یکسان سازی فرهنگی در ایران معاصر، اصطلاحی است به این معنا که در ایران روندی وجود داشته و می دارد که فرهنگ مردم ایرانی را یکسان کند. به عقیدهٔ باورمندان به وجود چنین تفکری، در زمان دولت پهلوی به خصوص در دوره رضاشاه، این سیاست به طور شدید دنبال می شد و تا امروز نیز ادامه دارد. مخالفین این دیدگاه ادعا می کنند که ملت هایی مانند ایران، مصر و یونان، ملت هایی باستانی هستند، که اغلب ویژگی های ملت به معنای امروزی آن را نیز دارا هستند و اگر هویت ملی ایرانی را بر مبنای عناصری چون زبان، دین، تاریخ و فرهنگ مشترک تعریف کنیم، هیچ کدام از این عناصر، ساخته و پرداخته یک دولت نیستند.
... [مشاهده متن کامل]
احساس یگانگی ملی و حس همبستگی با زبان و ادبیات فارسی در دوران پیش از مدرن و پیش از ملی گرایی سبک غربی نیز در ایران همواره موجود بوده و مردم ایران، حتی اگر دارای تفاوت های زبانی هم بوده اند، اما زبان و ادبیات فارسی را از پایه های ملیت خود دانسته اند. با این حال در دوران پیش از ورود اسلام به ایران نیز، زبان های گوناگونی در این سرزمین وجود داشته ، که برجسته ترین آن ها فارسی میانه ( پهلوی ) زبان رسمی ساسانیان در ایران بود. زبان های دیگر ایرانی نیز در آسیای میانه رایج بود، که مهم ترین آن ها سُغدی و خوارزمی بودند. پس از ورود اسلام به ایران، زبان عربی در نقاطی از ایران به ویژه خراسان و آذربایجان رواج می یابد. با گذشت زمان، زبان فارسی دری در دوران سامانی و صفاری به عنوان زبان رسمی برگزیده می شود. این زبان در گسترده ترین حد خود، از بالکان تا هندوستان و آسیای میانه به عنوان زبان فرهنگی و دیوانی و رسمی و میانجی کابرد داشته است. پس از فروپاشی دولت سامانی، زبان ترکی نیز به تدریج جایگاه زبان های خوارزمی و سغدی را در ماوراءالنهر می گیرد. در دوران سلطنت فرمانروایان ترک تبار سلجوقی و غزنوی، آن ها با وارد شدن به حوزه های فرهنگی و تمدنی ایران، تاحدود زیادی تحت تأثیر فرهنگ ایرانی قرار گرفته و دارای فرهنگی ترکی ایرانی می شوند. همچنین زبان فارسی به عنوان زبان رسمی قلمرو سلجوقی و غزنوی باقی می ماند. در دوران حمله ی مغول ها به ایران، به سبب مهاجرت گسترده خوارزمی های فراری ساکن منطقه خوارزم به بخش شمال غرب ایران و نیز بخش بزرگی از سرزمین های اران، شروان و آذربایجان، این مناطق به تدریج ترک زبان می شوند. با این اوصاف، بجز در دوران دویست سال پس از حمله اعراب به ایران همواره زبان فارسی، به عنوان تنها زبان رسمی و زبان مشترک فرهنگی سرزمین ایران، مورد استفاده بوده است. در زمان انقلاب مشروطه و قوانین اساسی بعد از آن نیز باز زبان فارسی به عنوان زبان رسمی و آموزشی و اداری کشور پذیرفته می شود. . با این حال در کشور ایران تنوع زبانی همیشه وجود داشته است و به علاوه زبان فارسی و سایر زبان های ایرانی پس از اسلام، زبان ترکی در آذربایجان و زبان عربی نیز رایج گردیدند.
... [مشاهده متن کامل]
احساس یگانگی ملی و حس همبستگی با زبان و ادبیات فارسی در دوران پیش از مدرن و پیش از ملی گرایی سبک غربی نیز در ایران همواره موجود بوده و مردم ایران، حتی اگر دارای تفاوت های زبانی هم بوده اند، اما زبان و ادبیات فارسی را از پایه های ملیت خود دانسته اند. با این حال در دوران پیش از ورود اسلام به ایران نیز، زبان های گوناگونی در این سرزمین وجود داشته ، که برجسته ترین آن ها فارسی میانه ( پهلوی ) زبان رسمی ساسانیان در ایران بود. زبان های دیگر ایرانی نیز در آسیای میانه رایج بود، که مهم ترین آن ها سُغدی و خوارزمی بودند. پس از ورود اسلام به ایران، زبان عربی در نقاطی از ایران به ویژه خراسان و آذربایجان رواج می یابد. با گذشت زمان، زبان فارسی دری در دوران سامانی و صفاری به عنوان زبان رسمی برگزیده می شود. این زبان در گسترده ترین حد خود، از بالکان تا هندوستان و آسیای میانه به عنوان زبان فرهنگی و دیوانی و رسمی و میانجی کابرد داشته است. پس از فروپاشی دولت سامانی، زبان ترکی نیز به تدریج جایگاه زبان های خوارزمی و سغدی را در ماوراءالنهر می گیرد. در دوران سلطنت فرمانروایان ترک تبار سلجوقی و غزنوی، آن ها با وارد شدن به حوزه های فرهنگی و تمدنی ایران، تاحدود زیادی تحت تأثیر فرهنگ ایرانی قرار گرفته و دارای فرهنگی ترکی ایرانی می شوند. همچنین زبان فارسی به عنوان زبان رسمی قلمرو سلجوقی و غزنوی باقی می ماند. در دوران حمله ی مغول ها به ایران، به سبب مهاجرت گسترده خوارزمی های فراری ساکن منطقه خوارزم به بخش شمال غرب ایران و نیز بخش بزرگی از سرزمین های اران، شروان و آذربایجان، این مناطق به تدریج ترک زبان می شوند. با این اوصاف، بجز در دوران دویست سال پس از حمله اعراب به ایران همواره زبان فارسی، به عنوان تنها زبان رسمی و زبان مشترک فرهنگی سرزمین ایران، مورد استفاده بوده است. در زمان انقلاب مشروطه و قوانین اساسی بعد از آن نیز باز زبان فارسی به عنوان زبان رسمی و آموزشی و اداری کشور پذیرفته می شود. . با این حال در کشور ایران تنوع زبانی همیشه وجود داشته است و به علاوه زبان فارسی و سایر زبان های ایرانی پس از اسلام، زبان ترکی در آذربایجان و زبان عربی نیز رایج گردیدند.
