الـجوهر النضید فی شرح منطق التجرید

الجوهر النضید فی شرح منطق التجرید کتابی است شامل تمامی بخش های منطق و بسیار مختصر که خواجه نصیر الدین طوسی آن را نوشته است و علامۀ حلّی به شرح غیر مزجی آن اقدام نموده و آن را «الجوهر النضید فی شرح کتاب التجرید» نامیده است.
کتاب خواجه اگر چه اکنون به نام «تجرید المنطق» معروف است و در الذریعة نیز با همین نام و به عنوان عدل تجرید الاعتقاد مطرح است لیکن از مقدمۀ علامۀ حلّی در شرح خود که می گوید:
«و تفت علی المختصر الموسوم بالتجرید فی المنطق» و نام گذاری شرح خود در همان مقدمه به الجوهر النضید فی شرح التجرید و مقدمۀ خود خواجه، روشن می شود که خواجه قصد داشته کتابی مشتمل بر قواعد منطقی بنویسد و از ابتدا نام آن را التجرید گذاشته بوده است و بعدا که تصمیم گرفته قسمت کلام را نیز به آن اضافه کند، برای تفکیک آن از قسمت منطق - همان طور که از مقدمۀ کتاب تجرید الاعتقاد روشن می شود - آن را به تجرید الاعتقاد نامیده است.
از این رو این مطلب مبیّن نیست که خواجه قسمت منطق را به عنوان مقدمه برای قسمت کلام نوشته است و احتمالا این استنباطی از اشتراک اسم این دو کتاب و مقدمه بودن منطق برای سائر علوم است. پس اسم این متن منطقی همان طور که استظهار کردیم التجرید بوده است. اما در نام شرح علامه اختلافی در کار نیست و علامه خود آن را به الجوهر النضید نام گذاری کرده است.
این کتاب همان طور که در مقدمۀ آن آمده و ترتیب فعلی نیز آن را تأیید می کند دارای نه فصل است.