ابا از تخصیص و تقیید

[ویکی فقه] به تخصیص و تقیید ناپذیری عام و مطلق، ابا از تخصیص و تقیید، می گویند.
تعبیر یاد شده در کتب اصولی و نیز فقهی استدلالی، بسیار به کار رفته است.
ملاک و منشأ ابا
برخی عمومات و مطلقات قابل تخصیص و تقیید نیستند؛ از این رو اگر دلیلی خاص بر خلاف عموم یا مطلق وارد شود، در حکم، معارض آن خواهد بود نه مخصص یا مقید آن.ملاک و منشأ اِبای این گونه ادله از تخصیص یا تقیید متفاوت است: در برخی موارد، منشأ، خصوصیتی است که در معنای عام یا مطلق وجود دارد و در پاره ای موارد، منشأ، نحوه دلالت و درجه ظهور عام یا مطلق است. به عنوان مثال در صورتی که مفاد عموم ارشاد به حکم عقلی یقینی باشد، قابل تخصیص نیست؛ چرا که احکام عقلی تخصیص پذیر نیستند، مانند آیاتی که مفاد آنها امر به عدالت و نهی از ستم است.همچنین در مواردی که سیاق عام یا مطلق، سیاق استنکار، استقباح، یا استهجان امری باشد، تخصیص و تقیید در آن راه ندارد، مانند آیات نفی عذاب و یا اضلال مردم قبل از فرستادن پیامبران و تبیین احکام، مثل آیه: «وَ مَا کنَّا مُعَذِّبِینَ حَتَّی نَبْعَثَ رَسُولاً»؛
اسرا/ سوره ۱۷، آیه ۱۵.
۱. ↑ اسرا/ سوره ۱۷، آیه ۱۵.
...