معده عضو توخالی، عضلانی و حجیمی از لوله گوارش است که به شکل
لوبیا شکل می باشد که در مرحله دوم گوارش عمل می کند و نقش گوارش شیمیایی را بر عهده دارد. محفظه معده از بالا به مری و از پایین به دوازدهه مربوط می شود.
این عضو در ناحیهٔ هایپوکندریاک چپ و اپی گاستریک قرار دارد و در قسمت قدام به وسیله مهره های ششم تا نهم سینه ای حمایت می شود. معده به دلیل ترشح
اسید هیدروکلریدریک و فاکتور ضد کم خونی جزء
غدد برون ریز ثانویه محسوب می شود. همچنین به دلیل ترشح
گاسترین،
گرلین، نوروپپتیدY، سوماتوستاتین،
هیستامین و اندوتلین نیز جزء سلول درون ریز محسوب می شود.
معده واژه ای عربی است. در
زبان پارسی میانه، از واژه کومیگ (kumig) برای اشاره به این عضو استفاده می شده است.
غذا پس از عبور از مری وارد معده می شود. معده عضوی است عضلانی و چند لایه. به خاطر تولید
اسید هیدروکلریک در معده محدوده PH آن بین ۱ تا ۴ است که بستگی به نوع جاندار، غذای درون معده، زمان آن در طول روز و مصرف دارو دارد. اسید معده توسط سلولهای جداری ترشح می شود. هورمون گاسترین، تحریک عصب پاراسمپاتیک (استیل کولین) و هیستامین بر میزان ترشح اسید مؤثر هستند. برخی از سلولهای معده همچنین برای حفاظت از مخاط آن اسید را معکوس ترشح می کنند. فاکتور داخلی نیز در معده ترشح می شود و با اتصال به
ویتامین ب۱۲ نقش مهمی در جذب این ویتامین دارد زیرا این ویتامین اول به صورت
پروتئین است اسید معده باعث میشود که این ویتامین از پروتئین در آمده و در معده با فاکتور داخلی ترکیب میشود و در بدن جذب می شود.
غذا در معده به ذرات کوچکی خرد می شود تا غذا بتواند در
روده باریک جذب شود که منظور همان گوارش شیمیایی است.
در طول روز حدود ۲ تا ۳ لیتر اسید در معده ترشح می شود که بیشترین مقدار ترشح در غروب است.
معده اولین مکان ذخیره موقت غذاست که قابلیت منبسط شدن دارد به طوری که می تواند حدود ۲ تا ۴ لیتر غذا را در خود نگه دارد.