ابراء و هبه دین

[ویکی فقه] هبۀ دین اگر چه به لفظ هبه است، اما ایقاع و در حکم ابراء محسوب می شود و مقررات هبه در آن جاری نیست.
امام خمینی با آنکه هبه دین را دارای آثار ابراء می دانند، آن را بر خلاف ابراء، عقد محسوب می کنند و معتقدند چون هبۀ دین تملیک است، احتیاج به قبول مدیون دارد.
خمینی، روح الله،، تحریر الوسیلة، ج۲، ص۵۷.
قانون مدنی ایران نیز هبۀ دین را عقد می داند و حق رجوع دائن را فقط در هبه دین سلب کرده است و در مادۀ ۸۰۶ می گوید: «هرگاه دائن طلب خود را به مدیون ببخشد، حق رجوع ندارد».
صلح و ابراء
ممکن است ابراء در ضمن عقد صلح و یا به صورت عقد صلح واقع شود؛ مثل اینکه کسی ذمۀ مدیون را در قبال مصالحه دعاوی احتمالی او در مورد خانه ای معین ابراء کند.همان طور که ممکن است کسی ذمۀ دیگری را از طریق شرط ضمن عقد بری کند؛ مانند آنکه کسی خانۀ خود را در قبال ثمن معینی، به غیر بفروشد؛ مشروط بر اینکه خریدار ذمۀ او و یا شخص ثالث را از دین یا تعهد خاصی مبرا کند که در این صورت در حالت صحت عقد، ابراء صحیح و در صورت فساد آن، ابراء باطل خواهد بود.