یوگُسلاوی، ادبیات (Yugoslav literature)
آثار منثور و منظوم ناحیه ای که از لحاظ تاریخی به یوگسلاوی معروف است. این منطقه زبان های گوناگون و سنت های فرهنگی مختلفی دارد؛ صربی، کرواتی، اسلوونی، و (اخیراً) مقدونیایی مهم ترین آن هاست. این زبان ها سنت های شاعرانۀ شفاهی مشترکی دارند.
زبان ها. مجموعه های منتشرشده از مطالب شفاهی در نیمۀ قرن ۱۸ به توسعۀ زبان های ادبی انجامید. صرب ها بنابر سنت از الفبای سیریلیک و کروات ها از لاتین استفاده می کردند، که بازتاب تفاوت های مذهبی است، گرچه زبان ها عمدتاً یکی است. اجلاس روشنفکرانی همچون ووک کاراجیچ۱ صربی و لیودویت گای۲ (۱۸۰۹ـ۱۸۷۲)، اصلاحگر زبان کرواسی، در وین (۱۸۵۰) به توافق در زمینۀ تلاش برای ایجاد زبان مشترک ادبی منجر شد. نویسندگان کرواسی در ۱۹۶۷ با صدور اعلامیه ای جنجالی، مبنی بر این که زبان کرواتی هویتی روشن دارد، به این توافق اعتراض کردند؛ این اعتراض حاکی از آغاز احیای ادبی ملی کرواتی بود. اسلوونی به سبب محبوبیت فرانس پرِزِرِن۳ (۱۸۰۰ـ۱۸۴۹)، شاعر ملی اسلوونیایی، زبان مستقل ادبی باقی ماند. مقدونیایی به منزلۀ زبان مشخص ادبی بعد از جنگ جهانی دوم شکل گرفت.
نویسندگان. نویسندگان مهم صرب عبارت اند از اسقف پتاردوم پتروویچ نی یِگوش۴ (۱۸۱۳ـ۱۸۵۱)، شاعر مونتنگرویی، که اثر آزادی خواهانه اش با نام تاج گل کوهستانی۵ (۱۸۴۷) بسیار محبوب بود و برانکو رادیچویچ۶ (۱۸۲۴ـ۱۸۵۳)، شاعر رمانتیک میهنی. حماسۀ عثمان۷ تا مدت ها مهم ترین اثر ادبی کرواتی به شمار می رفت؛ این حماسه اثر ایوان گوندولیچ۸ (۱۵۸۹ـ۱۶۳۸)، شاعر دوبروونیکی۹، بود که تحت تأثیر تورکواتو تاسّو۱۰ و نوزایی ایتالیا قرار داشت. شاعران مهم قرن ۱۹ عبارت بودند از ایوان ماژورانیچ۱۱ (۱۸۱۴ـ۱۸۹۰)، که عثمان را تکمیل کرد، و استانکو وراز۱۲ (۱۸۶۰ـ۱۹۳۲). در قرن ۲۰، که از نظر سیاسی مشکلات بسیاری دربرداشت، مجادلۀ ادبی لاینحلی در کل منطقه بر سر منطقه گرایی و مضمون های عمومی تر و نیز رئالیسم سوسیالیستی و تجربۀ مدرنیستی جریان داشته است. از مهم ترین نویسندگان این دوره اند: میروسلاف کرلژا۱۳ (۱۸۹۳ـ۱۹۸۱)، رمان نویس، طنزپرداز، و نمایش نامه نویس؛ رمان نویسانی همچون میودراگ بولاتوویچ۱۴ و ایوو آندریچ۱۵؛ و شاعرانی همچون اوگوستین اویِویچ۱۶ (۱۸۹۱ـ۱۹۵۵) و واسکو پوپا۱۷ (۱۹۲۲ـ ). گانه تودوروسفکی۱۸ نیز شاعر بزرگ مقدونی این دوره است.Vuk KaradzicLjuderit GajFrancé PreserenPetar II Petrovic NjegosGorski vijenac/Mountain GarlandBranko RadicevicOsmanIvan GundulicDubrovnikTorquato TassoIvan MazuranicStanko VrazMiroslav KrlezaMiodrag BulatovicIvo AndricAugustin UjevicVasko PopaGane Todorovski
آثار منثور و منظوم ناحیه ای که از لحاظ تاریخی به یوگسلاوی معروف است. این منطقه زبان های گوناگون و سنت های فرهنگی مختلفی دارد؛ صربی، کرواتی، اسلوونی، و (اخیراً) مقدونیایی مهم ترین آن هاست. این زبان ها سنت های شاعرانۀ شفاهی مشترکی دارند.
