یهودیان بخارایی یهودیانی از آسیای میانه اند که به گویش بخارائی که گویشی از زبان پارسی است، سخن می گویند. [ ۱] [ ۲] تعداد کلیمیان بخارایی را در حدود ۱۶۰٬۰۰۰ تا ۱۸۰٬۰۰۰ نفر تخمین می زنند. نام آن ها از نام امارت پیشین بخارا در آسیای میانه برگرفته شده که دارای شمار شایان توجهی یهودی بوده است. [ ۳] پس از فروپاشی شوروی، بیشتر شان به ایالات متحده ( به ویژه فارست هیلز، نیویورک ) و اسرائیل و شمار دیگری نیز به اروپا و استرالیا مهاجرت کوچیدند.
بر پایهٔ باورهای سنتی آنان بازماندگان دودمان نپتالی و ایساکار از دودمان های گم شدهٔ اسرائیل اند که در روزگار اشغال اسرائیل به دست آشوریان در سدهٔ ۷ پیش از میلاد تبعید شده اند. گفته می شود موج دوم یهودیان آسیای میانه بازماندگان اسرائیلیانی هستند که پس از تبعید سده های ۶ و ۵ پیش از میلاد در پی اشغالگری بابلیان دیگر به سرزمینشان بازنگشتند. ↵یهودیان بخارا اساساً برای ۲۵۰۰ سال از دیگر جامعه های یهودی جدا بوده اند ولی به هر روی توانستند با تفاوت هایی شگرف کیستی خود را پاس بدارند. آنان یکی از کهن ترین گروه های قومی - دینی آسیای میانه اند و در گذر سال ها، فرهنگ جداگانهٔ خود را پدیدآورده اند. در گذر سالیان، یهودیان کشورهای مشرق زمین مانند ایران، عراق، یمن، سوریه و مراکش همچون یهودیان اسپانیا پس از بیرون راندنشان از آن سرزمین از جادهٔ ابریشم به آسیای میانه مهاجرت کردند. همهٔ این یهودیان به هم پیوستند و جامعهٔ یهودیان بخارایی را پدیدآوردند. جامعهٔ یهودیان بخارایی در گذر سده ها با وجود اشغالگری ها و آزارها برجا ماند. ↵بیشتر یهودیان بخارایی در امارت بخارا ( ازبکستان و تاجیکستان کنونی ) می زیستند، در حالی که شمار اندکی از آنان نیز در روسیه، قزاقستان، ترکمنستان، افغانستان، قرقیزستان و دیگر بخش های شوروی پیشین زندگی می کردند. در امارت بخارا بیشتر گردآمدگی در تاشکند، سمرقند، بخارا و خوقند بود. در تاجیکستان نیز بیشتر در شهر دوشنبه می زیستند. پیش از بخش بندی اسرائیل شماری از یهودیان بخارایی در میان افغانان پیشاور در پاکستان امروزی می زیستند. پس از بخش بندی و پدید آمدن اسرائیل کم و بیش همهٔ این ها به اسرائیل و دیگر کشورها رفتند. یک کنیسه در پیشاور همچنان پابرجاست اگر چه که دیگر کاربردی ندارد.
