لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی
فرهنگ معین
فرهنگستان زبان و ادب
دانشنامه عمومی
گاه شماری، یا تقویم، ( به انگلیسی: Calendar ) دانش و فنّ تعیین و نگهداری حساب زمان. از طرفی تقویم، گاهنامه، سالنما یا سالنامه معمولاً برای صورت نتایج یا جدول محاسبات یک سال یا یک دوره زمانی خاص اطلاق می شود. [ ۱]
واژهٔ تقویم معانی گوناگونی دارد:
در لغت نامه دهخدا ذیل این کلمه معانی مختلفی آمده است، از جمله: محاسبه کردن وقت ها، اوراقی چند که در آن حرکات کواکب و تأثیرات آن را نویسند، گاه شمار و …
در قرآن «لقد خلقنا الانسان فی احسن تقویم»[ ۲] تقویم به معنی اندازه، تناسب، تعدیل و ترکیب آمده است. در تفسیر تاریخ طبری می خوانیم: «از بهر آن گفت فی احسن تقویم که آنگه، که آدم را بیافرید؛ هیچ خلق بر پشت زمین نبود نیکوتر از آدم، از بهر آن که خدای عزوجل او را به ید خویش بیافرید و ید این جایگاه قدرت است. »[ ۳] در تفسیر نمونه ذیل این آیه آمده است: «تقویم به معنی درآوردن چیزی به صورت مناسب و نظام معتدل و کیفیت شایسته است و…»[ ۴]
تقویم در اصطلاح نجومی، مجموعه ای از اصول و قوانین است که برای تنظیم زمان و تطبیق سال حقیقی ( مدت زمان یک دور کامل زمین به دور خورشید ) با سال مجازی ( مدت زمانی که انسان ها در محاسبهٔ سال و تقسیمات آن در تقویم به کار می برند ) و چگونگی تقسیم آن به بخش های کوچکتر، جهت انجام امور کشاورزی، مالی، آیینی، اجتماعی، زناشویی، شرعی و انجام فرایض دینی مورد استفاده قرار می گیرد و در زبان فارسی با کلمهٔ «گاهشماری» و در شکل مدون آن با «گاهنامه» مترادف است. [ ۵] در متون قدیمی، کتیبه ها و دیوارنبشته ها واژه هایی مانند «معرفة المواقیت» و «دفتر السنه» نیز دیده می شود.
در بعضی از جوامع این اصول و قوانین نه بر اساس گردش زمین به دور خورشید بلکه بر اساس گردش کرهٔ ماه به دور زمین محاسبه و تدوین شده اند.
انسان متمدن در کنار دیگر نشانه های تمدن، از تقویم رومیزی به عنوان وسیله ای برای مشخص کردن زمان استفاده کرد. سنگ نبشته ها، کتیبه ها و کنده کاری های ابنیه می تواند شاهدی محکم بر این مدعا باشد.
آغاز تقویم با شروع دوره تاریخی و زندگی اجتماعی و کشاورزی بشر و نیاز او برای تعیین زمان بندی کشاورزی است. تقویم قمری با استفاده از اهله ماه نخستین تقویم مدون بشریست. سپس تقویم خورشیدی - قمری و سپس تقویم خورشیدی روی کار آمده است. سابقهٔ استفاده از تقویم با توجه به ثبت اهله ماه به ۳۰٬۰۰۰ سال می رسد. مصریان از ۴۲۴۱ قبل از میلاد[ ۶] [ ۷] اولین اقوامی بودند که از تقویم خورشیدی ۳۶۵روزه استفاده نمودند و بابلیان اولین قومی که سال را براساس دوازده ماه ۳۰روزه تعریف کرده اند. اقوام بابلی بعد از گذشت چند سال هر وقت متوجه می شدند که اختلاف تقویم شان با چهار فصل زیاد شده به تقویم خود یک یا چند ماهی اضافه می کردند؛ که شکل نسبتاً تکامل یافته آن هر شش سال یکماه اضافی بود. ژولیوس سزار در سال ۴۵ قبل از میلاد به پیشنهاد ستاره شناسی یونانی تقویم ژولینی را معرفی کرد. این تقویم براساس سال خورشیدی با طول ۳۶۵٫۲۵ روز بود. سال ۳۶۵ روز بود و برای جبران کسر روز هر چهار سال یک روز به طول سال اضافه می شد ( سال کبیسه ) . از آن پس تقویم میلادی مسیحی با مبدأ میلادی از آن به دست آمد که بعدها به وسیلهٔٔ تقویم گریگوری دقیقتر شد. پس از آن دقیقترین تقویم در احتساب کسر دقیق سال تقویم جلالی ایرانی ( ۴۷۱ قمری / ۱۰۷۹ میلادی ) به وجود آمد که امروزه تقویم هجری خورشیدی برآمده از آن و در محاسبات ادامه آنست. قدیمی ترین تقویم ایرانی تقویم فرس ۳۶۵ روزه با مبدأ سال ۵۰۲۵ قبل از میلاد است که با تقویم باستانی مصر مشابه بود. [ ۸] تقویم دینی مسلمانان و یهودیان قمری است.
