جرقویه

جرقویه یا گرکویه، شهرستانی در جنوب شرقی استان اصفهان است.
این منطقه چندین شهر و روستا را شامل می شود:شهر نیک آباد، شهر نصرآباد، شهر محمدآباد، شهر حسن آباد.
روستاها: قارنه ، پیکان ، آذرخواران ، رامشه ، سیان ، مالواجرد ، دستجرد ، مبارکه ، اسفنداران ، حارث آباد ، حسین آباد ، احمدآباد ، یخچال ، خارا ، گنج آباد ، سعادت آباد ، مزرعه عرب ، حیدرآباد ، فیض آباد ، کمال آباد
منطقه جرقویه با پهناوری نزدیک به ۶۴۵۰ کیلومترمربع است که نزدیک ترین روستای این منطقه به اصفهان روستای قارنه به فاصله ۵۴ کیلومتر و دورترین روستای این منطقه به اصفهان روستای حارث آباد به فاصله ۱۶۸ کیلومتر است. از سوی شمال به شهرستان هرند و شهرستان ورزنه ، از جنوب به شهرستان آباده در استان فارس، از غرب به شهرستان شهرضا، از شمال غربی به دهستان براآن جنوبی، از شمال شرقی به تالاب گاوخونی، از شرق به بخش ندوشن یزد و از جنوب شرقی به شهرستان ابرکوه و از جنوب غربی ایزدخواست در استان فارس متصل می شود.
سیر نام این منطقه در زمان: گرکویه، گرکوا، گرگوِیه، گبرگوِیه، جِرکوه، جِرقوه، جرقویه
دربارهٔ نامگذاری این منطقه سه دیدگاه وجود دارد:
• جِرقویه که عربی شده جِرکویه است. جِر در گویش مردم منطقه به معنی زیر و پایین و چون بیشتر مناطق مسکونی در این منطقه در دامنه کوه واقع گردیده است جِرکوه نامیده اند.
• با خشک شدن دریای مرکزی ایران این منطقه که سرزمینی آباد و خرم بوده و از نشانه های آن در روزگار کنونی وجود جنگل های قیچ و تاغ و گز ( درخت ) و درختان بادام و انجیر و پسته کوهی است؛ از پوشش گیاهی تهی شده و در زمان ساسانی به گرکویه ( کوه لخت ) معروف می شود.
• گویش مردم این منطقه همان گویش گرکویه ای است که از شاخه گویش های مرکزی ایران و بازمانده زبان پارسی باستان، اوستایی و پهلوی ساسانی است. به همین سبب این سرزمین را گرکویه یعنی جایگاه ستایش نیایش و سرود نامیده اند؛ چراکه گر در زبان اوستایی به چم ستایش ونیایش و سرود است و کوی پسوند جایگاه که با گذشت زمان به جرقویه تغییر یافته است.
این منطقه از جمله مناطق ساحلی دریای مرکزی ایران است که یازده هزار سال قبل خشک شده است. ابزارهای مفرغی که در کنار غارهای این منطقه یافت شده حکایت از دوران غارنشینی دارد. روستای قارنه به دست قارن پسر کاوه آهنگر بنا شده است. همچنین در روستای نصرآباد ( گیوان ) دژی باستانی وجود دارد که به گیو پسر گودرز نسبت می دهند. در روزگار اشکانیان این منطقه پیرو یکی از استان های هجده گانه بود.