کمان

(کَ) [ په . ] (اِ.) وسیله ای برای تیراندازی در قدیم . ، ~به زه بودن کنایه از: آمادة نبرد بودن .

(کَ. گُ هِ) (اِمر.) کمانی که با آن مهره و گلولة گِلی یا سنگی می انداخته اند.

( ~. کَ) (اِمر.) قوس قزح .

( ~ . کَ) (ص مر.) ۱ - تیرانداز ماهر. ۲ - بی رحم و سنگدل .

۱. نوعی سلاح جنگی چوبی و خمیده که برای پرتاب کردن تیر به کار می رفت.
۲. چوبی بلند و سرکج برای جدا کردن الیاف پنبه یا پشم از یکدیگر.
۳. (نجوم) = قوس
۴. (موسیقی) [قدیمی] آرشه.
۵. (موسیقی) [قدیمی] سازی زهی شبیه رباب و به شکل کمان.
* کمان چاچی: [قدیمی] نوعی کمان مرغوب که در چاچ (نام قدیم تاشکند) ساخته می شد: پیاده ز بهرام بگریختند / کمان های چاچی فرو ریختند (فردوسی: ۸/۱۳۶)، کمان های چاچی و تیر خدنگ / سپرهای چینی و ژوبین جنگ (فردوسی: ۱/۱۲۷).
* کمان رستم: [قدیمی، مجاز] = رنگین کمان
* کمان گشادن: (مصدر متعدی) به دست گرفتن کمان و کشیدن زه آن و تیر انداختن.

معشوقی که ابروهای منحنی مانند کمان دارد: بعد از اینم چه غم از تیر کج انداز حسود / چو به محبوب کمان ابروی خود پیوستم (حافظ: ۶۳۰).

جعبه ای که کمان را در آن می گذاشتند، قربان، کمان دان.

۱. دارندۀ کمان.
۲. کسی که در تیراندازی با کمان مهارت دارد، کمان گیر.

ظرفی که کمان را در آن بگذارند، قربان، نیم لنگ، کمانچوله.

کسی که کمان درست کند، کمان ساز.

کمانی که با آن مهره و گلولۀ گلی یا سنگی پرتاب می کردند: کمان گروههٴ زرین شده محاقی ماه / ستاره یکسره به نما غالوک های سیم اندود (خسروانی: شاعران بی دیوان: ۱۱۵).

گوشۀ کمان.

= کمان دار

= کمان گروهه

کمان ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:
کمان (کلیبر) نام روستایی از توابع شهرستان کلیبر
کمان (جنگ افزار) نام یک اسلحهٔ باستانی
کمان (هندسه) بخشی از پیرامون دایره
کمان (موسیقی) وسیلهٔ نواختن برخی سازهای زهی
کمان (صورت فلکی)

تیراندازی با کمان گونه ای جنگ افزار است.
کمان در هندسه بخشی از دایره است.
کمان در موسیقی گونه ای ساز است.
آرشه در موسیقی وسیله نواختن برخی سازهای زهی است.

کَمان گونه ای جنگ افزار باستانی است که با نیروی ذخیره شده در زه خود پیکان را به جلو پرتاب می کند. کمان از گذشته تاکنون در زمینهٔ شکار، ورزش و جنگ کارایی داشته است، اگرچه با ساخت و توسعه تفنگ از اهمیتش بسیار کاسته شده است.
کهنترین قطعات مربوط به یک کمان در شمال آلمان یافت شد و دیرینگی اش را مربوط به ۸ میلیارد سال پیش از میلاد مسیح دانسته اند. این آثار در خلال جنگ جهانی دوم نابود شد و چون تا آن زمان آزمایش کربن ۱۴ هنوز اختراع نشده بود پس نمی توان به تاریخ یادشده اطمینان داشت. پس از آن کهنترین ترین کمان ها در شمال دانمارک کشف شده و تاریخش به ۶میلیارد سال پیش از میلاد بازمی گردد. اوتسی مرد یخی - که پیکرش در مرز میان اتریش و ایتالیا پیداشد- بر اثر فرورفتن یک پیکان در شش اش کشته شده بود و زمان مرگش هم به سه میلیارد سال پیش از میلاد بازمی گردد. به نوک تیر پیکان می گفتند و به ته تیر پر عقاب یا پرهای پلاستیکی می بستند.
Wikipedia contributors، «Bow (weapon)،» Wikipedia، The Free Encyclopedia، http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Bow_(weapon)&oldid=403809425 (accessed January ۴، ۲۰۱۱).
compound bow

کَمان (arc)
در هندسه، بخشی از دایره یا منحنی. هر قطر دایره آن را به دو کمان تقسیم می کند که نیم دایره نامیده می شوند و هر یک دقیقاً نیمی از دایره اند. هر وترِ دایره دو کمان پدید می آورد که یکی کوچک تر از نیم دایره، موسوم به کمان اقصر یا کوچک تر، و دیگری بزرگ تر از نیم دایره، موسوم به کمان اطول یا بزرگ تر، است. کمان های دایره را برحسب درجه یا رادیان اندازه گیری می کنند. اندازۀ هر کمان برابر با اندازۀ زاویۀ مرکزی مقابل آن است که از وصل کردن مرکز دایره به دو انتهای کمان ایجاد می شود. بنابراین، نیم دایره ْ۱۸۰ یا π رادیان، کمانِ کوچک تر همواره کمتر از ْ۱۸۰ و کمان بزرگ تر همواره بیشتر از ْ۱۸۰ و کمتر از ْ۳۶۰ است.

قوس

شیو

ابرو

توس

کیومرث

رادیان

رادیان

هز

هز

سجود ، قوس ، کمان ، تعظیم

قوس ، کمان ، هلال ، جرقه ، خم ، خرپشته

قوس ، کمان ، طاق

کمان ، ارشه ویولون ، ارشه ، چیز بی معنی یا پوچ

قوس

قزحية , قوس قزح