واژهٔ تقویم معانی گوناگونی دارد:
در لغت نامه دهخدا ذیل این کلمه معانی مختلفی آمده است، از جمله: محاسبه کردن وقت ها، اوراقی چند که در آن حرکات کواکب و تأثیرات آن را نویسند، گاه شمار و …
در قرآن «لقد خلقنا الانسان فی احسن تقویم»[ ۲] تقویم به معنی اندازه، تناسب، تعدیل و ترکیب آمده است. در تفسیر تاریخ طبری می خوانیم: «از بهر آن گفت فی احسن تقویم که آنگه، که آدم را بیافرید؛ هیچ خلق بر پشت زمین نبود نیکوتر از آدم، از بهر آن که خدای عزوجل او را به ید خویش بیافرید و ید این جایگاه قدرت است. »[ ۳] در تفسیر نمونه ذیل این آیه آمده است: «تقویم به معنی درآوردن چیزی به صورت مناسب و نظام معتدل و کیفیت شایسته است و…»[ ۴]
تقویم در اصطلاح نجومی، مجموعه ای از اصول و قوانین است که برای تنظیم زمان و تطبیق سال حقیقی ( مدت زمان یک دور کامل زمین به دور خورشید ) با سال مجازی ( مدت زمانی که انسان ها در محاسبهٔ سال و تقسیمات آن در تقویم به کار می برند ) و چگونگی تقسیم آن به بخش های کوچکتر، جهت انجام امور کشاورزی، مالی، آیینی، اجتماعی، زناشویی، شرعی و انجام فرایض دینی مورد استفاده قرار می گیرد و در زبان فارسی با کلمهٔ «گاهشماری» و در شکل مدون آن با «گاهنامه» مترادف است. [ ۵] در متون قدیمی، کتیبه ها و دیوارنبشته ها واژه هایی مانند «معرفة المواقیت» و «دفتر السنه» نیز دیده می شود.
در بعضی از جوامع این اصول و قوانین نه بر اساس گردش زمین به دور خورشید بلکه بر اساس گردش کرهٔ ماه به دور زمین محاسبه و تدوین شده اند.
انسان متمدن در کنار دیگر نشانه های تمدن، از تقویم رومیزی به عنوان وسیله ای برای مشخص کردن زمان استفاده کرد. سنگ نبشته ها، کتیبه ها و کنده کاری های ابنیه می تواند شاهدی محکم بر این مدعا باشد.
آغاز تقویم با شروع دوره تاریخی و زندگی اجتماعی و کشاورزی بشر و نیاز او برای تعیین زمان بندی کشاورزی است. تقویم قمری با استفاده از اهله ماه نخستین تقویم مدون بشریست. سپس تقویم خورشیدی - قمری و سپس تقویم خورشیدی روی کار آمده است. سابقهٔ استفاده از تقویم با توجه به ثبت اهله ماه به ۳۰٬۰۰۰ سال می رسد. مصریان از ۴۲۴۱ قبل از میلاد[ ۶] [ ۷] اولین اقوامی بودند که از تقویم خورشیدی ۳۶۵روزه استفاده نمودند و بابلیان اولین قومی که سال را براساس دوازده ماه ۳۰روزه تعریف کرده اند. اقوام بابلی بعد از گذشت چند سال هر وقت متوجه می شدند که اختلاف تقویم شان با چهار فصل زیاد شده به تقویم خود یک یا چند ماهی اضافه می کردند؛ که شکل نسبتاً تکامل یافته آن هر شش سال یکماه اضافی بود. ژولیوس سزار در سال ۴۵ قبل از میلاد به پیشنهاد ستاره شناسی یونانی تقویم ژولینی را معرفی کرد. این تقویم براساس سال خورشیدی با طول ۳۶۵٫۲۵ روز بود. سال ۳۶۵ روز بود و برای جبران کسر روز هر چهار سال یک روز به طول سال اضافه می شد ( سال کبیسه ) . از آن پس تقویم میلادی مسیحی با مبدأ میلادی از آن به دست آمد که بعدها به وسیلهٔٔ تقویم گریگوری دقیقتر شد. پس از آن دقیقترین تقویم در احتساب کسر دقیق سال تقویم جلالی ایرانی ( ۴۷۱ قمری / ۱۰۷۹ میلادی ) به وجود آمد که امروزه تقویم هجری خورشیدی برآمده از آن و در محاسبات ادامه آنست. قدیمی ترین تقویم ایرانی تقویم فرس ۳۶۵ روزه با مبدأ سال ۵۰۲۵ قبل از میلاد است که با تقویم باستانی مصر مشابه بود. [ ۸] تقویم دینی مسلمانان و یهودیان قمری است.
