اب ژاول

آب ژاول. آب ژاول یا هیپوکلریت سدیم که در فارسی به آن مایع سفیدکننده و وایتکس ( نام یکی از سازنده ها ) نیز گفته می شود و بوی تند و شدیدی دارد، محلولی است که برای گندزدایی، سفیدکردن و بو زدایی سطوح مخصوصا هنگام خانه تکانی به کار می رود.
آب ژاول را برای گندزدایی و بوزدایی به کار می برند. از این ماده در صنعت به عنوان رنگ زدا و سفیدکننده پارچه و خمیر کاغذ استفاده می شود. در خانه ها برای ضدعفونی کردن و سفید کردن رخت ها به هنگام رختشویی از آب ژاول استفاده می کنند. این محلول با نام های گوناگون در بازار به فروش می رسد. [ ۱]
آب ژاول یا وایتکس که مایعی سفید کننده به شمار می رود، محلولی است حاوی درصدی از سدیم هیپوکلریت ( NaOCl ) محلول در آب. این نسبت بسته به مصارف مختلف، متفاوت است. [ ۲] [ ۳]
آب ژاول ماده ای سمی است. رنگ آن نزدیک به زرد و طعم و بوی آن تند است. خاصیت ضدعفونی کننده آب ژاول به دلیل تولید کلر آزاد می باشد. اگر با آب جوش ترکیب شود باعث آزاد شدن گاز کلر می شود. چنانچه به اشتباه نوشیده شود باید فوراً شیر نوشید. [ ۴]
آب ژاول را از دمیدن گاز کلر درمحلول سدیم هیدروکسید تهیه می کنند. از جمله آزمایش هایی که روی آب ژاول انجام می شود تعیین مقدار «کلر آزاد» و تعیین مقدار NaOH است. [ ۱] «کلر آزاد» در اینجا اصطلاح است، چون در اینجا اکسیدکنندگی ناشی از یون هیپوکلریت است نه گاز کلر. طبق تعریف، «کلر آزاد» یک ترکیب سفیدکننده برابر مقدار کلری است که قدرت اکسیدکنندگی اش معادل قدرت هر مول از ترکیب موردنظر باشد. [ ۵]
آب ژاول محلولی ناپایدار است و در اثر حرارت و نور به تدریج خاصیت خود را از دست می دهد.
Cl۲ + 2NaOH - - - - > NaClO + NaCl + H۲O
همان طور که از واکنش بالا پیداست، چنانچه گاز کلر را در محلول سود سوزآور وارد کنید، آب ژاول تولید می شود. تمامی مخازن و لوله های داخل آن که برای تولید مایع سفیدکننده بکار می روند باید از جنس PVC باشند، زیرا گاز کلر در مجاورت با رطوبت با هر فلزی ترکیب می شود؛ و باعث خوردگی آن می شود.
در داخل مخزن سود را می ریزند و از پایین گاز کلر را وارد می کنند. میل ترکیبی گاز کلر با سود بسیار زیاد است، به همین دلیل گاز کلر در خلال زمانی که از ته مخزن به سطح مخزن می رسد، جذب می شود.
در اینجاست که هرچه خروجی گاز کلر از سطح مخزن کمتر باشد نشاندهنده این است که واکنش دارد به خوبی صورت می گیرد.