه سردار عرب و فاتح خراسان می رسید. خاندان خزیمه پس از وصلت با طایفه عرب علم به «علم» یا «خزیمه علم» شهرت یافتند.
منصف، محمدعلی، امیر شوکت الملک علم، ص۲۳ـ۲۵، تهران، امیرکبیر، ۲۵۳۵.
وی از چهره های مؤثر در تاریخ ایران در ماه های پایانی دوره قاجار و روزهای نخستِ دوره پهلوی بود. دوران پادشاهی چهار تن از سلاطین قاجار (ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه، محمد علی شاه و احمد شاه) و دو تن از سلسلۀ پهلوی (رضا شاه و بخشی از دوران محمدرضا) را درک کرد و در اغلب این دوران، عهده دار مناصب مهم سیاسی بود و به همین دلیل، یکی از رجال مهم شناخته می شد.
شاهدی، مظفر، زندگانی سیاسی خاندان علم، ص۷۶.
...