ضحاک

نام همان موجود افسانوی که آذدار: آژدار ( آذردار: آتشدار ) گفته می شود همانکه از دهانش آذر یا آتش استخراج می شود مانند مار های سر شانه های عرب لوده ای ایران. از همان خاطر نام همان عرب سمبه شدگی یی ابلیس را اژدها می گفتند. نظر به داستان های مستخرج شهنامه.

- هو سِتا : با دو معنا ؛ یکی خبری به معنای ستاینده هو و دیگر امری و خطاب به شنونده به معنای هو را ستایش کن.
- آو ستا : با دومعنا ؛ یکی خبری به معنای ستاینده آب به عنوان یکی از عناصر چهاگانه فلسفی و منشاء زندگی زمینی و دیگری امری و خطاب به شنونده به معنای آب را ستایش کن بخاطر فواید آن.
عنوان اهورامزدا در اصل و ریشه یعنی در هوستا یا آوستا ( اوستای نقل قولی ) به شکل زیر تلفظ می شده است : اهو را مَزِدا .
- اهو به معنای هو اولیه یا آغازین و نام خدای پدر در زبان و فرهنگ قوم فارسی زبان ایلام ( Elam با تلفظ اِل آم یا ایل عام ) مخترع یکی از خطوط سه گانه میخی و مقر فرمانروایی زمینی وی در پانتئون ها یا مجامع خدایان در شهر های باستانی شوش و اشان بوده است.
- را علامت یا نشانه مفعول بی واسطه.
- مَزِدا یعنی پاک نکن.
لذا این نام یا عنوان در اصل و ریشه بصورت امری و خطاب به شنونده به معنای زیر بوده است :
هو اولیه یا آغازین را از خاطره پاک نکن بلکه آنرا همیشه به یاد داشته باش. تا که بابت آن انشاءالله ( البته به زبان آن عصر : اگر اهورا بخواهد ) شاید پیر نشوی و همیشه جوان بمانی، انگار که یک جام یا پیاله ای از شراب یا شربت تهیه شده از شیره یا عصاره گیاه معروف هوم نوشیده باشی.
واژه هوم در اصل و ریشه یعنی به زبان قوم ایلام ( عیلام به زبان عربی ) به شکل زیر تلفظ می شده است : هوَم : با دو معنا ؛ یکی از طرف خود هو به عنوان آفریدگار کائنات به معنای " من هو هستم " و دیگری به زبان پیروان هو به شکل مفرد به معنای هوِ من یا خدای من. لذا هوم در اصل و ریشه گیاه نبوده بلکه توسط قوم فارسی زبان سومر اقتباس گردیده و به گیاه تبدیل شده و خود هو به معنای ضمیر سوم شخص مفرد یعنی او نبوده است .
اما آن گیاه که موبد موبدانان ( به اصطلاح باریک بینان و نکته سنجان ) با استعمال شیره آن نشئه می شده و به حالت خلسه فرو می رفته و پس از بازگشت از جهان معنوی و باقی به جهان مادی و فانی، داستان معراج را برای شنوندگان تعریف میکرده اند، شاید همین تنباکوی سبز رنگ و طبیعی بوده باشد تحت نام های گراس ؛ گانجا و یا ماری ژوانا ( ماری جوان و باکره ) که به قول ابن سینا استعمال یا مصرف این گیاه طبی یا داروئی فهم و عقل را تیز و حس و فکر و خیال را روشن می نماید.
من خودم گاهی اوقات البته به ندرت یعنی هر سه یا چهار ماه یک بار قبل از آغاز تمرین یوگای خیالی با هدف سیر و سلوک در آفاق و انفس و احیانا صعود و معراج بر روی فلک الافلاک ( یعنی آسمان بزرگ بر روی افلاک یا آسمان های هفتگانه یا سماوات سبع یا سبعه ) و روئیت یا مشاهده جمال و جلال بی مثالش را در حین نشست و برخاست اش روی عرش، یک سیگاری درست حسابی بار می زنم و پس از کشیدن آن به ملای تیزهوش تبدیل یا استحاله می یابم و صندلی را بمثابه منبر می بینم که روی آن جلوس نموده باشم و برای هزاران شنونده خموش و گویا مشغول وعظ و خطابه و روضه خوانی باشم.

