اِنْگِلْس، فِریدریش (۱۸۲۰ـ۱۸۹۵)(Engels, Friedrich)
اِنْگِلْس، فِریدریش
فیلسوف سیاسی و اجتماعی آلمانی. از دوستان کارل مارکس بود و در نگارش مانیفست حزب کمونیست(۱۸۴۸) و چند اثرِ مهم دیگر با وی همکاری کرد. با تفسیرهایی که پس از مرگِ مارکس از مارکسیسمبه دست داد و نیز آثار فلسفی و تاریخی دیگری همچون منشأ خانواده، مالکیت خصوصیو دولت (۱۸۸۴) که در آن استقرار نظام پدرسالارانهرا با توسعۀ مالکیت خصوصیمرتبط دانست، مفاهیمی چون ماتریالیسم تاریخیرا بسط و گسترش داد. با بهره گیری از عقاید اثبات گراییو داروینیسممایه ای به ظاهر علمی به مارکسیسم بخشید و از این طریق بر نظام فکری حاکم در شوروی تأثیر نهاد. پدرش او را در ۱۸۴۲ برای کار کردن در کارخانۀ نساجی متعلق به خانوادۀ خود به منچستِر، فرستاد. انگلس در آن جا به نهضت چارتیسمپیوست. در ۱۸۴۴ با کارل مارکس آشنا شد و دوستی آنان تا آخرِ عمرِ مارکس ادامه یافت. به اتفاقِ مارکس تفسیری مادی گرایانه (ماتریالیستی) از تاریخ به دست داد. آنان در سال های ۱۸۴۷ و ۱۸۴۹ مانیفست کمونیست را نوشتند. درخلال انقلابِ ۱۸۴۸ـ۱۸۴۹ به آلمان بازگشت و به اتفاق مارکس مقالاتی در روزنامۀ نویه راینیشه تساتیونگمنتشر کرد و به دفاع از انقلاب پرداخت. پس از شکست انقلاب به منچستر بازگشت و تا پایان عمر، سخاوتمندانه هزینۀ زندگی خانواده مارکس را تأمین کرد. نخستین کتاب انگلسوضع طبقۀ کارگر در انگلستان(۱۸۴۵) بود. درس گفتارهای ۱۸۴۸ خود را در جنگ دهقانان در آلمان(۱۸۵۰) وانقلاب و ضد انقلاب در آلمان(۱۸۵۱) گردآوری و منتشر کرد. پس از مرگ مارکس تا حد زیادی مسئولیت ترویج عقاید او را بر عهده گرفت؛ مجلدات دوم و سوم سرمایه(۱۸۸۵ و ۱۸۹۴) را پس از مرگ مارکس ویراست و منتشر کرد. اگرچه انگلس عقاید خود را با عقاید مارکس همسان می دانست، تفاوت هایی که در آثارشان دیده می شود مناقشات زیادی را میان مارکسیست ها برانگیخته است.
اِنْگِلْس، فِریدریش
فیلسوف سیاسی و اجتماعی آلمانی. از دوستان کارل مارکس بود و در نگارش مانیفست حزب کمونیست(۱۸۴۸) و چند اثرِ مهم دیگر با وی همکاری کرد. با تفسیرهایی که پس از مرگِ مارکس از مارکسیسمبه دست داد و نیز آثار فلسفی و تاریخی دیگری همچون منشأ خانواده، مالکیت خصوصیو دولت (۱۸۸۴) که در آن استقرار نظام پدرسالارانهرا با توسعۀ مالکیت خصوصیمرتبط دانست، مفاهیمی چون ماتریالیسم تاریخیرا بسط و گسترش داد. با بهره گیری از عقاید اثبات گراییو داروینیسممایه ای به ظاهر علمی به مارکسیسم بخشید و از این طریق بر نظام فکری حاکم در شوروی تأثیر نهاد. پدرش او را در ۱۸۴۲ برای کار کردن در کارخانۀ نساجی متعلق به خانوادۀ خود به منچستِر، فرستاد. انگلس در آن جا به نهضت چارتیسمپیوست. در ۱۸۴۴ با کارل مارکس آشنا شد و دوستی آنان تا آخرِ عمرِ مارکس ادامه یافت. به اتفاقِ مارکس تفسیری مادی گرایانه (ماتریالیستی) از تاریخ به دست داد. آنان در سال های ۱۸۴۷ و ۱۸۴۹ مانیفست کمونیست را نوشتند. درخلال انقلابِ ۱۸۴۸ـ۱۸۴۹ به آلمان بازگشت و به اتفاق مارکس مقالاتی در روزنامۀ نویه راینیشه تساتیونگمنتشر کرد و به دفاع از انقلاب پرداخت. پس از شکست انقلاب به منچستر بازگشت و تا پایان عمر، سخاوتمندانه هزینۀ زندگی خانواده مارکس را تأمین کرد. نخستین کتاب انگلسوضع طبقۀ کارگر در انگلستان(۱۸۴۵) بود. درس گفتارهای ۱۸۴۸ خود را در جنگ دهقانان در آلمان(۱۸۵۰) وانقلاب و ضد انقلاب در آلمان(۱۸۵۱) گردآوری و منتشر کرد. پس از مرگ مارکس تا حد زیادی مسئولیت ترویج عقاید او را بر عهده گرفت؛ مجلدات دوم و سوم سرمایه(۱۸۸۵ و ۱۸۹۴) را پس از مرگ مارکس ویراست و منتشر کرد. اگرچه انگلس عقاید خود را با عقاید مارکس همسان می دانست، تفاوت هایی که در آثارشان دیده می شود مناقشات زیادی را میان مارکسیست ها برانگیخته است.
wikijoo: انگلس،_فریدریش_(۱۸۲۰ـ۱۸۹۵)