گپ

ریشه ی واژه ی گپ در فارسی باستان فعل ( gaub ) ، و در فارسی میانه ( gowet ) ، و در فارسی جدید ( گوید= goyad ) گفته شده است.
واژه ی گپ در جای های مختلف به معانی مختلف به کار می رود که به پیوست به چند مورد اشاره می شود:
گپ به معنای سخن بیهوده
شاهد شعری از ( انوری ) :
نفس من برتر از آن است که مجروح شود
خاصه از ( گپ زدن ) بیهده ی بی بصران
.
گپ به معنی لاف و گزاف
شاهد شعری در مثنوی کبیر :
چون زن صوفی تو خائن بوده ای
دام مکر اندر دغا بگشوده ای
که زهر ناشسته رویی ( گپ زنی )
شرم داری از خدای خویش نی
.
گاه این واژه به معنای بزرگ، سردسته و رئیس به کار می رود مثل ( حسن گپ )
گاه این واژه به معنای بزرگ شدن و فعل آن ( گپ شدن ) است مثل:
وقتی که گپ شد، یعنی موقعی که بزرگ شد. یا ( گپ تر ) یعنی بزرگ تر.
حرف و صحبت را هم گپ می گویند مثل : گپ زدیم یعنی صحبت کردیم.
اکنون به مشتقات این واژه نگاهی می اندازیم:
گپیدن = گفتن
از گپ ماندن: کنایه به حالت مرگ است.
به گپ آمدن: به سخن آمدن
به گپ کسی شدن: در اختیار فکر کسی در آمدن/ برای فکر کسی کار کردن
بی گپ و سخن: بی سبب و بی دلیل
سر گپ آمدن: کنایه از به مقصود نزدیک شدن.
کسی را به گپ گرفتن: کسی را به مقصودی به سخن مشغول کردن
گپ از گپ برآمدن: کنایه از زمان از دست رفتن.
گپ پهلودار: سخن نیشدار و طعنه و کنایه
گپ بیراه: سخن نادرست
گپ جاندار: سخن سنجیده و معقول
گپ خام: سخن پوچ و بی معنی
گپ رس: سخن فهم – نکته سنج
گپ رو:کسی که به حرف دیگری عمل کند.
گپ ساختن: شایعه پردازی و تهمت ساختن
گپ کسی را کشیدن: سخن کسی را تحمل کردن.
گپ کشیدن:برای کسی حرف درست کردن
گپ گرفتن: سخن از دهن کسی گرفتن – میان حرف کسی آمدن .
گپ گیر: زرنگ و تیز هوش، ناقد
گپ گیرک:سخن چین و نمّام
که البته این اصطلاحات بیشتر در افغانستان رواج دارد.
پیرایه یغمایی