- زِ آه اک : به این معنا که بهنگام آفریده شدن یک آه کوچک یا ناچیز در تن او دمیده شده بوده باشد نسبت به آه بزرگ یا قوی دمیده شده در کالبد آدم.
آژی ده اکه: ژی به زبان یکی از اقوام ماد یعنی کرد های امروز به معنای زندگی بوده و می باشد. حرف آ مخفف آغاز یا اول و یا ازل . پسوند aka با تلفظ اکه در زبان کردی نقش حرف تعریف را بازی می کند مانند حرف ال در زبان عربی و the در زبان انگلیسی ، با این تفاوت که در آخر کلمات قرار می گیرد. به عنوان مثال : آن شهر ؛ شار اکه ( حرف ا تلفظ نمی شود. dah با تلفظ ده همان عدد 10 می باشد. لذا این واژه به شکل آ ژی ده اکه ؛ به معنای زندگی های دهگانه آغازین یا ازلی هر کدام از افراد انسانی بوده است در سامان یا نظام احسن و اشرف آفرینش مبدئی و ازلی و ابدی، حالت اولیه پارادیزی ؛ پردیسی ؛ فردوسی ؛ جنتی یا بهشتی طبیعت و کیهان در نهایت کمال ایده آل خوبی و زیبایی با کمیت و کیفیت بهشت برین.
این نام یک بینش و باور بسیار قدیمی در سرزمین ایران بوده است و معنای آن مترادف و معادل معنای واژه فرا باستانی - اوستایی " خویدوده " می باشد. از دیدگاه خردمندان گم نام و آفرینندگان اولیه ، این واژه گان ( خویدوده ؛ آژی ده اکه ) در میدان های کلی خود شناسی و انسان شناسی و خطاب به تک تک افراد انسانی به معنای زیر بوده اند :
خود تو ده تائی.
و نه به معنای عاطل و باطل و انحرافی و گمراه کننده ازدواج با محارم . زرتشت و شاگردان و هم عصران وی به تلفظ ریشه ای و معنای اصلی این دو واژه و خیلی از کلمات دیگر اوستای کهن ( اوستای نقل قولی و نوشته نشده ) علم و آگاهی نداشته اند.
فریدون : فرای دون : به معنای برتر از پایین . پسوند دون علاوه بر پائین به معنای دان هم می باشد که ریشه در مصدر دانستن دارد. یعنی انسانی که به دانش ماورائی یا آسمانی و یا غیبی دانا باشد.
ثری تودون نام اوستایی فریدون : سِری تو دان. سری به معنای رمزی ؛ تو در اینجا به معنای درون ؛ دون یعنی می داند. لذا این نام به انسانی گفته می شده است که به راز های درون یا باطن موجودات بخصوص انسان آگاه و دانا بوده باشد.
بهر حال من خودم به جنبه ها یا ابعاد دهگانه نفسانی افراد انسانی مشتمل بر پنج من یا خود و یا نفس مجرد مردانه و پنج نفس مجرد زنانه باور دارم و در همین زمینه داستان بابا آدم و ننه حوای ادیان به اصطلاح توحیدی - ابراهیمی یعنی یهودیت و مسیحیت و اسلام از دیدگاه من یک افسانه تخیلی و توهمی بیش نمی باشد و محتوای آن از طرف خداوند متعال در قالب وحی به گوش سر سرایندگان آن ابلاغ نگردیده است. داستان حقیقی آفرینش انسان ریشه در سرزمین ایران دارد و آنهم نه داستان کیومرث ( کی او مرز ) اوستایی و شاهنامه ای که یک رقابت کودکانه با داستان آدم تورائی بیش نبوده است، بلکه بسیار دور دست تر به سمت غار نشینی و امرار معاش از طریق شکار و قبل از پیدایش خط.

�ز رامش جهان پر ز آوازِ نوش�.
ولی ناگهان غرور او را می گیرد و خود را هم پایهٔ پروردگار می پندارد و از این رو �فرّه ایزدی� از او گسیخته می گردد و مانند ایّوب یک شبه همه چیز از او روی برمی تابد؛ مُلک از دستش می رود و ضحّاک او را با ارّه به دونیم می کند. بدبختی آن است که بهای گناه فرمانروای نادان را باید نه تنها خود او بلکه همهٔ مردمش در طیّ مدّتی دراز بپردازند و از این رو ایرانیان به استیلای هزارسالهٔ ضحّاک محکوم می گردند.
جمشید، نه تنها مغرور، بلکه یک مستبد تمام عیار هم هست زیرا در گمراهی خود به حرف احدی گوش نمی دهد. از خصوصیات دورهٔ او آن است که در آن چون و چرا جرم شناخته می شود:
�چرا کس نیارست گفتن، نه چُون�
داستان ضحّاک پر از کنایه هایی ست که همواره اندیشهٔ بشر را به خود مشغول می داشته، نمونهٔ تمام عیار مَلعَنَت و رذالت، پدرکُشی، گوش دادن به وسوسهٔ ابلیس، داشتن مار بر شانه که تجسّم عذاب وجدان است؛ غذا دادن مارها از مغز سرِ جوانان که شومی حاکمِ ستمکاره را می رساند.
و اما پایان کارِ ضحاک همان است که هر بیدادگری باید در انتظارش باشد، گرچه در عالمِ واقع بسیاری از اینگونه کسان از چنگ آن رها مانده اند.
زنده یاد استاد دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن
سرو سایه فکن،
[دربارهٔ فردوسی و شاهنامه]
خط استاد غلامحسین امیرخانی، صفحهٔ ۹۹
پنجشنبه_ها_و_شاهنامه