ائورت

آئورت. آئورت ( به انگلیسی: Aorta ) یا بزرگ سرخرگ، [ ۳] سرخرگ بزرگی است که به بطن چپ قلب متصل است و خون تصفیه شده را به تمام بدن می رساند.
مهم ترین شاهرگ بدن آئورت است که خون را از بطن چپ قلب دریافت و به اعضای بدن می رساند. آئورت سه لایهٔ داخلی، میانی و خارجی دارد که از کلاژن، الاستین و عضلات صاف ساخته شده اند. ( این لایه ها در واقع سه بافت اصلی پیوندی، ماهیچه ای، و پوششی هستند )
در ابتدای محل خروج آئورت از بطن چپ، دریچهٔ سینی شکلی ( دریچهٔ آئورت ) قرار دارد که یک طرفه است و در هنگام انقباض بطن چپ باز و بعد از وارد شدن خون به آئورت بسته می شود و اجازهٔ بازگشت خون از آئورت به بطن چپ را نمی دهد. دریچهٔ سینی فاقد بافت ماهیچه ای است و جهت جریان خون آن را باز و بسته می کند. ( مشابه همین دریچه در ابتدای سرخرگ ششی و بطن راست وجود دارد ) .
نام فارسی این رگ، بزرگ سرخرگ، [ ۳] است و در قدیم در فارسی به آن اَبهَر، رگ جان، رگ هفت اندام و ام الشرائین هم می گفتند و در تعریف آن نوشته می شد: رگ پشت به دل پیوسته. [ ۴]
خاقانی می گوید:
واژه اروپایی آئورت در کتاب های قدیم پزشکی ایران از یونانی گرفته شده و به صورت اوُرتا به کار رفته است و در کتاب های عربی آن را اورطه می نوشتند. [ ۵] در فارسی شکل های آورطی و آورتی دیده شده است. [ ۴] اصل یونانی این واژه به صورت Αορτή ( آئورته ) و در اصل به معنی بند و نواری است که چیزی از آن می آویزند. ارسطو این واژه را برای اشاره به بزرگ سرخرگ استفاده کرد. آئورته به صورت آئورتا به لاتین و از آن زبان به دیگر زبان های اروپایی راه یافت. [ ۶]
سرخرگ آئورت پس از خروج از بطن چپ به سه قسمت آئورت صعودی، قوس آئورت، آئورت نزولی تقسیم می شود.
سرخرگ های تاجی ( شریان های کرونری ) از ابتدای آئورت ( بزرگ سرخرگ بالارو ) منشأ گرفته و بنابراین اولین شریان هایی هستند که خون حاوی اکسیژن زیاد را دریافت می دارند. دو سرخرگ تاجی ( چپ وراست ) نسبتاً کوچک بوده و هر کدام کمتر از ۳ یا ۴ میلیمتر قطر دارند. وظیفهٔ رگ های کرونری، تغذیه و خون رسانی به قلب می باشد.
از قوس آئورت ابتدا سرخرگ بازویی سری ( براکیوسفالیک ) راست جدا می شود که این سرخرگ خود به دو شاخه سرخرگ زیرترقوه ای ( ساب کلاوین ) راست و کاروتید مشترک راست تقسیم می شود. دومین سرخرگ اصلی که از آئورت جدا می شود سرخرگ کاروتید مشترک چپ و سومین سرخرگ، سرخرگ زیرترقوه ای چپ است.