یونس کوچک خان جنگلی

[ویکی فقه] در سال ۱۲۹۸ق در خانه میرزا بزرگ، در محله «استاد سرا» ی رشت فرزندی دیده به جهان گشود که نامش را «یونس» نهادند .
یونس پس از آنکه خواندن و نوشتن را فرا گرفت، در سنین نوجوانی یا جوانی وارد حوزه علمیه رشت شد و به فرا گیری علوم اسلامی اشتغال ورزید یونس سالیانی در مدرسه حاجی حسن واقع در صالح آباد و مدرسه جامع رشت به یادگیری ادبیات عرب،منطق ،فقه و اصول پرداخت و مدتی در یکی از حجرههای طبقه اول مدرسه نایب الصدر، واقع در بازار زرکشان سکونت داشت «تحصیلات مقدماتی را تا تاریخ ۱۳۱۲ق در مدارس رشت فراگرفته، از آن پس به تحصیلات عالیه از صرف و نحو و معانی و بیان و منطق و مختصری از اصول و فقه شروع نمود» او در سال ۱۳۲۲ق در عالیترین درس دوره سطح حوزه علمیه، کفایة الاصول شرکت کرد استادش آیةالله سید عبدالوهاب صالح ضیاءبری (۱۲۹۴ - ۱۳۵۷ق) مجتهد فرزانه صومعه سرا، جزو جوانترین مجتهدان گیلانی بود که در ۲۸ سالگی به اجتهاد رسیده بود وی که شاگرد آخوند خراسانی بود، تحت تاثیر افکار انقلابی استادش رهبری روحانیت رشت را در انقلاب مشروطه به عهده داشت یونس نیز تحت تاثیر افکار استادش از ابتدای نهضت مشروطه، به خیل مشروطه طلبان پیوستشاگرد استاد سرا سالیانی نیز در حوزههای علمیه قزوین و تهران به فراگیری علوم اسلامی اشتغال ورزید میتوان حدس زد که وی در ماجرای فتح تهران در انقلاب مشروطه (۱۳۲۶ق) در حوزه علمیه قزوین مشغول تحصیل بوده و همراه سپاه مشروطه طلبان گیلانی که برای فتح تهران حرکت کرده بودند، مدتی در پی فتح قزوین در این شهر مانده استیونس مدتی در مدرسه صالحیه قزوین و مدتی نیز در مدرسه محمودیه تهران ادامه تحصیل داد با توجه به اینکه وی دوره سطح را قبل از انقلاب مشروطه فرا گرفته بود، می توان حدس زد که سالیانی نیز در حوزه های علمیه قزوین و تهران، در درس خارج فقه و اصول شرکت کرده باشد تحصیل او در حوزه علمیه تهران به احتمال زیاد پس از فتح تهران (۱۳۲۷ ق) یا پس از تعطیلی مجلس و اشغال ایران توسط روسیه به دنبال اولتیماتوم - که وی مدتی به تهران تبعید شده بود - (۱۳۳۰ق) بوده است بنابراین گمان میرود وی ده سال، (۱۳۲۴ - ۱۳۳۴ق) در درس خارج فقه و اصول شرکت کرده باشد
یونس در شکم ماهی
بیداد پادشاهان قاجاریه و بی کفایتی آنان موجب شده بود تا مردم در اندیشه قیام برآیند ستمهای شاهزادگان که بیشتر آنها فرمانروایی استانی از کشور را در دست داشتند، عیاشیهای شاه و سفرهای پرمخارج او به فرنگ که ثمرهاش استقراض خارجی و به یغما رفتن منابع طبیعی و افزایش مالیاتهای سنگین و کمر شکن وبود، سبب برپایی انقلاب مشروطه به رهبری روحانیت شدمردم رشت از ابتدای انقلاب مشروطه قیام کردند روحانیون رشت در این قیام حضوری چشمگیر داشتند در آن زمان آیةالله سید عبدالوهاب ضیاء بری نایب رئیس انجمن ایالتی گیلان بود و یونس طلبه ای جوان بود که از ابتدای انقلاب مشروطه در رشت حضوری فعال داشت وی برای طلبه ها سخنرانی میکرد و آنها را به انقلاب دعوت می نمود حتی گفته شده است که وی به طلبه ها آموزش نظامی میدادگیلان در جنبش مشروطیت بسیار پرتلاش بود آیةالله سید عبدالوهاب صالح ضیاءبری رهبری روحانیون رشت را در این نهضت عظیم بر عهده داشتنخستین مجلس شورای ملی ایران در هیجدهم شعبان ۱۳۲۴ق تشکیل شد اما در سپیده دم ۲۴ جمادی الاولی ۱۳۲۶ق به دستور محمد علی شاه به توپ بسته شد رهبران مشروطه در تهران، از جمله آیةالله سید عبدالله بهبهانی و آیةالله سید محمد طباطبایی دستگیر شدند بسیاری از روحانیون مشروطه خواه تبعید یا زندانی شدند و برخی نیز به شهادت رسیدند بدین سان استبداد صغیر شکل گرفت مراجع تقلید نجف فتوا به بازگرداندن مشروطه دادندگیلان نیز خود را برای سرکوب استبداد آماده میساخت مشروطه خواهان گیلان در محرم ۱۳۲۶ق با ترور سردار افخم (حاکم گیلان) رشت را تصرف کرده، کنترل ادارات و سربازخانه ها را به دست گرفتند
← حرکت مشروطه طلبان به سوی قزوین
روسها و انگلیسیها بر اساس قرارداد ۱۹۰۷م ایران را بین خود تقسیم کردند شمال ایران تاتهران در اشغال روسها بود و پس از جنگ جهانی اول در سال ۱۳۲۳ق انگلیسیها در سال ۱۳۳۳ق با اشغال بوشهر ، به سوی شیراز پیشروی کرده مناطق جنوبی و مرکزی ایران را تحت سلطه خود گرفتندیونس در سالهای ۱۳۳۰ - ۱۳۳۳ق به دستور روسها در تبعید بود و حق برگشت به زادگاهش را نداشت وی در سال ۱۳۳۳ق مخفیانه به رشت بازگشت حجة الاسلام سید محمود روحانی، داماد آیةالله ملا محمد خمامی با وساطت نزد کنسولگری روسیه در رشت نظر مساعد آنان را بر جواز اقامت یونس در رشت جلب کرد، البته به این شرط که وی در فعالیتهای سیاسی دخالتی نداشته باشد
میرزا کوچک
...