ابراهیم بن مالک اشتر

[ویکی شیعه] اِبراهیمِ بْنِ مالِکِ اَشْتَرِ نَخَعی(مقتول ۷۲ق/۶۹۱م) با کنیه ابوالنعمان فرزند مالک اشتر که به همراه مختار بن ابوعبید ثقفی در خونخواهی امام حسین(ع) علیه امویان قیام کرد.
ابراهیم در جنگ صفین در زمره یاران حضرت علی(ع) در رکاب پدرش با معاویه جنگید. پس از واقعه کربلا و شهادت امام حسین(ع) به قیام مختار ملحق شد، با امویان جنگید و عبیدالله بن زیاد را کشت. پس از شهادت مختار، به مصعب بن زبیر پیوست و در نبرد با نیروهای عبدالملک بن مروان در سال ۷۲ق. کشته شد.
او مدتی نیز از طرف مختار و مصعب، حاکم موصل و شهرهای اطراف آن بود.

[ویکی اهل البیت] از سال تولد او اطلاع دقیقی در دست نیست؛ اما به استناد این که ابراهیم در جنگ صفین نوجوان بوده، معلوم می شود که او بین سال های 15 تا 21 ق. به دنیا آمده است.
او از قبیله نخع که تیره ای از قبیله مذحج است، می باشد. قبیله مذحج، یکی از بزرگترین و مشهورترین قبائل یمن است. این قبیله در مقابل دشمن شدیدتر از همه قبائل مبارزه می کرد. آن ها بعد از شهادت حضرت امام علی علیه السلام در کوفه ساکن شدند.
نام پنج تن در زمره فرزندان ابراهیم به چشم می خورد: «نعمان»، «مالک»، «محمد»، «قاسم» و «خولان».
مردم بیشتر او را «ابونعمان» می خواندند و به این کنیه شهرت داشت. از میان پسرانش، محمد و قاسم از راویان حدیث بوده اند و باواسطه، روایاتی از اهل بیت علیهم السلام راجع به ظهور امام مهدی عجل الله تعالی فرجه شریف و ولایت امیرمومنان امام علی علیه السلام نقل کرده اند. نسبت «ورام» عالم بزرگ شیعه و صاحب مجموعه ورام، از طریق خولان به ابراهیم و مالک اشتر می رسد.
ابراهیم که در دامان مالک اشتر رشد کرده و فنون نظامی را از افسر رشید ولایت آموخته بود، همراه پدرش در جنگ صفین شرکت جست و رشادت های زیادی از خود نشان داد. یک صحنه از رشادت های او چنین پدید آمد که: پدرش مالک اشتر، در مقابل عمرو بن عاص قرار گرفت و نیزه ای به طرف او انداخت. او از صحنه گریخت. جوانی از جوانان قبیله حمیره که در سپاه معاویه بود، صحنه را دید و پرچم را از عمرو بن عاص گرفت و گفت: اکنون هنگام نبرد جوانی چون من است. و شروع به رجز خواندن کرد. مالک اشتر، دست فرزندش ابراهیم را گرفت و گفت: به میدان نبرد برو؛ زیرا او جوانی نوسال است و تو نیز چون او جوانی نوسال هستی.
ابراهیم به میدان رفت و رجزی زیبا سرداد و حمله ای سخت کرد. بعد از مدتی نبرد، طرف مقابلش را به هلاکت رساند و بدین ترتیب مراتب عشقش را به مقام شامخ ولایت نشان داد. نصر بن مزاحم، نویسنده کتاب «وقعه الصفین» می نویسد: ابراهیم در جنگ صفین با وجود این که نوجوانی بیش نبود، در کنار امیرمومنان و پدرش مالک، رشادت ها از خود نشان داد.
از زندگی ابراهیم تا هنگامی که مقدمات قیام مختار فراهم شد، اطلاعی در دست نیست. از آن جایی که او محب اهل بیت و یکی از شیعیان شناخته شده بود، احتمالا در زمان قیام امام حسین علیه السلام در زندان بسر می برده یا شاید جای دیگری بوده است. به هر حال، تا زمان قیام مختار خبری از او در دست نیست. وقتی مختار، نمایندگی خود را از طرف محمد حنفیه اعلام کرد و مقدمات قیام فراهم آمد، نزدیکان مختار به او گفتند: حال که همه چیز مهیا گشته، اگر مردی چون ابراهیم در میان ما باشد، امید به پیروزی ما یقیناً بیشتر خواهد بود؛ زیرا او جوانی دلیر، شریف و آینده نگر است و علاوه بر این ها، قبیله اش نیز طرفدار او هستند. مختار این رای را پسندید و گفت: به دیدار او بروید و بگویید: هدف ما جز خونخواهی امام حسین علیه السلام و اهل بیت او نیست و از طرف اهل بیت نیز اجازه داریم.

[ویکی حج] ابراهیم، فرزند مالک اشتر نخعی، از سرداران و دلاوران مشهور شیعه است که در انتقام از قاتلان امام حسین(ع) ، نقش تاثیرگذاری ایفا نمود. پدر وی، از خواص یاران امیرمؤمنان(ع) و سردار بزرگ جنگ های آن حضرت بود. ابراهیم، همراه پدرش، کنار حضرت علی(ع) در جنگ صفین شرکت کرد.
او پس از شهادت امام علی(ع)، در کوفه اقامت گزید؛ تا اینکه مختار ثقفی، از ابراهیم دعوت کرد تا به وی بپیوندد. ابراهیم، نخست در پیوستن به مختار تردید کرد، اما پس از دیدن نامه محمد حنفیه، با مختار بیعت کرد و به جنبش او پیوست. ابراهیم بن مالک اشتر در عاشورای سال 6٧ه. ق، در منطقه ای نزدیک موصل، در جنگ با لشکر امویان، موفق به کشتن عبیدالله بن زیاد و حُصین بن نُمیر گردید.
پس از کشته شدن مختار به دست مصعب بن زبیر، ابراهیم با وی بیعت کرد و سرانجام در جنگی که در سال ٧٢ه. ق، میان لشکر شامیان و نیروهای مصعب درگرفت، ابراهیم کشته شد و سرش را نزد عبدالملک بردند و پیکرش را در آتش سوزاندند.