معادن افغانستان

افغانستان برخی از پیچیده ترین و متنوع ترین زمین شناسی را در خود دارد. در این کشور قدیمی ترین سنگ ها از دوره‍ آرچین ۳٬۸۰۰ میلیون سال پیش و سنگ هایی از دورهٔ پروتوزوئیک ( ۲٬۵۰۰–۵۷۰ میلیون سال پیش ) فنیروزوئیک ۵۷۰ الی ۱٫۶ میلیون سال پیش تا امروز دیده می شود. این کشور همچنین دارای پیشینهٔ طولانی و پیچیدهٔ تکتونیکی است. دلایل آن تا حدودی مربوط به موقعیت آن در انتهای غربی هیمالیا، تصادم نیم قارهٔ هند، تشکیل کوه های هندوکش، تصادم چندین پارچه های جدا شده زمین ( Plate tectonics ) و غیره مسائل می باشد. بدین لحاظ ذخایر معدنی افغانستان از نوع ماگمایی، پگماتیک، کار بونیتک، اسکارن، هیدروتورمال، دگرگونی متحوله و رسوبی می باشد. این کشوربه نسبت کوهستانی بودنش دارای ذخایر معدنی متنوع و فراوان می باشد. [ ۱] طبق اظهارات اخبار اندیپندنت و سروی جیولوژی ایالات متحدهٔ آمریکا ارزش نفت و گاز افغانستان ۲۲۲٬۸۹۲٬۳۵۰٬۰۰۰ دلار و ارزش معادن افغانستان ۹٬۰۰۸٬۹۴۸٬۰۰۰٬۰۰۰ دلار ارزش مجموعی آن ۹٬۱۳۱٬۸۴۰٬۳۵۰٬۰۰۰ دلار یا ۹٫۱۳۱٫۸۴۰ تریلیون دلار می باشد. [ ۲] افغانستان از لحاظ معادن غنی و دارای معادن متعدد است. تحقیقات زمین شناسی به اثبات رسانیده است که در افغانستان ۱٬۴۰۰ نوع منرال و سنگ معدنی شناخت گردیده است. [ ۳] در این اواخر گروهی از ناسا آمریکا با وسایل اشعهٔ لیزر توانستند معادن عمق کوه ها و زمین های افغانستان را کشف، عکسبرداری و تثبیت تقریبی نمایند. تا فعلاً ۲۸۶ معدن فلزات، ۵ میدان گازی در شمال، تیل مایع وسایر معدنیات کشف شده است. معدن فلزات افغانستان به تنهایی وجود ندارد بلکه به طور درصدی پیدا می شود، مثلاً مس در ۲۴۰ نوع سنگ پیدا می شود. زیادترین آن در بورنیت CuFeS4 دارای اعیار ( ۶۳٫۳٪ ) مس و باقی مانده آهن و سلفر است. معادن آهن در افغانستان از اهمیت بسزایی برخوردارند، یکی از مشهورترین معادن آهن در این کشور معدن آهن حاجیگک است که دارای ۱٫۸ میلیارد تن آهن می باشد. معادن طلا در چهار منطقهٔ زرکشان غزنی، بدخشان، خاک ریز قندهار و تخار وجود دارد. معادن کرومیت در حصارک لوگرو و در ولسوالی زن خوان غزنی و غیره مناطق وجود دارد. معادن زغال سنگ در یازده محل از جمله ۵ معدن آن قابل استخراج می باشد، معدن لاجوردبدخشان دارای ۱٬۳۰۰ تن لاجورد در سرسنگ بدخشان، معدن مس عینک لوگر دارای ذخایر آهن ۱۱٫۳ میلون تن، ذخایر نفت وگاز شمال ۱٫۸ میلیارد مترمکعب و ذخایر نفت و گاز در هرات هلمند کتواز، معادن سرب و روی در هشت محل و هم دارای معادن مرمر «سفید و رنگه» می باشد. افزون بر این در این کشور معدن یورانیوم خانشین در ولایت هلمند، تیتانیوم، لیتیم در نمکسار هرات، کنر و تخار، معادن آهن در ۱۰۰ محل، مس در دوازده محل، آلومینیم ولایت زابل معدن نقره، منیزیم، قلعمی باشد. افغانستان دارای منرال های کم قیمت و گران قیمت است. منرال های قیمتی از قبیل کورندوم امیتس توپاز، یاقوت در دو ناحیه، اکومارین لعل در شغنان بدخشان، عقیق سیاه و رنگه، گرانیت، زمرد پنجشیر فیروزه، بیرایت، تورمالین ( شاه مقصود ) می باشد. هکذا معادن نمک این کشور در اندخوی فاریاب، دولت آباد تالقان و نمکسار هرات، می باشد. افزون بر این دارای معادن فلورایت، گچ، چونه می باشد. معدن باروت، گوگرد در کوه البرز مزارشریف، مواد خام سمنت در کوه جبل السراج، غوربند، تالک ( تباشیر ) در ننگرهار، ابرک، گانزیت، برلیم نیوبیوم سزیوم روبیدیوم، سنگ سلیت، معدن بیروچ ولایت نورستان، معدن بیرات در غوربند و پروان، معدن سیماب در ولایت غور، فلورامیت ارزگان، سنگ رخام در هلمند، معادن مولیدین در زابل، بغلان و لوگر، معدن بریل در ولایت کنر، معدن تنتال در نورستان، معدن بارایت سنگلان هرات، معدن شاه مقصود در ماهیپر کابل، و غیره معادن را دارا بوده و تعداد آن تا هنوز کشف نشده است. البته ضخامت پوست زمین در نواحی پامیر الی ۷۵ کیلومتر در نواحی هموار ۵۰ کیلومتر ضخامت رسوبات از چند صد متر الی ۲۰ کیلومتر می باشد که مواد معدنی در میان این ها به شکل مواد کانی و رسوبی وجود دارد. تا اکنون تقریباً از این معادن بهره برداری نشده است.