اصطلاح بخارایی از سوی اروپاییانی که پیرامون سدهٔ شانزدهم میلادی از آسیای میانه دیدار کرده اند به کار گرفته شده است. در آن هنگام چون که بیشتر یهودیان، فرمان بردار امارت بخارا بودند بدین نام نامیده شدند، ولی آنان، خود را بنی اسرائیل می نامیدند. یهودیان بخارا در میان خود به زبان فارسی سخن می گفتند و رفته رفته گویش بخارایی را پدیدآوردند که گویشی از زبان فارسی تاجیکی با نشانه هایی زبان شناختی از زبان عبری می باشد. این زبان ارتباطات با دیگر جامعه های همسایه را آسان می کرد و برای همهٔ جنبه های فرهنگی و آموزشی در میان آنان به کار گرفته می شد. این زبان به گستردگی به کار می رفت تا این که این سرزمین ها به دست روس ها روسی سازی شد و انتشار اطلاعات دینی متوقف شد. نسل سالمندتر بخاراییان زبان بخارایی را به عنوان زبان نخست به کار می برد و روسی را با لهجهٔ بخارایی بر زبان می آورد. نسل جوان تر روسی را به عنوان زبان نخست به کار می برد ولی زبان بخارایی را نیز درمی یافت و به کار می گرفت. یهودیان بخارا جزو یهودیان میزراهی اند و از یهودیت سفاردی پیروی می کنند.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفبر پایهٔ باورهای سنتی آنان بازماندگان دودمان نپتالی و ایساکار از دودمان های گم شدهٔ اسرائیل اند که در روزگار اشغال اسرائیل به دست آشوریان در سدهٔ ۷ پیش از میلاد تبعید شده اند. گفته می شود موج دوم یهودیان آسیای میانه بازماندگان اسرائیلیانی هستند که پس از تبعید سده های ۶ و ۵ پیش از میلاد در پی اشغالگری بابلیان دیگر به سرزمینشان بازنگشتند. ↵یهودیان بخارا اساساً برای ۲۵۰۰ سال از دیگر جامعه های یهودی جدا بوده اند ولی به هر روی توانستند با تفاوت هایی شگرف کیستی خود را پاس بدارند. آنان یکی از کهن ترین گروه های قومی - دینی آسیای میانه اند و در گذر سال ها، فرهنگ جداگانهٔ خود را پدیدآورده اند. در گذر سالیان، یهودیان کشورهای مشرق زمین مانند ایران، عراق، یمن، سوریه و مراکش همچون یهودیان اسپانیا پس از بیرون راندنشان از آن سرزمین از جادهٔ ابریشم به آسیای میانه مهاجرت کردند. همهٔ این یهودیان به هم پیوستند و جامعهٔ یهودیان بخارایی را پدیدآوردند. جامعهٔ یهودیان بخارایی در گذر سده ها با وجود اشغالگری ها و آزارها برجا ماند. ↵بیشتر یهودیان بخارایی در امارت بخارا ( ازبکستان و تاجیکستان کنونی ) می زیستند، در حالی که شمار اندکی از آنان نیز در روسیه، قزاقستان، ترکمنستان، افغانستان، قرقیزستان و دیگر بخش های شوروی پیشین زندگی می کردند. در امارت بخارا بیشتر گردآمدگی در تاشکند، سمرقند، بخارا و خوقند بود. در تاجیکستان نیز بیشتر در شهر دوشنبه می زیستند. پیش از بخش بندی اسرائیل شماری از یهودیان بخارایی در میان افغانان پیشاور در پاکستان امروزی می زیستند. پس از بخش بندی و پدید آمدن اسرائیل کم و بیش همهٔ این ها به اسرائیل و دیگر کشورها رفتند. یک کنیسه در پیشاور همچنان پابرجاست اگر چه که دیگر کاربردی ندارد.
اصطلاح بخارایی از سوی اروپاییانی که پیرامون سدهٔ شانزدهم میلادی از آسیای میانه دیدار کرده اند به کار گرفته شده است. در آن هنگام چون که بیشتر یهودیان، فرمان بردار امارت بخارا بودند بدین نام نامیده شدند، ولی آنان، خود را بنی اسرائیل می نامیدند. یهودیان بخارا در میان خود به زبان فارسی سخن می گفتند و رفته رفته گویش بخارایی را پدیدآوردند که گویشی از زبان فارسی تاجیکی با نشانه هایی زبان شناختی از زبان عبری می باشد. این زبان ارتباطات با دیگر جامعه های همسایه را آسان می کرد و برای همهٔ جنبه های فرهنگی و آموزشی در میان آنان به کار گرفته می شد. این زبان به گستردگی به کار می رفت تا این که این سرزمین ها به دست روس ها روسی سازی شد و انتشار اطلاعات دینی متوقف شد. نسل سالمندتر بخاراییان زبان بخارایی را به عنوان زبان نخست به کار می برد و روسی را با لهجهٔ بخارایی بر زبان می آورد. نسل جوان تر روسی را به عنوان زبان نخست به کار می برد ولی زبان بخارایی را نیز درمی یافت و به کار می گرفت. یهودیان بخارا جزو یهودیان میزراهی اند و از یهودیت سفاردی پیروی می کنند.
wiki: یهودیان بخارایی