یق

> �یغ [ی ُ] ( اِ ) مخفف یوغ. ( لغت فرس اسدی ) �
مثال: �تو را گردنت نیست بسته به یغ وگرنی بر او راست باشد سپار. � ( لبیبی )
و اشاره دارد که رجوع شود به یوغ.
مدخل یوغ در دهخدا:
> �یوغ: وسیله ای که گردن حیوانی را بدان می بندند تا با دیگر حیوان یا کالسکه یا بار کشیده شود�
دهخدا همچنین اشاره می کند که واژه از اوستایی گرفته شده و در منابع اوستایی دیده می شود.
- - -
2. ریشه اوستایی
بر اساس فرهنگ واژه های اوستا:
شکل اوستایی واژه yug است.
معنی: �یوغ، بستن گردن برای کشیدن�.
این واژه در اوستایی و فارسی باستان موجود بوده و به شکل های یوغ / یغ / یوق تطور یافته است.
- - -
3. دگرگونی واجی
همان طور که اشاره کردید، در واژگان فارسی باستان و اوستایی گاهی دگرگونی های آوایی رخ می دهد، مانند:
�یوغ → یغ / یوق� ( غ ↔ خ )
مشابه: �دوغتر → دختر�
بنابراین شکل های یغ، یق، یوق همگی یک ریشه دارند و تلفظ متفاوتی از یوغ هستند.
- - -
4. جمع بندی
ریشه واژه: اوستایی yug
فارسی باستان/میانه: یوغ
فارسی معاصر: یغ / یوق / یق ( همه با همان معنی اصلی: وسیله برای بستن گردن حیوان )
منابع معتبر:
1. لغت نامه دهخدا ( مدخل یغ و یوغ )
2. فرهنگ واژه های اوستا ( OET – Old Eastern Texts )
3. منابع زبان شناسی تاریخی فارسی
- - -
✅ نتیجه:
واژه ی �یغ� فارسی است و ریشه اوستایی دارد. شکل های یغ، یق، یوق همگی مشتق از یوغ هستند. این واژه در فارسی باستان و میانه به صورت یوغ ثبت شده و از اوستایی yug آمده است.
- - -