ائراریوم

آئراریوم. آئراریوم ( به لاتین: Aerarium ) نامی بود که در روم باستان به خزانه داری و مالیه اطلاق می شد. [ ۱]
کلمهٔ aerarium مشتق از aes ( به معنای «پول» ) و پسوند arium - ( به معنای «مکانِ» ) است. [ ۲]
نخستین اشاره به نظام خزانه داری روم باستان را تیتوس لیویوس در کتابش از پیدایش روم کرده است که می گویدسرویوس تولیوس ( ششمین پادشاه روم از ۵۷۸ تا ۵۳۴ ق. م ) چنین مقرر داشت که برای خرید اسب جهت ۱۸ کِنتوریای سواره نظام مقدار ۱۰ هزار آس[ یادداشت ۱] ( سکهٔ مسی رایج روم ) برای هر کنتوریا کنار بگذارند و بیوگانی به نگهداری اسبان گماشته شوند که هر یک باید سالانه ۲ هزار آس بپردازد. [ ۳]
آئراریومِ اصلی را خزانه داری خَلق روم ( لاتین: Aerarium Populi Romani ) یا خزانه داری ساتورن ( Aerarium Saturni ) می نامیدند که در پایین معبد ساتورن، واقع در پای تپه کاپیتول و غرب فروم رم، جای داشت. گفتنی است که، برطبق اساطیر رومی، در عصر طلایی یونان ساتورن حاکم بود و شهرت این ایزد به ثروتش بود و، برای همین، معبدش میزبان خزانه داری روم شد. دولت روم در این ساختمان، افزون بر اموال بیت المال، اسناد و مدارک مالی و غیرمالی ــ از جمله قوانین رومی و فرامین سنا ــ را نیز ذخیره و نگهداری می کرد. قوانین تا وقتی که درین ساختمان ثبت نمی شدند جنبهٔ حقوقی و قانونی به خود نمی گرفتند. این ساختمان نمادهای آکوئیلا، نشان لژیون های رومی، را بر خود داشت. در دوران جمهوری روم، کلانترهایی به نام کوایستور بر این ساختمان نظارت داشتند اما کنترلش با سنا بود. [ ۴]
چنان که رفت، اسناد و مدارک، مُهرهای دولتی و ترازوهای رسمی برای توزین فلزات نیز در همین ساختمان نگهداری می شدند اما بعدها اسناد را به ساختمان دیگری در همسایگی غربی آئراریوم به نام تابولاریوم منتقل کردند.
↑ As یا Aes سکهٔ مسی رایج روم باستان بود.