wiki: گاه شماری
گاه شماری (فیلم ۱۹۳۱). «گاه شماری» ( انگلیسی: The Calendar ( 1931 film ) ) فیلمی در ژانر درام به کارگردانی تی. هیز هانتر است که در سال ۱۹۳۱ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به هربرت مارشال و آنه گری اشاره کرد.
wiki: گاه شماری (فیلم ۱۹۳۱)
گاه شماری (فیلم ۱۹۴۸). گاه شماری ( انگلیسی: The Calendar ) فیلمی در ژانر درام است که در سال ۱۹۴۸ منتشر شد.
wiki: گاه شماری (فیلم ۱۹۴۸)
گاه شماری (فیلم ۱۹۹۳). «گاه شماری» ( ارمنی: Օրացույց ) فیلمی در ژانر درام به کارگردانی آتوم اگویان است که در سال ۱۹۹۳ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به آرسینه خانجیان اشاره کرد.
wiki: گاه شماری (فیلم ۱۹۹۳)
گاه شماری (فیلم ۲۰۰۹). «گاه شماری» ( انگلیسی: Calendar ( 2009 film ) ) فیلمی در ژانر رمانتیک است که در سال ۲۰۰۹ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به زارینا وهاب اشاره کرد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف
wiki: گاه شماری (فیلم ۲۰۰۹)
دانشنامه آزاد فارسی
گاه شماری (chronology)
در باستان شناسی، بیان کردن متوالی رویدادها یا موضوعات در مقیاسی زمانی. گاه شماری، در مورد تاریخ های ثبت شده، با تقویم های رسمی مرتبط است، اما تعیین زمان پیش از تاریخ کار پیچیده تری است و به شواهد و قراین باستان شناختی و زمین شناختی بستگی دارد. فنون علمی سن یابی مطلق و روش های سن یابی نسبی موجب شده اند که ساختن گاه شماری معتبر برای محاسبۀ سرچشمه های تحول آدمی امکان پذیر شود ـ انسان ماهر (هومو هابیلیس)۱.۸میلیون سال پیش به ظهور رسید.
در باستان شناسی، بیان کردن متوالی رویدادها یا موضوعات در مقیاسی زمانی. گاه شماری، در مورد تاریخ های ثبت شده، با تقویم های رسمی مرتبط است، اما تعیین زمان پیش از تاریخ کار پیچیده تری است و به شواهد و قراین باستان شناختی و زمین شناختی بستگی دارد. فنون علمی سن یابی مطلق و روش های سن یابی نسبی موجب شده اند که ساختن گاه شماری معتبر برای محاسبۀ سرچشمه های تحول آدمی امکان پذیر شود ـ انسان ماهر (هومو هابیلیس)۱.۸میلیون سال پیش به ظهور رسید.
wikijoo: گاه_شماری
مترادف ها
گاه شماری، وقت سنجی به طریق علمی، علم قیاس زمان
پیشنهاد کاربران
دانش قرار دادن رویدادها در زمان، یعنی تخصیص رخدادها به تاریخ های زمانی دقیق آن ها می باشد.
کرونولوژی، گاهشماری، گاه نگاری که بخشی از تاریخ است.
کرونولوژی، گاهشماری، گاه نگاری که بخشی از تاریخ است.
تقویم