ابان

[ویکی فقه] آبان. آبان، نام هشتمین ماه از سال در تقویم شمسی و دومین ماه از فصل پاییز در تقویم کنونی ایرانی و نیز نام دهمین روز از ماه شمسی در تقویم ایرانیان قدیم است.
آبان (به همین تلفظ در فارسی میانه) به معنی « آب ها» است و نامگذاری این ماه بدین نام به اعتبار تقدس آب در نظر ایرانیان قدیم و انتساب آن به ایزدِ ناهید (اَناهیتا = ایزد آب ها) است و همچنین به این سبب است که در این ماه انتظار بارندگی می رفته است.
برگرفته از تقویم زردشت
این نام مانند ماههای دیگر ایرانی از تقویم زردشتی گرفته شده (نک : تقویم) که آغاز کاربرد آن احتمالاً از دوره هخامنشیان ( سده ۵ ق م) و رواج آن از دوران اشکانیان (حدود سده اول ق م) بوده است. در اواخر دوران ساسانی به سبب رعایت نکردن کبیسه ها، اول فروردین یا نوروز با ماه ژوئیه رومی در تابستان مقارن شده بود.
بیرونی، ابوریحان، ساقطات الآثار الباقیة (استاد منتشر نشده اسلامی)، ص۴۰، به کوشش فوک، یوهان، لایپزیگ، ۱۹۵۲.
اما اهمال در اجرای کبیسه ها همچنان ادامه یافت تا در زمان ملکشاه در ۴۶۷ق/۱۰۷۴م، اول فروردین با ۱۲ حوت مطابق شده بود. به دستور این پادشاه اول فروردین را ۱۸ روز جلو تر بردند و در اول حَمَل قرار دادند.
تقی زاده، سیدحسن، بیست مقاله، ج۱، ص۴۳۰، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۶ش.
...

[ویکی شیعه] آبان. آبان، نام هشتمین ماه از سال در تقویم شمسی و دومین ماه از فصل پاییز در تقویم کنونی ایرانی و نیز نام دهمین روز از ماه شمسی در تقویم ایرانیان قدیم است.
۱۳۵۸ش. شهادت آیت الله سید محمدعلی قاضی طباطبایی

[ویکی شیعه] آبان (ماه). آبان هشتمین ماه از سال خورشیدی (شمسی) است. این ماه در تقویم کنونی ایران ۳۰ روز دارد.

[ویکی فقه] ابان (ابهام زدایی). ابان ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • ابان تغلب، اَبانِ بن تَغْلِب، ابوسعید بن رُباح بَکری جُرَیری کِنْدی رَبَعی کوفی (د ۱۴۱ق/۷۵۸م)، ادیب، قاری، فقیه، مفسّر و از محدّثان بنام امامیّه• ابان بن ابی عیاش، اَبانِ بْنِ اَبی عَیّاش، ابواسماعیل فیروز بصری تابعی (د ۱۳۸ق/۷۵۵م)، محدث شیعی در سدۀ ۲ق/۸م• ابان بن سعید، اَبانِ بن سَعید (د ۱۳ق/۶۳۴م)، از اصحاب پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله)• ابان بن عثمان، اَبانِ بنِ عُثْمان، ابوسعید، ابان بن عثمان بن عفّان قرشی اموی مدنی (د ۱۰۵ق/۷۲۳م)، فرزند سومین خلیفه (از خلفای راشدین)
...

شهر تاریخی آبان از شهرهای کهن ایران است که هم اکنون شهرستان انار نام دارد. انار یکی از شهرستان های استان کرمان است که شمال این استان واقع شده است. "شهر انار تا پیش از حمله عرب ها به ایران، "آبان" نام داشته است. این شهر در دوران باستان بخشی از "ولایت اصطخر" فارس بوده اما از حدود ۱۵۰۰ سال پیش در قلمروی کرمان قرار گرفت. "[ ۱] آبان یشت یکی از یشت های اوستاست و با توجه به اینکه مردم کهن این شهر، زرتشتی بوده اند؛ احتمال داده شده که نام آبان از اوستا گرفته شده باشد. در مرکز شهر انار، یک ارگ بزرگ قرار دارد که در دوران ساسانیان ساخته شده است. [ ۲]
ارگ اناردارای ۲۳۴۰ متر طول، ۱۸۶۰ متر عرض و ۳۳۴۰ متر قطر است. این ارگ سه طبقه بوده است.
بناهای داخلی این ارگ حدود ۲۵ سال پیش سالم بوده، به خصوص اتاق های دو طبقه آن که کاملاً قابل استفاده بوده اند اما یک عضو سپاه پاسداران در نخستین سال های پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ ایران، با ورود به این ارگ، بخش زیادی از ساختمان های داخلی آن را به این دلیل که "محل فساد" بوده اند، تخریب کرده است.
این ارگ مورد فعالیت های پژوهشی نظیر کاوش ها و حفاری های باستان شناسانه قرار نگرفته است.
پلان ارگ به شکل مستطیل می باشد که در جهت شرق به غرب کشیده شده است. این پلان مستطیل شکل بر روی تپه ای واقع شده که توسط شش برج و بارو، محصور گردیده است.
"با توجه به شواهد موجود می توان گفت که برخی از فضاها دو طبقه و برخی دیگر یک طبقه ساخته شده اند، که همین فضاهای یک طبقه عموماً در حاشیه قلعه قرار گرفته اند و عمدتاً کاربری مسکونی، خدماتی و عامه نشین داشته اند.
این ارگ متشکل از فضاهای یک طبقه و دو طبقه ای است که فضاهای یک طبقه عمدتاً در حاشیه ارگ قرار گرفته اند و دارای کاربری خدماتی، مسکونی بوده اند و در واقع بخش عامه نشین آن محسوب می شود که شامل فضاهای خدماتی نظیر اصطبل ها، طویله ها و. . . و همچنین محل سکونت مردم عادی و خدم و حشم می باشد.
بناهای دو طبقه که در مرکز ارگ واقع شده اند مقر حکومتی و مرکز سیاسی ارگ می باشد که کاوش های باستان شناسی می تواند در بررسی دقیق نوع نقشه، معرفی فضاها، عناصر تشکیل دهنده و نحوه استقرار آن ها در مجموعه کمک شایانی کند.

آبان. واژه آبان در فارسی میانه به معنی «آب ها»ست، کلمۀ آب با «ان» جمع بسته شده است. آب در زبان های هندو ایرانی مؤنث است، از این رو آن را مظهر و جلوه خدایان مادینه یا ایزدبانوان می دانستند و حرمت و ستایش می کردند، ازجمله آناهیتا ایزدبانوی آب بود. در تقویم زردشتی که هر روز ماه نام خاصی داشت، روز دهم هر ماه را آبان روز می نامیدند. در تقویم شمسی ایران، آبان ماه هشتم سال است.