زبان ها. مجموعه های منتشرشده از مطالب شفاهی در نیمۀ قرن ۱۸ به توسعۀ زبان های ادبی انجامید. صرب ها بنابر سنت از الفبای سیریلیک و کروات ها از لاتین استفاده می کردند، که بازتاب تفاوت های مذهبی است، گرچه زبان ها عمدتاً یکی است. اجلاس روشنفکرانی همچون ووک کاراجیچ۱ صربی و لیودویت گای۲ (۱۸۰۹ـ۱۸۷۲)، اصلاحگر زبان کرواسی، در وین (۱۸۵۰) به توافق در زمینۀ تلاش برای ایجاد زبان مشترک ادبی منجر شد. نویسندگان کرواسی در ۱۹۶۷ با صدور اعلامیه ای جنجالی، مبنی بر این که زبان کرواتی هویتی روشن دارد، به این توافق اعتراض کردند؛ این اعتراض حاکی از آغاز احیای ادبی ملی کرواتی بود. اسلوونی به سبب محبوبیت فرانس پرِزِرِن۳ (۱۸۰۰ـ۱۸۴۹)، شاعر ملی اسلوونیایی، زبان مستقل ادبی باقی ماند. مقدونیایی به منزلۀ زبان مشخص ادبی بعد از جنگ جهانی دوم شکل گرفت.
نویسندگان. نویسندگان مهم صرب عبارت اند از اسقف پتاردوم پتروویچ نی یِگوش۴ (۱۸۱۳ـ۱۸۵۱)، شاعر مونتنگرویی، که اثر آزادی خواهانه اش با نام تاج گل کوهستانی۵ (۱۸۴۷) بسیار محبوب بود و برانکو رادیچویچ۶ (۱۸۲۴ـ۱۸۵۳)، شاعر رمانتیک میهنی. حماسۀ عثمان۷ تا مدت ها مهم ترین اثر ادبی کرواتی به شمار می رفت؛ این حماسه اثر ایوان گوندولیچ۸ (۱۵۸۹ـ۱۶۳۸)، شاعر دوبروونیکی۹، بود که تحت تأثیر تورکواتو تاسّو۱۰ و نوزایی ایتالیا قرار داشت. شاعران مهم قرن ۱۹ عبارت بودند از ایوان ماژورانیچ۱۱ (۱۸۱۴ـ۱۸۹۰)، که عثمان را تکمیل کرد، و استانکو وراز۱۲ (۱۸۶۰ـ۱۹۳۲). در قرن ۲۰، که از نظر سیاسی مشکلات بسیاری دربرداشت، مجادلۀ ادبی لاینحلی در کل منطقه بر سر منطقه گرایی و مضمون های عمومی تر و نیز رئالیسم سوسیالیستی و تجربۀ مدرنیستی جریان داشته است. از مهم ترین نویسندگان این دوره اند: میروسلاف کرلژا۱۳ (۱۸۹۳ـ۱۹۸۱)، رمان نویس، طنزپرداز، و نمایش نامه نویس؛ رمان نویسانی همچون میودراگ بولاتوویچ۱۴ و ایوو آندریچ۱۵؛ و شاعرانی همچون اوگوستین اویِویچ۱۶ (۱۸۹۱ـ۱۹۵۵) و واسکو پوپا۱۷ (۱۹۲۲ـ ). گانه تودوروسفکی۱۸ نیز شاعر بزرگ مقدونی این دوره است.Vuk KaradzicLjuderit GajFrancé PreserenPetar II Petrovic NjegosGorski vijenac/Mountain GarlandBranko RadicevicOsmanIvan GundulicDubrovnikTorquato TassoIvan MazuranicStanko VrazMiroslav KrlezaMiodrag BulatovicIvo AndricAugustin UjevicVasko PopaGane Todorovski
wikijoo: یوگسلاوی،_ادبیات