عمامه

دستار، شال که دورسرببندند
( اسم ) پارچه ای دراز که دور سر پیچند دستار جمع : عمائم ( عمایم ) .

نخ گروهه نخی که آنرا گرد چیزی بشکل عمامه بپیچند باشند .

(عِ مِ) [ ع . عمامة ] (اِ.) دستار، پارچه ای دراز که دور سر پیچند.

شالی که دور سر می بندند، دستار.

عِمامه، پارچه به نسبت درازی که به دور سر می پیچند.
از احکام مرتبط با آن در باب های طهارت ، صلات ، جهاد ، ظهار و ارث سخن گفته اند.
بر سرنهادن
بر سر نهادن عمامه در آغاز سفر ؛ هنگام رفتن پی حاجت، برای نماز جمعه و نماز عید ، بر خطیب نماز جمعه و عید و هنگام خروج از حمام ، مستحب است. آیا بر سر نهادن عمامه به طور مطلق در هر حال نیز استحباب دارد یا نه؟ جمعی قائل به استحباب آن شده اند.
← حکم بر سر نهادن عمامه
در برخی روایات، تحنّک (تحت الحنک قرار دادن) برای عمامه وارد شده است. در مقابل، در روایات متعددی، اسدال (رها کردن یک طرف عمامه بر سینه و طرف دیگر آن بر پشت یا میان دو کتف و یا رها کردن یک طرف آن) آمده است. در بعضی روایات اندازه طرفی که به پشت رها می شود مقدار چهار انگشت ذکر شده است.
← تعریف تحنّک
...

عِمَامَه یا عَمّامِه پارچه ای که روحانیان شیعه، روی سر می گذارند. این پوشش از لباس های قدیمی مردان به شمار می رود. امروزه لباس شاخص روحانیت شیعه، عمامه است که به دو رنگ مشکی برای سادات و سفید برای غیر سادات به دور سر بسته می شود.
آن گونه که از متون و اشعار کهن فارسی برمی آید، عمامه و دستار، جزو لباس های قدیمی ایرانیان بوده، به ویژه برای صاحب منصبان و علما. عمامه معمولا از پارچه ای اعیانی، رنگین و طرح دار تهیه می شده است:

عَمّامَه یا دستار گونه ای سربند با سبک های گوناگون میان مردم خاورمیانه و شمال آفریقا و جنوب آسیاست. شخصی که عمامه بر سر دارد مُعَّمَم می گویند. در هندوستان نیز عمامه بسته می شود، و نیز در میانِ همهٔ روحانیان مسلمان در جهان گونه ای از آن بسته می شود. در سده های میانه، در جهان اسلام همهٔ مردان سعی می کردند عمامه یا دستار بر سر بگذارند؛ به طوری که نداشتنِ آن را نشانهٔ «مست بودن» «مرد نبودن» «خارجی بودن» و نابالغ و… می دانستند. پیش از اسلام، عمامه سربندِ زنان مکّه نیز بوده است. انواع عمامه به سه نوع، سفید، سیاه، و سبز تقسیم بندی می شوند
عمامه سیاه برای سادات است.
عمامه سفید برای عام است.
عمامه سبز برای علوی ها است
در تمامی زبان های از ریشه لاتین و یونانی عمامه را «توربان» (Turban) می نامند که از زبان فارسی برگرفته شده. فرهنگ دهخدا آورده: «دول بند» دستار و عمّامه را گویند که توربان متداول در فرانسه به معنی عمامه مأخوذ از کلمهٔ دولبند فارسی است. «دول بند» یا «دولبند» (Dolband) در زبان ها غربی تبدیل به توربان گشته.
در عربستان سده نهم؟ میلادی (پیش؟ از اسلام) بزرگان عرب درمراسم ویژه و جمعه ها و بازارها از جمله بازار عکاظ و ذی المجاز و… عمامه برسر می نهادند. گذشته از اشراف و بزرگان عرب، خطبا و سخنرانان نیز عمامه می بستند، و داشتن عمامه و عصا برای این دسته ضروری بود.
در بین مسلمانان در خصوص چگونگی گزینش لباس و انتخاب رنگ آن، شرایط و آداب خاص پیش بینی شده است. در برخی از روایات یا احادیث به پوشیدن برخی از لباس ها برای مردان مسلمان سفارش شده است. بزرگان دینی مسلمان نیز از آن ها بهره می گرفتند تا به عنوان سنّت پذیرفته گردند و مقبول جامعه شود. از جمله لباس هایی که در اسلام بدان سفارش شده، عمامه است. بزرگان مسلمان و علمای اسلامی و حتی مردم عادی در طول تاریخ از عمامه استفاده می کردند، اگر چه رنگ پارچه و نحوه بهره گیری از آن به حسب شرایط زمان و مکان تفاوت داشته است. در بین اهالی خراسان عمامه یک سربند رایج است که هنوز به شکل محدود بر سر گذاشته می شود. در ادبیات فارسی، امیر خسرو سروده است:

سرپیچ

شیرازه ، پیشانی بند ، عمامه ، روسری

ارایش مو ، عمامه ، روسری زنانه ، پوشاک سر ، ارایش سر

عمامه

عمامه ، دستار ، کلاه عمامه مانند