قدیس یوحنای دیلمی، ( سریانی: ܝܘܚܢܢ ܕܝܠܡܝܐ ) قدیس و کشیش آشوری تبار نسطوری قرن هفتم میلادی است که صومعه های بسیاری را در ایران و بین النهرین بنا کرد.
بنا بر زندگینامه سریانی یوحنای دیلمی، یوحنا در حدیثه، شهری در محل نزدیک شدن زاب بزرگ و دجله در ۶۶۰ پس از میلاد متولد شد. او در جوانی به صومعه بت آبه پیوست. بعدها او توسط دیلمیان که در جنگ با اعراب اشغالگر بودند اسیر شد و به کرانه جنوبی دریای خزر برده شد. او از اسارت رهایی یافت و به تبلیغ مسیحیت در بین ساکنین آن خطه پرداخت.
... [مشاهده متن کامل]
زندگینامه او معجزه ای در نجات جان دختر عبدالملک مروان خلیفه اموی را ذکر می کند. این کشیش به عنوان پاداش خواستار سرزمینی معاف از خراج در جنوب غرب ایران شد تا در آن صومعه ای بسازد. زندگی سریانی ذکر می کند که یوحنا سفری به بخدیدا داشت که در آن ساکنان اش را به مسیحیت گرواند و صومعه ای بنا کرد که هنوز نام او را بر خود دارد.
در راه خود به سوی فارس، او به طور معجزه آسایی حجاج بن یوسف حاکم عرب عراق را شفا داد. پس از رسیدن به بهبهان، او تعدادی از زرتشتیان را به مسیحیت گرواند و صومعه ای آنجا بنا کرد. او صومعه دیگری هم در نزدیکی کشکر بنا کرد که برای حل مناقشه ای بین کشیشان فارسی و فارسی زبان منطقه به جامعه سریانی زبان تخصیص یافت. در همین جا بود که یوحنا در ۲۶ ژانویه ۷۳۸ در گذشت.
در روایت مناظره علی بن موسی امام هشتم شیعیان با جاثلیق، رهبر کلیسای مسیحی، یوحنا بن زبدی حواری عیسی که انجیل یوحنا بدو منسوب است، یوحنای دیلمی خوانده شده است.
علی بن موسی گفت: آیا شخص عادلى را که نزد مسیح مقام و منزلتى داشت، قبول دارى؟ جاثلیق گفت: این شخص عادل کیست؟ اسم او را بگو. علی بن موسی گفت: درباره یوحنّا دیلمی چه می گویى؟ جاثلیق گفت: به به! محبوب ترین شخص نزد مسیح را نام بردى. علی بن موسی گفت: تو را قسم می دهم آیا در انجیل چنین نیامده که یوحنّا گفت: مسیح مرا به دین محمّد عربى آگاه کرد و مژده داد که بعد از او خواهد آمد و من نیز به حواریون مژده دادم و آن ها به او ایمان آوردند؟ جاثلیق گفت: بله، یوحنّا از قول مسیح چنین مطلبى را نقل کرده است و نبوّت مردى را مژده داده و نیز به اهل بیت و وصىّ او بشارت داده است و معین نکرده که این موضوع چه زمانى اتّفاق خواهد افتاد و آنان را نیز برایمان معرفى نکرده است تا آن ها را بشناسیم.
جاثلیق پرسید: حواریون مسیح و نیز علمای انجیل چند نفر بودند؟ علی بن موسی گفت: از خوب کسى سؤال کردى. حواریون دوازده نفر بودند که عالم ترین و فاضل ترین آنان، اَلوقا بود. و علماى نصاری سه نفر بودند: یوحنّاى اکبر در اَج، یوحنّا در قرقیسیا و یوحنّای دیلمى در رجّاز و نام پیامبر و اهل بیت و امّتش نزد او بوده و هم او بود که امّت عیسى و بنى اسرائیل را به نبوّت محمّد و اهل بیت و امّتش مژده داد.
بنا بر زندگینامه سریانی یوحنای دیلمی، یوحنا در حدیثه، شهری در محل نزدیک شدن زاب بزرگ و دجله در ۶۶۰ پس از میلاد متولد شد. او در جوانی به صومعه بت آبه پیوست. بعدها او توسط دیلمیان که در جنگ با اعراب اشغالگر بودند اسیر شد و به کرانه جنوبی دریای خزر برده شد. او از اسارت رهایی یافت و به تبلیغ مسیحیت در بین ساکنین آن خطه پرداخت.
... [مشاهده متن کامل]
زندگینامه او معجزه ای در نجات جان دختر عبدالملک مروان خلیفه اموی را ذکر می کند. این کشیش به عنوان پاداش خواستار سرزمینی معاف از خراج در جنوب غرب ایران شد تا در آن صومعه ای بسازد. زندگی سریانی ذکر می کند که یوحنا سفری به بخدیدا داشت که در آن ساکنان اش را به مسیحیت گرواند و صومعه ای بنا کرد که هنوز نام او را بر خود دارد.
در راه خود به سوی فارس، او به طور معجزه آسایی حجاج بن یوسف حاکم عرب عراق را شفا داد. پس از رسیدن به بهبهان، او تعدادی از زرتشتیان را به مسیحیت گرواند و صومعه ای آنجا بنا کرد. او صومعه دیگری هم در نزدیکی کشکر بنا کرد که برای حل مناقشه ای بین کشیشان فارسی و فارسی زبان منطقه به جامعه سریانی زبان تخصیص یافت. در همین جا بود که یوحنا در ۲۶ ژانویه ۷۳۸ در گذشت.
در روایت مناظره علی بن موسی امام هشتم شیعیان با جاثلیق، رهبر کلیسای مسیحی، یوحنا بن زبدی حواری عیسی که انجیل یوحنا بدو منسوب است، یوحنای دیلمی خوانده شده است.
علی بن موسی گفت: آیا شخص عادلى را که نزد مسیح مقام و منزلتى داشت، قبول دارى؟ جاثلیق گفت: این شخص عادل کیست؟ اسم او را بگو. علی بن موسی گفت: درباره یوحنّا دیلمی چه می گویى؟ جاثلیق گفت: به به! محبوب ترین شخص نزد مسیح را نام بردى. علی بن موسی گفت: تو را قسم می دهم آیا در انجیل چنین نیامده که یوحنّا گفت: مسیح مرا به دین محمّد عربى آگاه کرد و مژده داد که بعد از او خواهد آمد و من نیز به حواریون مژده دادم و آن ها به او ایمان آوردند؟ جاثلیق گفت: بله، یوحنّا از قول مسیح چنین مطلبى را نقل کرده است و نبوّت مردى را مژده داده و نیز به اهل بیت و وصىّ او بشارت داده است و معین نکرده که این موضوع چه زمانى اتّفاق خواهد افتاد و آنان را نیز برایمان معرفى نکرده است تا آن ها را بشناسیم.
جاثلیق پرسید: حواریون مسیح و نیز علمای انجیل چند نفر بودند؟ علی بن موسی گفت: از خوب کسى سؤال کردى. حواریون دوازده نفر بودند که عالم ترین و فاضل ترین آنان، اَلوقا بود. و علماى نصاری سه نفر بودند: یوحنّاى اکبر در اَج، یوحنّا در قرقیسیا و یوحنّای دیلمى در رجّاز و نام پیامبر و اهل بیت و امّتش نزد او بوده و هم او بود که امّت عیسى و بنى اسرائیل را به نبوّت محمّد و اهل بیت و امّتش مژده داد.